Seçim Bildirgelerinin Sayısal Analizi: CHP

Yaklaşan seçimlerde öne çıkan dört siyasi partinin ilan ettikleri bildirgelerin sözcük sıklık analizlerine HDP ve AK Parti’nin ardından, CHP ile devam ediyoruz.

CHP Seçim Bildirgesi 38 bin 546 kelimeden oluşuyor. Bu özelliğiyle AK Parti beyannamesinden daha kısa, HDP bildirgesinden daha uzun.

Aile Sigortası ve Güvenceler

Tekil kelime analizine geçmeden önce öne çıkan sözcük gruplarını inceliyoruz. CHP bildirgesinde iki ifade dikkatimizi çekiyor: “CHP Aile Sigortası Programı” ve “güvence altına alacağız”.

Dörtlü kelime grupları içinde en üst sırada görebildiğimiz Aile Sigortası, CHP’nin 2011 seçimlerinde de öne çıkardığı bir vaat idi. Ancak hem parti yetkilileri hem de siyasi analistler bu vaadin önceki seçimde yeterince iyi anlatılamadığını düşünüyorlar. Partinin ekonomi alanında kamuoyuna verdiği mesajlarda ön plana yine de çok çıkmamasına karşın, “CHP Aile Sigortası Programı” tanımının 15 kez tekrar etmesi, CHP Seçim Bildirgesi’ndeki ağırlığını gözler önüne seriyor.

Öte yandan, toplumun tamamında güven yaratamamak CHP’ye yöneltilen başka bir eleştiri odağı idi. Mevcut kazanımları koruma vurgusu yaparak güven yaratma çabası “güvence altına alacağız” tabirinin 25 kez yinelenmesi ile dikkat çekiyor.

CHP bildirgesinde kendi markasını belleklere işlemeye özen göstermiş. “CHP” ifadesi tam 212 kez kullanılarak sıklığı en yüksek olan kelime olmuş. Şu ana kadar analizlerini tamamladığımız HDP ve AK Parti’de durumun bu şekilde olmadığını not ederek, tekil kelime analizlerine devam edelim.

İş ve eğitim

CHP zaman zaman sosyal demokrasi ve emek söylemlerinden uzaklaşmış olmakla da eleştiriliyordu. Belki de bunun bir yansıması olarak, “iş” kelimesi partinin adından hemen sonra gelen bir sıklıkta kullanılmış. Metinde, her 200 kelimede en az 1 kez “iş” sözcüğü yer alıyor.

“Kamu” ve “sosyal” kelimeleri 168 kez yinelenirken, “eğitim” 164 kez tekrarlanıyor. Bu verilerden, CHP’nin sosyal politikaları ele almaya, kamu imkânlarına yönelik kendi çözümlerini önermeye ve eğitimi en öncelikli meselelerden biri olarak tanımlamaya niyetli olduğu okunuyor. Ekonomi konusunu ana söylem yapma iddiasındaki CHP’nin eğitim meselesini daha sık dillendirmesi ilginç. Zira “ekonomi” ve “ekonomik” kelimeleri toplam 136 kez kullanılmış. CHP’nin kurumsal algısı ile daha yakın duran kültür ve sanat kavramları bu beklentiyi sıklıkları ile doğruluyor. Kültür, kültürel ve sanat kelimelerinden en az biri her 265 sözcüklük grubu içinde en az bir kez kullanılmış. Kültür 58, kültürel 49 ve sanat 39 kez metinde yer almış.

Yeniden kurucu CHP?

“Yeniden” kelimesi 97 kez kullanılmış CHP Bildirgesi’nde. Bu dikkat çekici ayrıntı partinin, geçmişte var olup bugün yitirilmiş olan bazı değer, kazanım veya faaliyetlere sahip çıkarak yeniden ortaya çıkaracağı izlenimini uyandırıyor. Ancak metin okuması yapmadan neyi “yeniden” yapacağını, elbette bilemiyoruz. Ancak çalışmanın bağlamını bozmamak adına bu okumayı yapmamayı tercih ediyor, yorumu okuyucuya bırakıyoruz. Bu çerçevede “yapacağız” ve “kuracağız” yüklemlerini de not etmek gerekli. İlki 56 defa kullanılırken diğeri 61 kez icraat vadeden bir cümlenin sonunda yer almış. CHP’nin “proje” odaklı olduğu konusunda geniş bir kabul bulunan bildirgesi için tutarlı bir istatistik. Öte yandan, iktidarın beyannamesinde sıklıkla yer alan sayısal verilerin CHP için öncelikli olmaması da başka bir çarpıcı unsur. “Milyon” ve “milyar” gibi makro sayısal terimler CHP Seçim Bildirgesi’nde toplam olarak sadece 10 kez kullanılmış. Bu, “kaynağı nerede?” tipindeki sorulara verilecek yanıtları, bildirgeden ziyade meydanlara ve haber programlarına sakladıklarını düşündürüyor.

Bilgi kelimesi 90 kez tekrarlanırken üst sıralarda yer alıyor kullanım yoğunluğu açısından. Teknoloji ise 39 tekrarla daha alt sıralarda görülüyor. Sağlık da önem verilen kavramlar arasında yer alıyor: metinde bu ifadeye 89 defa rastlanıyor.

Aile tabiri 65 kez görülürken sıklığı on binde 17 seviyesinde. Bu sıralamada ortaların üst basamaklarına daha yakın durumda. Alt sıralarda hiç olmadığı gibi en üst sıralarda da değil. Kent ve yaşam sözcükleri orta sıralarda. Sırasıyla 51 ve 49 sefer değinilmiş. Türkiye kavramı ise 79 kez kullanılmış. Sıklığı yüksek ancak daha çok ortaların üst bandında yer alıyor. Devlet de 51 tekrar benzer şekilde orta sıklık düzeyini koruyor.

AB çizgisinde yerellik ve teşvikler

Kamu yönetimi ile ilgili olabilecek kelimeleri taradığımızda CHP’nin bölgesel ve yerel odaklarda vaatlerinin bir ağırlığı olduğu düşünülüyor. 75 kez kullanılan “yerel” kelimesinin yanı sıra “bölgesel” kelimesi 42 kez kullanılmış. “Teşvik” tabiri de 62 kez kullanılmış. Bu teşvikler yerel/bölgesel yataylıkta ya da sektör ya da toplum katmanı tabanlı dikey bir yapıda da olabilir. Bunu sayısal analizden okuyamıyoruz. Öte yandan, küresel bağlar da unutulmamış. AB kısaltması 45 kez tekrarlanırken aşağı yukarı her 2 sayfada en az 1 kez geçtiği tahmin edilebilir. Bu iktidarın 2002 seçimlerindeki vaatlerinde AB ile yakınlaşma ön gören söylemini çağrıştırıyor. Belli ki, uluslararası piyasalara da, CHP’nin de küresel ekonomi ve batı normları ile uyum içinde bir politika izleneceği mesajı veriliyor. Bu boyutuyla CHP, istikrarın bozulacağı endişelerini gidermeyi planlıyor olabilir. Nitekim uluslararası terimi de 62 kez tekrarlanarak sık kullanılan ifadeler arasında yer alıyor. Temel ekonomi parametreleri tarandığında, metinde, istihdam 38, kalkınma 34, büyüme ise 27 kez yer buluyor kendilerine. Ortanın ortası diyebileceğimiz bir sıklık kesimine karşılık geliyor bu mertebe.

CHP Seçim Bildirgesinin Sayısal Analizi

Kadınlar, çocuklar ve engelliler

Gelelim sosyal kavramlara… “Kadın” ve “kadınların” tabirleri toplam 70 kez tekrarlanırken, 61 defa vurgulanan “demokratik” ve “demokrasi” terimlerinden daha sık kullanılmış. Bu seviyesi ile orta sıklık grubunun üstlerinde yer alıyor. Ancak, koruma altına alınması gereken diğer toplum unsurları çok daha gerilerden geliyor. “Çocuk” 30, “engelli” ve “engellilerin” toplam 36, “genç” ise sadece 16 kez kullanılmış kelimeler.

Yeşiller ve Diyarbakır

“Kürt” kelimesi 7 defa kullanılırken, “Diyarbakır” şehri metinde 4 kez geçmiş. Güneydoğu coğrafyasında varlık göstermekte zorlanan CHP’nin siyasi anlamı yüklü bir kentini adını bu kadar sık kullanması ilgi çekici.

Yeşil başlıklar her zaman olduğu gibi son sıralarda yer alıyor. Ancak “doğa” kavramı görece olarak sık kullanılmış. 27 kez kullanılan bu tabir, bize CHP’nin “Gezi” içindeki oy tabanına seslendiğini düşündürdü. Özgür kelimesinin 23 kez tercih edilmiş olması da bu seslenişin başka bir göstergesi olabilir. “Kırsal” 7, “nükleer” 6, “HES” 2, “ekoloji” 1’er defa yer almış “yeşil” kavramlar. “Çevreci” ifadesini kullanmayı ise CHP kurmayları tercih etmemiş. CHP, eko-sorunların çoğuna en az bir kez değinirken, doğa kavramı üzerinden daha kapsayıcı bir bağlam kullanmış gibi görünüyor.

MHP Seçim Beyannamesi açıklandıktan sonra bu partinin sayısal metin analizini de yapacağız. Dizi analizimiz toplu bir değerlendirme ile sonuçlanacak.

Not: Sayısal çalışma, partilerin kamuoyuna online paylaştıkları dijital dokümanlar baz alınarak ve metinlerin kelime sıklıklarının istatistiksel olarak analiz edilmesine imkan veren ücretsiz bir web sitesinin ürettiği sayısal veriler yorumlanarak standart bir metotla yürütülmüştür. Yorumsal çalışmada ise, sayısal veriler, metinlerin içeriklerinden bağımsız şekilde değerlendirilmiş, partilerin kamuoyundaki genel algıları ile mukayese edilerek öznel çıkarım yapılmıştır.

(Yeşil Gazete)