Günay Afrikalı sanatçı oyun yazarı, tasarımcı, yönetmen Brett Bailey’nin kaleme aldığı 27 Mart Dünya Tiyatro Günü bildirisini Kürt Tiyatrosu adına çevirmen, oyuncu, seslendirme sanatçısı Hilmi Demirer çevirdi ve okudu.
Metin şöyle:
Daxuyannameya 27’ê Adar’a 2014’an, Roja Şanoyê ya Cîhanê
a Birêz BRETT BAILEY;
Ruhê pêşaniyê ku ne mimkune bi ser de girtin, di her civînên mirovan de diyar dibe.
Li bin darên gundikan, li şanoyên ku bi xwedî teknîkên pêşketî yên metropolên tomerî; li salonên dibistanan û li zevîyan û li perestgehan; li taxên derveyî bajêr, li meyandanê bajaran, li navendê civînan û li qatên jêrzemîn li herêmên xizan de tevlîhevîya nifşên mirovan, curbicurîya wan, hebûna bi xwîn û can bi xeydoktîya wan, bi henasên xwe, ji bo dengê dembihêrkan, afirandina bi emrekî kin di alema şanoya xwe de nêzî hêv dibin.
Armanca civîna me girîn û bi bîr anîn e; kenîn û ketina fikir û ramanan e; hîn bûn û pesend kirin û nîgaşkirin e. Şaşwazî bûna li hunerên teknîkî, niwandina îlahan e, bedewî û dilovanî û li hember me ya hêza afirandina cinawiran, ji heyranîyê bi hev re lê bêhn çikandinbûn e. Em li wan deran ji bo zêdekirina enerjîya xwe û ji bo hê hêzdartirbûnê dicivin. Xwedî derketina çandên me yên cuda cuda û ji ber ji holê rakirina tixûbên di navbera me de.
Ruhê pêşanîyê ku ne gengaz e bi ser de girtin, di her civînen mirovan de diyar dibe. Ku çavkanîya wan ji taybeymendîyên hevpar tên, maskeyan bi xwe ve dikin ji kevneşopên me yên cihêreng û dikevin dilqan. Ziman û ahengên me, dikeve bin xizmeta livên destan, di nav civata me de valayîyeke hevbeş diafirîne.
Û em jî, bi vê ruhê qedîm ve hunermendên ku hevkarîyê dikin, wêna li dilên me, li ramanên me û li bedenên me, em bi bêgavî pejirandina dehandinê de pê dihisin. Bi vî awayî em hêmû derfetên û bi nehênên têr ronî ve, yên rastîn dîyar dikin.
Werin binerin ku, di vê serdemê de bi milyonan mirov ji bo hewldana jiyana mayînê, pergalên zordest û di lepê hovîtîya kapîtalîzmê de êşan dikşîn in, ji lihevxistin û tehdeyê ji hev direvin; hêzê veşarî dest diavêjin ser jiyana mirovan û gotinên me bi rêya hikumetên bêrûmet ve mehremîyet tên sansûrkirin; daristanan tên xelaskirin, celebên zîruhan kêm dibin, okyanûsan tên jehrdan; Edî çi maye ji bo bêgavîya aşkere kirinê?
Di vê dinê de hêzan ne wekhev in. Pergalên serdestî yên cuda yek netewe ye, tek nijad, tek babet, yek tercîha cinsîyetê, tek ol, tek bîrdozî yê, yek derdoreke çandî ku daxwaza hewla serdestî, ya li ser yên din ve, me hemûyan bi zorê didin pê bawerkirin. Li dinyayeke welê de, di navbera huneran û civakê rojevan de, ji bo hewldana bêpêwendîyê serhişkî dikin; bi rastî, ma ev ne hêjayî awayeke parastina tevgerînê ye?
Em ku hunermendên arenayan û şanogehan, gelo tevgera me li gor berjewendîya sparîşên pîyasayê ne ? Hekana bi hêza ku di destê wan de bi awayeke qewîn li dilê civakê û di serê wan de vekirina cihekî pak, em li derdora xwe mirovan kom dikin, îlham û efsûn didin wan, û agahdar dikin. Axirê, gelo em dikarin hêvîyekê û cîhaneke hevkarî bi safê dile xwe biafirîn in ?
Kaydın görüntüsünü aşağıda izleyebilirsiniz:
Brett Bailey’in kaleme aldığı metnin Refik Erduran‘ın çevirisiyle hazırlanan Türkçe metni ise şöyle:
Bastırılması olanaksız Gösteri Ruhu insanların toplandığı her yerde açığa çıkar.
Ufacık köylerin ağaçları altında, küresel metropollerin yüksek teknik donanımlı sahnelerinde; okul salonlarında ve tarlalarda ve tapınaklarda; kenar mahallelerde, kent meydanlarında, toplantı merkezlerinde ve yoksul bölgelerin bodrum katlarında insanlar türümüzün karmaşıklığını, çeşitliliğini, kırılganlığını kanlı canlı varlıklarıyla, nefesleriyle, sesleriyle dile getirerek sohbet etmek için yarattığımız kısacık ömürlü tiyatro dünyalarında birbirlerine sokulurlar.
Toplanmamızın hedefi ağlamak ve anımsamaktır; gülmek ve düşüncelere dalmaktır; öğrenmek ve onaylamak ve hayal etmektir. Teknik hünerlere şaşıp kalmak, tanrıları canlandırmaktır. Güzellik ve şefkat ve canavarlık yaratma gücümüz karşısında hayranlıktan hep birlikte soluksuz kalmaktır. Oralarda enerjimizi artırmak ve daha da güçlenmek için toplanırız. Değişik kültürlerimizin zenginliğini kutlamak, bizi bölen sınır çizgilerini eritmek için.
Bastırılması olanaksız Gösteri Ruhu insanların toplandığı her yerde açığa çıkar. Ortak özelliklerden kaynaklanır, değişik geleneklerimizin maskelerini takınır, kılıklarına bürünür. Dillerimizi ve ahenklerimizi ve el hareketlerimizi hizmetine alır, topluluğumuzun ortasında bir ortak boşluk yaratır.
Ve bizler, o kadim ruhla işbirliği yapan sanatçılar, onu kalplerimize, düşüncelerimize ve gövdelerimize sindirerek benimsemek zorunda kaldığımızı hissederiz. Öylece gerçeklerimizi bütün olağanlıkları ve pırıl pırıl gizemleriyle açığa vurmuş oluruz.
Gelin görün ki şu çağda milyonlarca insan hayatta kalmak için çabalamakta, baskıcı düzenlerin ve yırtıcı kapitalizmin pençesinde acı çekmekte, çatışmalar ve cefalardan kaçışmakta; özel yaşantımıza gizli servisler burunlarını sokmakta ve sözlerimiz mahremliğe saygısız hükümetlerce sansürlenmekte; ormanlar bitirilmekte, canlı türleri yok edilmekte, okyanuslar zehirlenmekte; açığa vurmak zorunda kalacağımız ne var ki?
Bu dünyada güçler eşit değil. Değişik egemenlik düzenleri tek ulusun, tek ırkın, tek cinsin, tek cinsel tercihin, tek dinin, tek ideolojinin, tek kültürel çerçevenin ötekilere üstün olduğuna hepimizi inandırma çabasında. Böyle bir dünyada sanatlarla toplum gündemleri arasındaki bağların koparılması için direnmek gerçekten savunulabilir bir tutum mudur?
Bizler, arenaların ve sahnelerin sanatçıları, piyasanın kendi işine gelen siparişlerine uymakta mıyız? Yoksa elimizdeki gücü sağlamca kavrayarak toplumun kalbinde ve kafasında temiz bir yer açıyor, insanları çevremizde topluyor, onları esinliyor, büyülüyor, bilgilendiriyor, öylece bir umut ve açık yürekli işbirliği dünyası yaratıyor muyuz?
(Yeşil Gazete)