Rekor üstüne rekor: En sıcak mayıs ayını yaşadık

Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin son verilerine göre geçen 2024 Mayıs’ı, küresel olarak en sıcak mayıs ayı oldu.

2024 yılının Mayıs ayı, endüstri öncesi (1850-1900) dönem ortalamalarından 1,52°C daha sıcak geçti. Böylece mayıs ayı baz alındığında küresel sıcaklık artışını endüstri öncesi seviyelerin 1,5°C altında tutma hedefinden daha da uzaklaştık.

Copernicus Direktörü Carlo Buontempo, “12 aydır ulaştığımız rekor seviye şok edici ancak şaşırtıcı değil” dedi. Buontempo, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonuna yönelik adım atılmazsa bu sıcaklıkları ‘nispeten soğuk’ olarak anacağımızı söyledi.

Ancak görünürde rekor sıcaklık değerlerini tersine çevirecek bir iklim planı yok.

Artan sıcaklıklar yağışları tetikleri

Bölgelere bakıldığında mayıs ayında Birleşik Krallık, İzlanda, İrlanda, Orta ve Güneydoğu Avrupa, İber Yarımadası’nın kuzeyi ve Batı Rusya’da ortalamanın üzerinde yağışlar görüldü.

Orta Amerika, Hindistan ve Pakistan’ın birçok bölgesinde sıcak dalgası koşulları yaşanırken Güneybatı Asya ve Afganistan‘da olağanüstü seller görüldü. Brezilya’nın güneyinde gözlenen yüksek sıcaklıklar ve güneydeki düşük sıcaklığın etkisi ülkeyi büyük bir sel felaketine sürükledi.

‣ Sıcaklıklar 40C’yi geçecek: Sıcak dalgalarında sağlıklı kalabilmenin, rahat uyumanın yolları
‣ Delhi’nin tarihindeki en sıcak günde ibre 50°C’yi gösterdi
‣ Meksika’daki şiddetli sıcak dalgası, yüzlerce ‘uluyan maymun’un ölümüne neden oldu
‣ Brezilya’da sel felaketi: Can kayıpları artıyor, kültürel miras tehlikede
‣ Brezilya’da sel 149 kişinin ölümüne neden oldu: ‘Haftalarca sürebilir’

Küresel sıcaklık seviyeleri La Niña’nın gelişine işaret ediyor

Kanada, Orta Amerika, Asya ve Antarktika’da birçok bölgede ortalamanın üzerinde sıcaklıklar kaydedilirken Doğu Pasifik, ortalamadan daha serin bir ay geçirdi. Copernicus’a göre Pasifik’te görülen düşük sıcaklıklar, El Niño’dan La Niña’ya geçişe işaret ediyor.

La Niña’nın etkisiyle eylül, ekim ve kasım aylarında yağış seviyesi azalabilir. Colorado Eyalet Üniversitesi‘nin Nisan ayında yayımladığı bir araştırma, Atlantik Okyanusu‘nun ısınması ile La Niña koşullarının bir araya gelmesiyle kasırgaların tetiklenebileceğini ve Atlantik’te hareketli bir kasırga sezonu yaşanabileceğini tahmin ediyor.

Deniz yüzey sıcaklıklarında 14’üncü rekor ayı

Mayıs ayı genelinde deniz yüzeyi sıcaklıkları da Hint Okyanusu ve Atlantik Okyanusu’nun büyük bölümünde ve Pasifik Okyanusu’nun bazı bölgelerinde rekor seviyelerine ulaştı.

Deniz yüzeyindeki sıcaklık ortalaması 20,93°C ulaşarak tüm mayıs ayları arasında kaydedilen en yüksek değer oldu. ERA5 verilerine göre Mayıs 2024, deniz sıcaklıklarında art arda tarihsel olarak en yüksek değerlerin görüldüğü 14’üncü aydı.

Arktik buzul seviyeleri 2022 ve 2023 yıllarının mayıs ayı ortalamalarının biraz altında kaldı. Antarktika’nın buzul seviyeleri ortalamanın yüzde 8 altında kalarak 2024 yılının mayıs ayını buzul seviyelerinin en düşük olduğu altıncı yıl yaptı.

Rekor üstüne rekor kırıldı

Son 12 aylık sıcaklık seviyeleri, Haziran 2023’ten beri endüstri öncesi sıcaklık ortalamalarının 1,63°C üstüne çıkıldığını gösteriyor.

1991-2020 yılları arasında kaydedilen ortalama sıcaklık değerini ise 0,75°C aşarak yeni bir sıcaklık rekoruna imza attık.

ERA5 verileri, Temmuz 2023-Mayıs 2024 arasındaki 11 ay, küresel sıcaklıklar sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerindeydi. Daha önce 2015, 2016 ve 2020 yılında yalnızca birkaç kez 1,5°C’lik artış sınırı aşılmıştı.

‣ En sıcak yıl ve kışın ardından sıra en sıcak baharda mı?
‣ Nisan’da yine ‘en sıcak Nisan’ rekoru kırıldı
‣ Dünya, kayıtlara geçen en sıcak mart ayını yaşadı: Üst üste onuncu rekor

Dünya Meteoroloji Örgütü: 1,5°C hedefini aşacağız

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) de dün 2024-2028 yılları için yıllık ve on yıllık tahminlerini içeren Küresel İklim Gelişmeleri Raporu‘nu paylaştı.

Rapora göre yıllık sıcaklık artışlarını göz önünde bulundurduğumuzda küresel sıcaklık artışını endüstri öncesi seviyelerin 1,5°C altında tutma hedefini yüzde 80 ihtimalle aşacağız.

WMO Raporu, 2024-2028 yılları arasında yeni bir en sıcak yıl rekoru kırılacağını tahmin ediyor. Sıcaklık artışının 1,1°C ila 1,9°C arasında olacağı hesaplanıyor. Bir önceki rekor 2023 yılı sıcaklıklarına aitti.

Birleşmiş Milletler’den acil iklim eylemi vurgusu

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres de dün (5 Haziran) yaptığı konuşmada Copernicus verilerine dikkat çekerek acil iklim eylemi çağrısını tekrarladı.

Guterres, “Geçtiğimiz yıl boyunca sıcaklıklar arttı. Gezegenimiz bize bir şey anlatmaya çalışıyor ama biz onu dinlemiyor gibiyiz” dedi. Konuşmasında iklim değişikliğinden kazanç sağlayan fosil yakıt şirketleri hedef gösteren Guterres, fosil yakıt endüstrisinin iklim eylemini baltaladığını vurguladı.