By 
İnsan kaynaklı iklim krizi azalan yağışlar, mevsimlerde yaşanan değişimler, aşırı hava olaylarında artışlar, binlerce can alan sıcak dalgaları ve yaygınlaşan kuraklıklar gibi etkilerle canlıların yaşamları için önemli tehditler oluşturuyor.
Uzmanlar, küresel olarak artan ortalama hava sıcaklıklarının yalnızca insanlar değil tüm canlıların yaşam alanlarında tahribata yol açtığını hatırlatarak krizin biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkisine dikkati çekiyor.
‣ ‘Sıcak kışlar’, aşırı sıcak yaz ayları kadar hasara yol açıyor
AA‘dan Özgün Tiran‘ın aktardığına göre, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, sıcaklıkların artmasıyla doğanın erken uyandığını, kuşların göç ettiğini söyledi.
Bahar dönemlerinin eskiye nazaran daha kısa yaşanmaya başladığını ifade eden Tolunay, “Hemen ardından da birdenbire sıcak yaz aylarına doğru bir geçiş oluyor. Sıcaklıklar aşırı yükseliyor ve o geçiş dönemleri, bahar dediğimiz ayların da süresi kısalıyor” diye konuştu.
Tolunay, iklim değişikliğine karşın dünyanın topyekun mücadele etmesinin gelecek açısından çok önemli olduğuna vurgu yaparak, son yarım yüzyılda, iklim değişikliğinin Türkiye‘de sıcak günlerin daha fazla yaşanmasına yol açtığının altını çizdi.
Türkiye’nin 1970-2010 yılları ortalamasına göre 1,4 derece ısındığını belirterek bu yılların ortalamasının 12,8 santigrat derece olduğunu kaydeden Doğanay Tolunay, iklim değişikliği ile mücadele edilmediği ve önlemler alınmadığı takdirde, yüzyıl sonuna kadar Türkiye genelinde 5 ile 5,5 derecelik sıcaklık artışları görülebileceği konusunda uyardı ve “Hatta Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu‘da çok daha fazlası olabilir” dedi.
‣ İklim krizi: 2022’de Türkiye’de aşırı hava olayları rekor kırdı
Prof. Dr. Tolunay, şöyle devam etti:
“İklim değişikliği denizlerden ormanlara, tarımdan dağlara, göllere kadar, bütün ekosistemleri, ekosistemler haricinde yine tarım, turizm, sanayi ulaşım gibi her sektörü yakından ilgilendiriyor. Bu nedenle iklim değişikliğine karşı önlem almamız şart.”
‣ İklim krizi: Okyanus yüzey sıcaklıklarının rekor kırmasıyla aşırı hava olaylarında artış bekleniyor
Ne tür tedbirler alınmalı?
Tolunay, iklim değişikliğiyle mücadelede özellikle karbon ayak izinin azaltılmasının önemli olduğuna değindi. Fosil yakıt tüketiminin azaltılmasıyla da iklim değişikliğinin önüne geçilebileceğini bildiren Tolunay, şöyle devam etti:
Doğalgaz, petrol ve kömür gibi fosil yakıt tüketimlerinin azaltılarak yenilebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması gerektiğini ifade eden Tolunay, “Ormanları korumamız lazım çünkü atmosfere verdiğimiz ve küresel ısınmaya neden olan karbondioksiti ormanlar alıyor. Sadece ormanlar değil sulak alanlar, makilikler gibi yani doğal bitki örtüsüne sahip ekosistemler oluyor. Bunları mutlaka korumamız ve alanlarını genişletmemiz gerekiyor” dedi.
‣ İklim değişikliği aşırı sıcak hava olasılığını beş kat artırıyor
Önlemler alınsa dahi sıcaklıkların eski haline gelmesinin uzun yıllar alacağını hatırlatan Doğanay Tolunay, iklim değişikliğinin aşırı hava olayları üzerindeki tırmandırıcı etkisine değinerek şunları aktardı:
“İklim değişikliğinin en çekindiğimiz boyutu aşırı hava olaylarına neden olması. Bu aşırı hava olayları dediğimiz olaylar seller, taşkınlar, fırtınalar, şiddetli yağışlar, kuraklıklar, orman yangınları, heyelanlar, çığlar gibi çok boyutlu. Bunların sıklığında, şiddetinde, süresinde artışlar bekliyoruz. Bunlara karşı hazırlıklar yapmamız gerekiyor. Bunlara da iklim değişikliğine uyum çalışmaları diyoruz.”
Türkiye’de son üç yıldır ciddi bir kuraklık yaşandığını hatırlatan Tolunay, su kaynaklarının çok iyi korunması gerektiğinin altını çizdi.
Comments