Birkaç gün önce çeşitli internet sitelerinde yayımlanan bir haberde Almanya’nın 2030 yılından itibaren içten yanmalı motorla çalışan otomobilleri yasaklayacağı, dolayısıyla elektrikli otomobillerin zorunlu hale getirileceği iddia ediliyordu.
Sosyal medyada hızla yayılan haberde “ülke çapında karbon dioksite karşı savaş açan hükümet, ilk neşteri otomotiv sektörüne vurdu. Hükümet yetkililerinin açıklamalarına göre, 2030 yılına kadar tüm otomobiller sıfır emisyon değerine sahip olmak zorunda. Bu da benzinli otomobillerin yasaklanması veya bir diğer deyişle elektrikli otomobillerin zorunlu hale gelmesi demek” deniyordu.
Yeşil Gazete olarak haber bize “doğru olamayacak kadar iyi” göründüğünden, araştırmaya ve işin doğrusunu öğrenmeye karar verdik. Sonuç beklediğimiz gibiydi. Haber bir yanlış anlamadan kaynaklanıyordu. Almanya’nın iklim değişikliğiyle mücadelede öncü adımlar attığı doğru, ama durum iddia edildiği kadar da parlak değil. Özellikle de otomotiv cephesinde.
Müsteşarın bir demeci yanlış yorumlanmış
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi’nde Mercator-İPM araştırmacısı olarak çalışan ve Uluslararası Temiz Ulaşım Konseyi (ICCT) Berlin ofisi yöneticisi olan Dr. Peter Mock’a bu haberlerin doğru olup olmadığını sorduk. Kara taşımacılığının iklim değişikliğine ve hava kirliliğine olan etkisi üzerinde çalışmalar yürüten Dr. Mock, şu cevabı verdi:
“Hayır, doğru değil. Bu haber Almanya Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Rainer Baake’nin bir demecinin yanlış yorumlanmasından kaynaklanıyor. Müsteşar, ‘Eğer 2050 hedeflerimizi ciddiye alıyorsak, ki alıyoruz, o halde 2030’dan itibaren sadece elektrikli araçları satıyor olmak zorundayız’ dedi. Bu dikkat çekici bir açıklama olmakla birlikte, henüz bağlayıcı bir düzenlemeden çok uzağız.”
Zaten Türkiye’de de yaygınlaşan bu iddianın kaynağını oluşturan Bloomberg haberini hemen ertesi gün düzelten haberler otomotiv medyasında yayımlanmıştı bile. Baake’nin ifadesindeki “gerekiyor” sözü kanun gibi anlaşılmıştı belli ki!
Otomotiv lobisi çok güçlü!
Peter Mock’a Almanya’daki otomotiv endüstrisinin durumunu ve bu kararın yakın gelecekte alınmasının mümkün olup olmadığını da sorduk. Mock’a göre Almanya’da halen iki farklı akım iş başında: Bir yanda mevcut durumun sürmesini isteyen ve mümkün olduğu kadar çok motorlu, özellikle de dizel araç satmayı hedefleyen çevrelerin oluşturduğu güçlü bir lobi grubu iş başında. Bunlar kendi iş modellerinin zaman içinde devre dışı kalmasına neden olacak herhangi bir düzenlemeyi engellemek için var güçleriyle çalışıyorlar.
Diğer yanda ise daha ilerici yönde pozitif sinyaller gelmeye devam ediyor. Örneğin Volkswagen dizel skandalının ardından elektrikli araçlara ciddi bir yatırım yapmak istediklerini, örneğin kendi araç pili üretimini kendileri yapmak için milyarlarca Euro ayırdıklarını açıklamış durumda. Pil için Asya’dan gelen mallara bağımlı durumda olan sektörde diğer firmaların hiçbiri henüz buna cesaret edebilmiş değil.
Peter Mock, hükümetin tavrı için ise şunları söylüyor:
“Alman hükümeti içinde de geçmişte emisyonları düşürecek standartları uygulayacağına söz veren, ama bu sözünü yerine getirmeyen otomotiv endüstrisi tarafından ihanete uğradığımızı düşünenlerin sayısı artıyor. Almanya Çevre Ajansı bunun en son örneği. Ajansın başkanı kamuoyuna açık bir şekilde önümüzdeki 15 yıl içinde Avrupa’da motorlu araç üretimine son verilmesi gerektiğini söyledi. Bu pozisyon henüz hükümetin ağırlıklı görüşü haline gelmediyse de, giderek kamuoyunda daha fazla görünür oluyor.”
Sonuç olarak Dr. Mock, Almaya’nın en nihayet bir gün ulaşım sektöründe de fosil yakıtlardan uzaklaşacağına dair oldukça iyimser. Ancak zamanlama olarak 2035-2040’dan önce bir dönüşüm olması pek mümkün gibi görünmüyor.
Elektrikli araç alanlara teşvik
Son olarak Peter Mock’a elektrikli araçlarla ilgili mevcut düzenlemelerin durumunu soruyoruz. Mock’un verdiği bilgiye göre Almanya’da şu anda elektrikli araç satın almak isteyenler için 3000-4000 Euro tutarında bir mali teşvik yürürlükte. Mock, bu teşvikin oldukça iyi olduğunu ve tüketicilerin elektrikli otomobile giderek daha fazla yönelmesinin beklendiğini söylüyor.
Öte yandan Almanya değil, ama Hollanda bu konuda daha önde gidiyor. Hollanda’da 2025’den sonra ithal otomobiller de dahil olmak üzere saf motorlu araç (hibridler hariç) üretimine ve satışına son verilmesi konusunda anlaşmaya varılmış durumda. Ancak Hollanda’da da bu planın uygulanabilir olmadığına dair çok sayıda eleştiri var.
Energiewende + Verkehrswende mümkün mü?
Almanya’yla ilgili çıkan haberlerin veriliş tarzındaki bir sorun da “Ülke çapında karbon dioksite karşı savaş açan hükümet, ilk neşteri otomotiv sektörüne vurdu” cümlesinde. Bilindiği gibi iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının (ve bunların en önemlisi olan karbon dioksitin) salımını azaltma yönünde en radikal hedefe sahip ülke olan Almanya, bu azaltımı Energiewende (Enerji Dünüşümü) isimli bir politika paketiyle yürütüyor. Ancak enerji dönüşümünün yönlendiği ilk ve asıl sektör otomotiv değil, elektrik. Enerji dönüşümünün temelinin atıldığı 2000 yılında elektrik üretiminin sadece %5’i yenilenebilir kaynaklardan sağlanırken, bugün bu oran %33’e kadar çıkmış durumda.
Enerji dönüşümünün önündeki en büyük engeller ise kömür ve otomotiv sektörleri olarak belirtiliyor. Yani Energiewende’nin yanına bir de Verkehrswende (ulaşım dönüşümü) eklenmesi için biraz daha beklememiz gerekebilir. Üstelik mesele sadece şirketlerin iktidar üzerindeki etki gücü de değil. Alman tüketicilerin güçlü motorlara sahip otomobillerine karşı bilinen tutkusunu aşmak o kadar da kolay olmayabilir.
Yine de enerji dönüşümünü başlatan tabanın ve yeşil siyasi ve sivil toplum hareketlerinin gücünü küçümsememek gerek. Bu yasak haberleri şimdilik doğru değil, ancak ulaşım alanında beklenen büyük dönüşüme Almanya’nın da katılması herhalde sadece zaman meselesi.
Haber: Ümit Şahin (Yeşil Gazete)
