TBMM Genel Kurulu‘nun yasa teklifi görüşme sürecini hızlandırmak için Meclis’in çalışma saatlerinin uzatılmasının ardından Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/2275)’nin ilk 5 maddesi kabul edildi.
17 Maddelik teklifin diğer maddelerinin görüşmeleri bugün (29 Temmuz) devam edecek. Görüşmelerden önce Meclis’e getirilen ziyaretçi yasağı ise bugün sona eriyor.
‣ ‘Katliam’ görüşmeleri öncesinde Meclis’e ziyaretçi yasağı, hak savunucularından başkente miting çağrısı
‣ Erdoğan ‘katliam yasası’nı savundu: ‘Bu işi’ Meclis tatile girmeden bitireceğiz!
‣ ‘Katliam’ görüşmeleri öncesinde Meclis’e ziyaretçi yasağı, hak savunucularından başkente miting çağrısı
Muhalefet milletvekillerinin AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu ve 71 milletvekilinin sunduğu yasa değişikliği teklifinin beşinci maddesinin çıkarılmasına ilişkin önergesi reddedildi.
Anayasa’ya aykırılık itirazında bulunan milletvekillerinin konuşmalarını dinleyen Başkanvekili Bekir Bozdağ, “Teklifin görüşmelerine başlama yönündeki tutumumda değişiklik bulunmamaktadır” diyerek görüşmelerin başlatılmasına karar verdi.
Temel kanun için usul tartışması reddedildi
TİP Genel Başkanı Erkan Baş ise oturumun AKP’nin talebiyle ‘temel kanun’ olarak görüşülmesi talebinin grubu olmayan partilerin söz hakkını engellediği gerekçesiyle yeniden usul tartışması başlattı.
Baş, “Burada milletvekilleri konuşmasın diye büyük bir çaba içerisindesiniz. Halkın gerçek sesinin burada yankılanmaması için, ‘hayvan katliamına dur’ sözü yüzünüze söylenmesin diye elinizden geleni yapıyorsunuz” diyerek yıllardır kanunların temel kanun olarak görüşülmesini eleştirdi.
DEVA Partisi Milletvekili İdris Şahin de Meclis’te 16 aydır normal kanun görüşülmediğine dikkat çekerek “Sayın Başkan da gayet iyi biliyor ki şu andaki tutumu doğru değil. bu temel yasa olarak görülebilecek bir konu değil. Bu yasayı normal yasa olarak konuşalım. Grubu bulunmayan siyasi partilerin de görüşlerine itibar edin” dedi.
Bekir Bozdağ ise grubu olmayan milletvekillerini haksız bularak iç tüzüğe aykırılık bulunmadığını belirtti.
Meclis’te ‘kanlı el’ protestosu
CHP Grubu milletvekilleri ise görüşmeler sırasında pankartlarını ve kırmızı boyalı eldivenlerini göstererek katliam yasasını protesto etti.
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın, yasanın vatandaşları belediyelere düşman etmek istediğini belirterek yurttaşın kutuplaştırılmasına müsaade edilmeyeceğini söyledi. Günaydın, “Teklifi derhal geri çekin. Kimler yürütecekse müzakereni yap, paydaşlarla görüş. Sorumluluğu sadece belediyelere değil, bakanlıklara da dağıt. Kısırlaştırma kampanyasına gir, aşılamayı etkinleştir. Hasta köpekleri al, rehabilite et. Öldürme rehabilite et. STK’larla birlikte çalış” dedi.
Günaydın, halkın kutuplaştırılmasına ve yasanın geçirilmesine engel olmak için tüm imkanlarını kullanacaklarını ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel‘in de bugün devam edecek görüşmelere katılacağını belirtti.
CHP’li Sarı: Teklifin arkasına kim var?
CHP Balıkesir Milletvekili Serkan Sarı ise Ankara’daki protestolara dikkat çekerek “Şu anda Anıtpark’ta yurdun dört bir yanından gelmiş halkımız, Meclis’e sesleniyor! ‘Öldürmeyin, yaşatın’ diye nöbet tutuyor. Binlerce imza getirdim size! Buyurun. Yasayı geri çekin! Sokak hayvanlarını öldürmeden çözümlenecek bir sorun için, öldürmekteki ısrarınız neden?” dedi.
‣ Yurttaş hayvanlarla ilgili yasa tasarısına tepkili: Meclis’te katil var!
Öldürmeye meraklı olmanın ruh sağlığı açısından normal bir durum olmadığını belirten Sarı, “Merak ediyorum; her yaptığınız yasal düzenlemede olduğu gibi bunun da arkasında bir tarikat mı var? Ya da ötenazi ilacını size satacak şirket mi var?” diyerek teklifin arkasında kimin olduğunu sordu.
‘Hayvanları Koruma Yasası hayvanları korumuyor’
İYİ Parti Milletvekili Ümit Özlale, kanunun ‘Havanları Koruma Yasası’ olarak adlandırılmasına tepki göstererek “Bunun hangi maddesinde hayvanları korumayı hedefliyorsunuz. Daha ilk cümleden sıkıntı var. Bu teklif üzerine çalışma yapan sayın Yenişehirlioğlu adına üzüldüm. Belli ki bir sokak hayvanının başını hiç okşamamışsınız” dedi.
Teklife 71 milletvekili imza verirken Genel Kurul görüşmelerinde 10 milletvekilinin bulunduğuna dikkat çeken Özlale, iktidar milletvekillerinin kanun teklifiyle ilgisizliğine tepki gösterdi.
‘Çocukları taciz eden sapıkları toplayın’
AKP’li vekillerin muhalefete yönelik çocuk sevmeme iddialarına ise Özlale, iktidarın çocukları bahane ederek vicdanlarına sığındığını söyleyerek “Ne idüğü belirsiz vakıflarda onlarca çocuk tecavüze uğradığında vicdanınız neredeydi?” diye sordu ve “Madem bu ülkede bir şeyleri toplamaya meraklısınız, sokak hayvanlarından başlamayın. Kadınları dini kullanarak yıllar boyu taciz eden din bezirganlarını toplamaya başlayabilirsiniz. Çocukları taciz eden sapıkları toplayın” dedi.
Yenişehirlioğlu’ndan vekillere ‘sahipsiz köpekler’ iması
Hayvanların katledilmesini öngören teklif çalışmalarını yürüten AKP Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu ise “Bu dünyayı merhametle buluşturan bizzat bizim mensubu ve temsilcisi olduğumuz medeniyettir” diyerek AKP’nin hayvanların refahı için çok önemli çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
Herkesin popülasyon artışını bir sorun olarak kabul ettiğini söyleyen Yenişehirlioğlu’na muhalefet temsilcileri “Kimlerle görüştünüz?” diye sordu.
Yenişehirlioğlu, konuşma metnini okuduğu sırada ‘sahipsiz köpekler’ derken sesini yükselterek vekilleri işaret etti. CHP ve DEM Parti milletvekillerinin Yenişehirlioğlu’nun hareketine tepki göstermesiyle görüşmelere ara verildi. Yenişehirlioğlu, Başkanvekili’nin uyarısı üzerine “Bütün milletvekilleri değerli anlamlı ve önemlidir. Ben kimseyi kastetmiyorum her biriniz değerli, anlamlı milletvekillerisiniz” şeklinde açıklama yaptı.
MHP’li vekil: ‘Belediyelere hapis cezası getirilmesi olumlu bir gelişme’
MHP Milletvekili Muharrem Varlı ise daha önceki yasanın hayvanların popülasyonunu kontrol etmekte yetersiz kaldığı için yeni yasanın hazırlandığını söyleyerek belediyelerin sorumluluk alması gerektiğine ve sorumluluklarını yerine getirmeyen belediyelere ceza getirilmesinin olumlu bir gelişme olduğunu belirtti.
Belediyelerin üstlerine düşen görevi yapacaklarına inandığını söyleyen Varlı, “Biz hayvanları seviyoruz. Sayın Genel Başkanımızın da belirttiği gibi hayvanlar bizim can dostumuz. Onları yaşatmak için elimizden geleni yapacağız. Belediyelerimiz de elinden gelenin en iyisini yapacak” dedi.
‘Kısırlaştırma için izin alınması gerektiğini düşünüyorsanız yasayı yırtın atın’
AKP Milletvekili Harun Mertoğlu‘nun “Hani tek çözüm kısırlaştırma diyorsunuz ya, kendilerinin izni olmadan kısırlaştırma yetkisini siz nereden alıyorsunuz?” diye sorması üzerine CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, “Hayvanları bu kadar düşünüyorsanız bu yasayı yırtın atın” diye yanıt verdi.
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç ise “Öldürmenin kısırlaştırmadan yeğ olduğunu, kısırlaştımada onların iznini almamanın sorun olduğunu söylüyorsunuz. Biz gerçekten aynı yasayı, aynı dili mi konuşuyoruz” diyerek DEM Partili belediyelerin yasayı uygulamayacağını belirtti.
Vahit Kirişçi: 4 milyon hayvan için 105 bin kapasiteli 322 barınak var
Son olarak TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi, 2004’ten 2023 yılına kadar 2 milyon 504 bin 595 hayvanın kırılaştırıldığını, 2 milyon 846 bin 387 hayvanın aşılandığını ve 533 bin 4 hayvanın sahiplendirildiğini söyledi. Ayrıca 105 bin kapasiteli 322 barınak bulunduğunun bilgisini paylaştı.
Milletvekilleri, 4 milyon hayvanın nasıl 105 bin kapasiteli barınaklara sığacağını sordu. “Bu kanun yürürlüğe girdiği andan itibaren belediyeler 4 yıl içinde belirlenen bütçeyi ayırarak bu barınakları yapacaklardır” diyen Kirişçi, barınak yapım sürecinin tamamlanması için son tarihin 31 Aralık 2028 olarak belirlendiğini söyledi.
Kirişçi, kedi-köpek üretiminin, satışının ve ithalatının neden yasaklanmadığına dair sorular üzerine “Üretim ve satış yerlerinin izinleri Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilmektedir. 2024 yılında bu işlemlere 73 bin lira idari para cezası uygulanmaktadır. Ülkemizde ticari amaçla kedi köpek ithalatı yapılmamakta, sadece sahipleriyle birlikte girişleri mümkün olmaktadır” dedi.
TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ, teklifin 5’inci maddesinin kabul edilmesinin ardından birleşime ara verdi. Aranın ardından Komisyonun yerini almaması üzerine Bozdağ, birleşimi bugün saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.
Teklifte neler var?
Teklifle; Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişikliğe gidilecek. Buna göre;
- Kanun’un amaçlarına “insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla” ifadesi eklenecek.
- Sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zorunluluğu bulunduğundan “sahipli hayvan” ve “sahipsiz hayvan” kavramları açık şekilde tanımlanacak.
- Kanun’daki “yakala-kısırlaştır-sal” metodunun kaldırılması nedeniyle “hayvan bakımevi”; yani barınak tanımında değişiklik yapılacak. Barınakların tanımı, “Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” şeklinde değiştirilecek.
- “Sahipsiz ve güçten düşmüş” hayvanların barınaklara toplanması ve buralarda “rehabilite” edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul edilecek.
- Kanun’un ilkeleri arasında yer alan “Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir” ifadesi yürürlükten kaldırılacak.
- Yerel yönetimler, yani belediyeler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan barınakları kurarak bakımlarını ve tedavilerini yapacak.
- Barınaklara alınan hayvanlardan “rehabilite edilen köpekler” sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Doğru ve güncel veri için barınaklara alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
Veterinerlere ‘öldürme’ yetkisi/koşulu
- Barınaklara alınan köpeklerden “insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına”, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. maddesindeki “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir.
- Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır” hükümleri uygulanacak.
- Belediyeler, sahipsiz köpeklere ilişkin yürüttüğü iş ve işlemlerde Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi kapsamında gerekli idari tedbirleri almaya yetkili olacak.
- Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylece sahipsiz hayvanların toplanması, barınaklara götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar barınaklarda bakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasını ve yerel yönetimlerin görevlerini yerine getirmesi amaçlanacak.
