By 
Çinli bilim insanları tarafından yapılan ve One Earth dergisinde yayımlanan araştırmada, kuzey yarımkürede biyokütlenin (orman, bitki…) yanmasıyla açığa çıkan kahverengi karbonun, Kuzey Kutbu’ndaki ısınmayı hızlandırdığı ve bunun gelecekte daha fazla orman yangınına yol açabileceği ortaya çıktı.
Araştırmacıların elde ettikleri sonuçlar, kahverengi karbonun küresel ısınmaya önceden düşünülenden daha fazla katkıda bulunduğunu gösterdi.
Atmosferik kahverengi karbon (BrC), gözlemlerin azlığı nedeniyle en az anlaşılan ve belirsiz ısınma ajanlarından biridir.
Araştırmada, 2017 yazında Kuzey Kutbu çevresinde 2 aylık çalışmayla atmosferik BrC’nin (kahverengi karbon) doğrudan gözlenerek ışık soğurma özellikleri ölçüldü. Kuzey Kutbu’ndaki hızlı ısınmanın küresel çevre üzerinde büyük bir etkisi var.
Araştırma raporunda şu ifadelere yer verildi:
“Temel olarak Kuzey Yarımküre‘nin orta ila yüksek enlemlerinde biyokütle yanmasından kaynaklanan kahverengi karbonun, Arktik bölgesinde, özellikle yaz aylarında, ortalama 90 mW ışıma kuvveti ile güçlü bir ısınma maddesi olabileceğini gösteriyoruz.
İklim değişikliğinin orman yangınlarının sıklığını, yoğunluğunu ve yayılmasını artıracağı tahmin edildiğinden, kahverengi karbonun gelecekte Kuzey Kutbu ısınmasında artan bir rol oynamasını bekliyoruz”
Raporun bulguları özetle şöyle:
- Isınan iklim, Kuzey Kutbu’nun ısınmasını da güçlendiren orman yangınlarının artmasına neden oluyor.
- Biyokütle yanması (orman yangınları gibi) kaynaklı kahverengi karbon, Kuzey Kutbu’na siyah karbondan yüzde 30 daha fazla ısınmaya neden oluyor.
Araştırmacı ekipten atmosferik kimyager Pingqing Fu, “Gözlemsel analizler ve sayısal simülasyonlar, kahverengi karbon aerosollerinin Kuzey Kutbu üzerindeki ısınma etkisinin, siyah karbonun yaklaşık %30’u kadar daha fazla olduğunu gösteriyor” dedi.
Büyük orman yangınları havada asılı kalan ve kahverengi karbon parçacıklarından oluşan geniş kahverengi duman, sağlık için tehlikeler oluşturuyor ve hatta yaz güneşini kapatabiliyor.
Araştırmacılar bunun küresel ısınmaya da katkıda bulunabileceğinden şüpheleniyorlar.
2021 orman yangını sezonu, Kaliforniya‘dan Sibirya‘ya kadar uzanan bir hatta ardında kömürleşmiş araziler bırakarak dünyadaki yangın rekorlarını kırdı.
Araştırmacılar, yanan biyokütleden kaynaklanan kahverengi karbonun, fosil yakıt yanmasından kaynaklanan kahverengi karbonun en az iki katı kadar ısınmadan sorumlu olduğunu buldular.
Son 50 yılda Kuzey Kutbu, gezegenin geri kalanının üç katı oranında fazla ısınıyor ve bu araştırmanın sonucuna göre orman yangınları bu tutarsızlığın artmasına sebep oluyor.
Yangın riski her yerde artıyor: BM tarafından geçen ay yayınlanan bir rapor, orman yangınlarının 2050 yılına kadar %50 artma yolunda olduğu konusunda uyardı.
Bu yangınlar evleri, bitkileri ve hayvanları yok etmenin yanı sıra, başka riskleri de tetikliyor.
Ormanlar yandıkça dünya ısınacak, ısındıkça yangınlar artacak
Siyah karbon ve karbondioksit gibi, kahverengi karbon da güneş radyasyonunu emerek gezegeni ısıtıyor.
Fu, “Kahverengi karbon aerosollerindeki artış, orman yangınlarının olasılığını ve sıklığını artıran küresel veya bölgesel ısınmaya yol açacak” diyor ve ekliyor:
“Artan orman yangını olayları daha fazla kahverengi karbon aerosol yayarak dünyayı daha fazla ısıtacak ve böylece orman yangınlarını daha sık hale getirecek.”
Genelde yangınların bitki ve hayvanlardan kaynaklanan ve patojenler dahil canlı organizmaları içerebilen biyoaerosoller üzerindeki etkisiyle ilgilenilse de Fu, dikkatlerin orman yangınlarının azaltılmasına odaklanmasını istiyor.
“Bulgularımız, orman yangınlarını kontrol etmenin ne kadar önemli olduğunu vurguluyor.”
Gelecekteki araştırmalar için Fu ve ekibi, orman yangınlarının kahverengi karbon dışındaki kaynaklardan aerosol bileşimini nasıl değiştirdiğini araştırmayı planlıyor.
Comments