Mikroplastikler üreme sağlığını da tehdit ediyor

Çin’de bir grup araştırmacı, 40 erkekten aldığı meni örneklerinden tümünde mikroplastiklere rastladı. Bu rastlantı, mikroplastikler ve üreme sağlığı ilişkisine dair soruları da beraberinde getirdi.

Büyük plastik atıkların parçalanmayla ortaya çıkan ve genellikle boyutu beş milimetreden küçük olan plastik parçaları mikroplastik olarak adlandırılıyor. Diğer plastikler gibi mikroplastikler de esneklik ve dayanıklılık için kullanılan pigmentler, antimikrobiyaller, UV stabilizatörleri ve alev geciktiriciler gibi kimyasallar içeriyor.

Mikroplastikler daha önce Everest‘in zirvesinde, okyanusların derinliklerinde, canlıların beyin hücrelerinde, gıdalarda, anne sütünde, plasentada, kanda, spermde ve diğer birçok yerde tespit edilmişti.

‣ Mikroplastikler her yerde: Köpek ve insan testislerinde de tespit edildi
‣ İnsan eli değmemiş yeryüzü katmanlarında mikroplastik bulundu
‣ Serumlarda da mikroplastik tespit edildi
‣ Yaşayan insanların akciğerlerinde ilk kez mikroplastik görüldü
‣ Mikroplastik ilk kez insan kanında tespit edildi

Ancak daha önce spermler üzerinde yapılan çalışmaların hiçbirinde test edilen tüm örneklerde mikroplastiklere rastlanmamıştı. Çin‘de yapılan daha eski bir araştırmada sperm örneklerinde mikroplastiklere rastlama oranı yüzde 50’yken İtalya‘daki bir araştırmada ise yüzde 60’tı.

Sekiz tür mikroplastik tespit edildi

Qindao Üniversitesi’nden araştırmacılar, evlilik öncesi sağlık taramasından geçen 40 sağlıklı erkekten sperm örneği aldı. Sperm örneklerinin tamamında mikroplastiklere rastlandı. Bulgular, mikroplastiklerin ne kadar yaygın hale geldiğini bir kez daha gözler önüne serdi.

Meni örneklerinde sekiz farklı plastik türü tespit edildi. Bu türlerden en yaygını ambalajlarda kullanılan polistiren olurken plastik torbalardan çıkan polietilen ve PVC en yaygın türler arasındaydı.

Mikroplastikler artıyor, sperm sayıları düşüyor

Son yıllarda doğurganlık üzerine yapılan araştırmalar önemli bir gerçeği gün yüzüne çıkardı: Erkeklerin sperm sayısı sürekli olarak azalıyor. Hem de giderek daha hızlı şekilde…

2018’de yapılan bir araştırmaya göre, erkeklerin sperm sayısı, elli yıl öncesine göre neredeyse yarı yarıya azaldı. Bu düşüş eğilimi, 1963 yılından bu yana yıllık olarak yüzde 1,6 oranında devam ediyordu. Ancak 2000 yılından beri düşüş oranı yüzde 2,6’ya yükseldi.

Araştırmanın yazarlarından Hagai Levine, azalan sperm sayısının çevresel ve yaşam tarzına bağlı faktörlerle açıklanabileceğini söylüyor. Kötü beselenme, hareketsizlik, stres ve alkol kullanımı gibi alışkanlıkların sperm sayısını ve doğurganlığı azalttığı biliniyor.

Ancak bu faktörler azalan doğurganlığı açıklamakta yetersiz kalıyor. Bu durumda çevresel faktörlerin de dikkate alınması gerekiyor.

Plastik kirliliği sperm kalitesini düşürüyor olabilir mi?

2023 yılında gerçekleştirilen bir meta analiz, 25 araştırmayı inceleyerek belirli pestisit türlerine maruz kalan erkeklerin sperm yoğunluklarının önemli ölçüde düştüğünü buldu. İlaçlarda, havada ve plastiklerde bulunan kimyasallar da benzer şekilde doğurganlığı azaltıyor.

Bu bulgular, erkek doğurganlığı ile mikroplastikler arasındaki ilişkiyi anlamak için faydalı olabilir.

Araştırmanın yazarlarından Ning Li, The Guardian‘a “Fareler üzerinde yapılan çalışmalar, canlı sperm sayısında önemli bir düşüş ve sperm şekil bozukluklarında da artış olduğunu gösteriyor. Bu da mikroplastiklerin erkek üreme sağlığı için kronik ve kümülatif bir risk oluşturabileceğini gösteriyor” şeklinde bir açıklama yaptı.

Mikroplastiklerin insan sağlığına etkileri konusunda hala bilinmezlikler olsa da havada bulunan mikroplastiklerin solunum yolu hastalıklarına yol açtığı biliniyor. Hormonal sistemini bozduğu bilinen BPA’lar da kalp-damar hastalıkları veya Tip-2 diyabet gibi kronik rahatsızlıkları tetikliyor.

Araştırma bulguları, spermlerde tespit edilen mikroplastiklerin de benzer bir etkiyle üreme sisteminde hasara yol açabileceğini gösteriyor.

‣ ‘Mikroplastikler insan vücudunda genetik bozukluklara yol açıyor’