Karadeniz’de yapılması planlanan HES projeleri ile ilgili mücadeleler devam ederken, hafta başında davası süren bazı projelerin mahkemelerinden iyi haberler geldi. Süreci tamamlanan ve devam eden projeler ile ilgili olarak, çok sayıda HES davasını yürüten Avukat Yakup Okumuşoğlu’nun 8 Ocak’ ta katıldığı Açık Yeşil (Açık Radyo) programında verdiği bilgiler Karadeniz’in 2014’e güzel başladığını gösteriyor. Yakup Okumuşoğlu’nun verdiği bilgilere ve mahkeme kararlarına göre HES davalarındaki son gelişmeler şöyle:
Devrekani çayındaki HES’e yürütmeyi durdurma
Kastamonu Küre Milli Parkı içerisinden geçerek Karadeniz’e dökülen Devrekani Çayı üzerinde bir kısmı milli park içinde bir kısmı etki alanında olan Ilıca Regülatörü ve HES projesine yönelik verilmiş olan “ÇED olumlu” kararının iptali için açılmış olan dava sonuçlandı. Beş kişiden oluşan bilirkişi heyeti, milli park alanı olan bölgede telafisi mümkün olmayan çevresel tahribata yol açacağı; akarsuyun milli parkın bir parçası olduğu; yapılacak ek yapıların yaratacağı çevresel tahribatın bölge için kabul edilemez olduğu; milli parkın korunup gelecek kuşaklara aktarılması gerektiği görüşü ile “ÇED olumlu” kararının iptal edilmesi gerektiği konusunda görüş bildirdi. Mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı çıktı. Bir iyi haber de projenin inşaatına henüz başlanmamış olması.
Danıştay’dan Macahel’deki HES iptaline onama
Artvin’in Borçka ilçesi sınırları içindeki Macahel Vadisi’nde Camili Deresi üzerinde yapılması planlanan Sarnıç 1-2 Regülatörleri ve HES projesi için “ÇED gerekli değildir” kararının yürütmesinin durdurulması davasından Haziran 2011’de olumlu karar çıkmıştı. Bilirkişi raporunda, Macahel Vadisi’nin UNESCO tarafından insan ve biyoküre programı kapsamında biyosfer rezerv alanı olarak tanımlandığı; bu bölgenin 2010 yılı itibariyle 109 ülkede ve 564 bölgede kabul edilmiş olan biyosfer rezerv alanlarından biri olduğu; bu bölgenin “çok çok çok” özel bir bölge olduğu bir o kadar da kırılgan bir yapıda olduğunun uluslararası boyutta biliniyor olduğu; çok sayıda endemik canlı türü bulunduğu vurgusu yapılıyordu. Mahkemenin iptal gerekçesinde santralin yöreye vereceği zarar vurgusu nedeniyle projenin iptal edileceği bekleniyordu. Temyize götürülen bu karar Danıştay 14. Dairesi tarafından 25 Ekim tarihinde karara bağlandı ve mahkemenin kararı onandı. Böylece Maçahel’deki HES projelerinin önü kapanmış oldu.
Macahel’de bir de yürütmeyi durdurma
Macahel bölgesindeki Uğur Dere’si üzerinde Uğur 1-2 Regülatörleri ve HES projesine yönelik verilen “ÇED olumlu” kararının iptali istemi ile açılmış olan davada da “ÇED Olumlu” kararı hukuka aykırı bulunarak yürütmeyi durdurma kararı verildi. Davanın bilirkişi raporunda proje sahasının, birçok koruma alanı ve Türkiye’nin ilk ve tek biyosfer rezerv alanı ilan edilmiş olan Macahel Rezerv alanı yakınında olduğu; Macahel bölgesinin aynı zamanda Tarım Bakanlığı’nca Gen Koruma Alanı ilan edildiği; biyosfer rezerv alanlarının milli parklardan daha fazla korunması gerektiği; biyosfer rezerv alanının çok özgün, özel, hassas ve kırılgan bir ekosisteme sahip olması nedeniyle her türlü inşai faaliyetten ve müdahaleden uzak tutulması gerektiği söyleniyor. Dava halen temyiz aşamasında.
Devam eden davalar
Kastamonu Valla Kanyonu çıkışında Devrekani Çayı üzerinde yapılması planlanan Cide Regülatörü ve HES projesi ile ilgili yürütmeyi durdurma ve iptal davası 2009′ dan beri devam ediyor. Bu süre zarfında mahkemeden iki kez yürütmeyi durdurma kararı çıktı. Şu an dava Danıştay’da devam ediyor.
Ayrıca Artvin’in Arhavi ilçesinde bulunan Kamilet Vadisi’nde yapılması planlanan 4 HES var. Bunlardan Taşlıkaya HES’ in çalışmaları başladı. Yöre halkı mücadele veriyor. Rize İdare Mahkemesi’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararı ile yol yapım çalışmaları duran proje için hazırlanan imar planları ile ilgili çalışmalar devam ediyor.
Kamilet Vadisi’nde şehrin içinde yapılması planlanan Kavak 1-2 HES projesi ise şehir merkezinde olması açısından bir ilk. İki derenin suyunu alan proje için açılmış dava için 28 Ocak’ta bilirkişi incelemesi yapılacak.
Haber: Zeliha Yıldırım – Yeşil Gazete
