Kerestecioğlu: Geri gönderilen zehirli tarım ürünlerini iç pazara mı verdiniz?

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, kullanılan tarım zehirleri nedeniyle geri gönderilen ihraç ürünlerinin dönüştürülerek iç piyasaya sokulduğu iddiaları hakkında Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi  tarafından yanıtlanması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.

Avrupa Birliği Komisyonu’nun, gıda ve yemlerde yapılan sınır ve market kontrolleri sonucu tespit edilen gıda risklerini herkesin erişimine açık bir şekilde bildirdiği “Gıda ve Yemler için Hızlı Alarm Sistemi” (RASFF) portalında son yayınlanan raporu hatırlatan Kerestecioğlu, önergesinde rapordan şu bilgilere yer verdi:

‘İmha yerine dönüştürülüp iç piyasaya veriliyorlar mı?’

“Türkiye, 2020 yılında tehlike ve ürün kategorisinde hakkında en çok bildirim yapılan üçüncü ülke konumundadır. Ayrıca bu rapora göre Türkiye için 2021 yılında yapılan zehirli ürün tespiti son üç yıla oranla üç kat artmıştır. Bildirimler, Türkiye’de başta 190 parti meyve ve sebzede pestisit olmak üzere, 58 parti meyve ve sebzede aflatoksin ve 38 parti tohum, kabuklu yemiş ve türevi ürünlerde aflatoksin kalıntısı hakkında yapılmıştır. Raporda, başta limon ve portakal olmak üzere, biber, mandalina, greyfurt, asma yaprağı, üzüm, kuru incir, nar, baharat ve bitki karışımları, haşhaş tohumu, keçi boynuzu zamkı ve kimyon gibi ürünlerin Türkiye’ye geri gönderildiği belirtilmiştir. Geri gönderilen bu ürünlerde; insan üreme sistemi için toksik olduğu bildirilen ve ülkemizde yasaklı olan klorprifos-etil ve triadimenol, bifenthrin, oksit, solunması halinde ölümcül olabilen formetanate gibi tarım zehirlerinin kullanıldığı bilgisi de  yer almaktadır. Ayrıca kullanılan bu tarım zehirleri, anneden fetüse kolayca geçtiği için bebeklerde gelişme bozukluğunun yanı sıra parkinson hastalığı ve bazı kanser türleri dahil olmak üzere ciddi tıbbi problemlere neden olabilmektedir. “

Türkiye’den yurt dışına ihraç edilen ancak tarım zehirlerinin kullanılması nedeniyle geri gönderilen sebze, meyve ve baharat gibi ürünlerin imha edilmediği, aksine stoklandığı ve birçoğunun reçel, turşu, meyve suyuna dönüştürülmüş olarak yurtiçi piyasaya sürüldüğü iddialarının kamuoyuna yansıdığına dikkat çeken Kerestecioğlu, Kirişçi’den şu soruları yanıtlamasını istedi:

Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi’ne ulaşım talebi

• Gıda ürünlerinin üretiminde tarım zehirlerinin kullanılıp kullanılmadığına dair Bakanlığınız hangi denetimleri, ne sıklıkla yapmaktadır? Yapılan bu denetimlerin sonuçları hangi platformlar aracılığıyla kamuoyuyla paylaşılmaktadır?
• Ülke genelindeki tüm gıda ve yem işletmeleri, bu işletmelere yönelik denetimler, alınan numuneler ve analiz sonuçları, idari cezalar, yaptırımlar, ithalat ve ihracat kayıtları gibi bilgiler bakanlık yetkilileri tarafından girildiği “Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi’ne” girmektedir. Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi neden kamunun erişimine açılmamaktadır?
• İhraç edildiği halde tarım zehirleri kullanılması sebebiyle son bir yılda hangi gıda ürünleri geri gönderilmiştir? Geri gönderilen gıda ürünlerinin toplam ihracattaki oranı nedir? Geri gönderilen ürünler hakkında hangi yasal prosedürler uygulanmaktadır?
• Geri gönderilen ürünlerin imha edilmeyip iç pazara sokulduğu iddialarına dair Bakanlığınız tarafından hangi denetimler yapılmıştır? İddialar doğru ise sorumlulara hangi yaptırımlar uygulanmıştır? Konu hakkında Bakanlığınızca bir kamuoyu bilgilendirmesi yapılmış mıdır?
• Son dönemde yaşanan Rusya- Ukrayna savaşı ve ülkemizde kendisini her gün daha fazla hissettiren ekonomik kriz ve gıda enflasyonuna karşı, Bakanlığınız tarafından gıda güvenliğimizi sağlamak için hangi önlemler alınmış ve uygulamaya geçirilmiştir?