Kaliforniyalı iş adamı Russ George’un 2012 Temmuz’unda Batı Kanada’dan
Pasifik okyanusuna açılarak 120 ton demir tozunu denize bırakmasının
ETC Group isimli çevre örgütü tarafından ortaya çıkarılmasını takiben
oluşan tepkiler devam ediyor.
“Haida Somon Restorasyon Şirketi” isimli bir şirket adı altında,
Kanada’nın Old Massett köyünde yaşayan ve büyük ölçüde somon balığı
avlayarak geçimini sürdüren Haida yerlilerini 2.5 milyon dolar
karşılığında “somon stoklarını artırmaya” ikna eden Russ George,
Temmuz ayında kiraladığı teknelerle denize açılarak 120 ton demir
tozunu denize dökmüştü. George’un demirin denizlerdeki plankton
miktarını artırdığına ilişkin çalışmalardan esinlenerek yaptığı
girişim ile plankton miktarının ve dolayısıyla plankton ile beslenen
türlerin artırılmasına yönelik girişimi geçtiğimiz günlerde ortaya
çıktı. Ancak, girişimin tek amacının somon stoklarının artırılması
olmadığı, plankton sayısındaki artış ile okyanusun karbon dioksit emme
kapasitesinin de artırılmasının hedeflendiği ve oluşması planlanan bu
yeni kapasitenin uluslararası karbon pazarında “kirletme izni” olarak
satılmasının da Russ George ve Old Massett köyünün planının bir
parçası olduğu ifade ediliyor.
Öte yandan, girişime ilişkin olarak New York Times gazetesine bir
açıklama yapan Maine Üniversitesi’nden Mark L. Wells, girişimin
bilimsel bir çalışmadan çok “okyanusa çöp dökmek” olduğunu vurguladı.
Wells ayrıca, bu dökme işleminin atmosferdeki karbon dioksit oranına
herhangi bir kalıcı etkisi olmasının mümkün olmadığını ifade etti.
2007’de de Galapagos adaları yakınlarında denize demir tozu dökme
planı yüzünden gündeme gelen Russ George’un girişimi sadece doğanın
dengesiyle oynamakla kalmıyor aynı zamanda jeomühendislik
girişimlerine ilişkin ulusal ve uluslararası kanunları da çiğniyor.
Kanada Çevre Bakanlığı konuya ilişkin soruşturma başlatıldığını
açıklarken, New York Times’a konuşan Harvard Üniversitesi’nden Andrew
Parker, gürüşümün denize atık dökmeye ilişkin Londra Sözleşmesi ve
Biyolojik Çeşitlilik Üzerine Birleşmiş Milletler Sözleşmesi tarafından
ilan edilen moratoryuma aykırı olduğunu ifade etti.
(Yeşil Gazete, ETC Group, The Guardian, Reuters, NYTimes)
