Jonathan Swift, toplumsal, siyasi ve dini kurumlara ciddi eleştiriler getirdiği eseri Gulliver’in Gezileri’ni 1726 yılında tamamladığında, gün gelecek çocukların ellerinden bırakamayacakları kitaplardan biri olacağını asla düşünemezdi. Cüceler Ülkesi’nde devlet görevleri hatta bakanlık için ipin üzerinde sıçramanın aranması, ipin üzerinde takla atabilenin en büyük bakanlığı kapmasını anlatırken dolaylı hiciv kullanan yazar, Devler Ülkesi’nin kralına sordurduğu sorularla İngiltere’nin siyasi, mali, adli, toplumsal sistemi üzerine ciddi eleştiriler getirmiştir. Dokuz yaşından büyük çocuklara tavsiye ederim.
Macera tutkusu aslında daha ziyade ekonomik nedenlerle gemilerde doktorluk yapan Lemuel Gulliver’in gemisi Güneydoğu Asya’da batar ve bu kazadan tek kurtulan kişi olarak Lilliput denilen cüceler ülkesinde karaya çıkar. Aslında bunlar -altı parmak- 15 – 17 santim boylarında küçük insanlardır. Lilliputlular önce Dağ Adam dedikleri Gulliver’den korksalar da, hatta öldürmeyi bile düşünseler de zamanla ona alışırlar. Gulliver’in nazik, iyi kalpli ve yardımsever olmasından dolayı onu benimserler. Kraliçenin dairesinde çıkan yangını söndürür, düşman ülke Blefuscu’ya karşı zafer kazanmalarını sağlar ama onun bu başarılarını çekemeyenler yüzünden kralın gözünden düşürülünce ülkeden ayrılmak zorunda kalır. Gulliver yurduna döndükten iki ay sonra yeniden yollara düşmek zorunda kalır. Fırtınaya yakalanan gemileri bilmedikleri sulara sürüklenir. Taze içme suyu almak için karaya çıkan tayfaların arasına katılır. Ama devin kovaladığı tayfalar kaçarlar Gulliver bu sefer de Devler Ülkesi olan Brombdingnag’da mahsur kalır. Ülkenin en kısa adamı bile 9 metre boyundadır. Burada küçük dadım dediği dokuz yaşındaki bir kız sayesinde hayatta kalır. Sonra da saraya satılır. Kral ve kraliçe tarafından sevilse de, yurt özlemi çekmektedir. Oysa kral onun boyunda birini bulup evlendirip, hep yanında tutma düşüncesindedir. Gulliver, Devler Ülkesi’nden de bir kartal sayesinde kurtulur.
Gulliver’in geziler aslında dört cilt olup, yavan bulunan üçüncü gezi Laputa adlı garip insanların adasına, fazlasıyla haşin biçimde anlatılan dördüncü ve son yolculuğu ise Houyhnhnms denilen atlar ülkesine olur. Atlar çok zeki ve akıllıdırlar. ‘Yahoos’ adını verdikleri hizmetkârları, kötü kalpli, kötü huylu, çirkin insanlardır. Meşhur arama motoru Yahoo’nun adının da Gulliver’in arayışlarından geldiğini son bir not olarak ekleyeyim.
Not: Bu yazının videosunu aşağıdaki linkten Uzman Tv’den izleyebilirsiniz.
Nehir ve Fırat Pürselim
