By 
İstanbul‘da akçaağaç, çınar gibi birçok ağaç türü istilacı bir tür olan ve ağaçların kurumasına neden olan teke böceği nedeniyle tehlike altında. Eğer erken tespit edilmezse ağaçların kesilmesi gerekiyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü ekipleri teke böceği ile mücadele kapsamında 2 ay içerisinde 180 adet ağacı kesmek zorunda kaldı. Ekiplerinin Sultangazi’de yaptıkları ağaç kesimleri havadan fotoğraflandı.
Larvayken ağacın içini yiyor
Turunçgil Uzun Antenli Teke Böceği yumurtalarını ağaçların kabuklarının altına yerleştiriyor. Yaklaşık yedi ayın ardından o yumurtalar çatlıyor ve larvaya dönüşüyor.
En büyük zararı larva döneminde veren Teke böceği beslenmek için ağacın içerisindeki dokuyu yiyor. Ağaçların içerisinde oluşan bu boşluklar ağacın beslenmesine engel oluyor ve ağaçların devrilmesine yol açıyor.
‘İstilacı bir tür’
Turunçgil Uzun Antenli Teke Böceği hakkında DHA’ya konuşan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem Hızal şu bilgileri paylaştı:
Bu böceğin Türkiye’de tek bir türü bulunuyor. Bu böceğin anavatanı Asya’nın doğusu, Çin, Kore ve Japonya’da görüldüğü tespit edilmiş. Bu tür, ithal edilen bitkiler aracılığıyla ülkemize geldi. Gümrüklerimizde sıkı denetim yapılmasına rağmen böceklerin farklı evreleri bulunuyor. Yumurta dönemi, larva dönemi, ergin dönemi ve pupa dönemi. Yumurta veya larva döneminde bitkinin içerisinde olduğundan ne kadar dikkat edilse de gözden kaçabiliyor. Türkiye’nin doğasına özgü bir tür değil. İstilacı tür olarak nitelendiriyoruz. İstilacı türlerin bazı özellikleri var. Bulundukları doğal ortamın dışına gittikleri yerlerde yırtıcıları yok. Doğal düşmanları olmadığı için de çok rahat gelişebiliyor.”
‘Sağlıklı ağaçları tercih ediyor’
Teke böceğinin ağaçlar için tehlikesinden bahseden Doç. Dr. Erdem Hızal, “Böcekleri iki gruba ayırıyoruz genelde. Sağlıklı ağaçlara gidenler veya ölmüş ya da ölmekte olan ağaçlara giden türler diye. Bu böceğin çok zararlı olmasının nedeni sağlıklı ağaçlara giden türlerde yer alması” dedi.
Böceklerin en çok akça ağaçları tercih ettiğini belirten Hızal, “Akça ağaçları öncelikli olarak tercih etmekte ve daha sonra At kestanesi, Çınar, Kavak gibi türler gelmekte. Bu böceğin asıl zararını larvaları yapmaktadır. Ergin böcekler ağaçların dallarındaki kabukları ve yaprakların ana damarlarını yiyerek beslenirler. Bu beslenme sonucu ufak zarara sebep olmaktadırlar. Ama larva döneminde yumurtadan çıktığı andan itibaren ağacın gövdesinden beslenerek zarar vermekte” dedi.
‘Ağaçları kesmek yetmiyor’
Teke böceği ile mücadele yöntemini anlatan Doç. Dr. Hızal, “Bu böcekle iki yöntemle mücadele edebiliyoruz. Bir ergin döneminde bir de larva döneminde mücadele edebiliyoruz. Ergin döneminde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tavsiye niteliğinde önerdiği ilaçları İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü kullanıyor. Önerilen araçları ergin haldeki böceklerin bulunduğu ağaçların tepe tacına ve gövdesine uyguluyor ve böcekler ölüyor” bilgisini paylaştı.
İkinci yöntem ise larva döneminde yapılıyor. Ağaçların kesilerek alandan uzaklaştırılıp yongalanması şeklinde oluyor. Hızal, “Bu ağaçları kesmek yetmiyor. Çünkü larvaların gelişimi bu ağaçların içerisinde devam ediyor. Bu yüzden muhakkak suretle yongalanması gerekiyor. Aksi takdirde böcekle mücadele etmiş olmuyorsunuz” ifadelerini kullandı.
Fotoğraflar: DHA
Hangi dönemde olduğuna bağlı
Teke böceğinin yaşam döngüsünü anlatan Hızal, “Ergin dönemini biz mayıs sonundan itibaren bu sene havalar biraz sıcak gitti belki biraz daha erken olabilir. Mayısın son haftasından itibaren görmeye başlarız. Ağustos’un ilk haftasına kadar bunları görme şansımız olabiliyor. Bu böceğin bulunduğu ağacı kurtarmak için hangi dönemde olduğunu bilmemiz gerekiyor. Ergin döneminde görüldüyse ilaçlama ile ağaç kurtarılabilir. Ancak larva dönemindeyse ağacı kesmekten başka çare yok. Primer zararlı bir böcek yani sağlıklı ağaçlara giden bir böcek. Yani o ağaca müdahale etmezseniz hemen iki ağaç ötesindeki sağlıklı ağaçları yok edebilir” ifadelerini kullandı.
İki ayda 180 ağaç kesildi
Teke Böceği ile mücadele eden ekipte yer alan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Müdürlüğü Zirai Mücadele Şefi Hale Günkut yaptıkları işlemler hakkında bilgi verdi.
Hale Günkut, “Bu böceğin zararını larvası veriyor. Ağacın içerisinde odun dokusunda beslenerek ağacın kurumasına sebep oluyor. Teke böceği ile mücadele kapsamında bu yıl için 180 tane ağacı kestik. Şu anda Sultangazi’de kesiyoruz. Bunun öncesinde Fatih’te, Gaziosmanpaşa’da, Zeytinburnu’nda birçok alanda ağaç kesimi yaptık ve devam edeceğiz. Bu sene için daha yolun başındayız. Şu ana kadar larvaların olduğu 800 küsür ağacımız var. Bu rakam artabilir. Bu çalışma ilçe belediyelerle ortaklaşa yaptığımız bir çalışma ve bize onlardan da dönüş oluyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bizi bu çalışmalarda denetliyor” dedi.
‘Akça ağaç diktirmemeye çalışıyoruz’
Böceğin en çok akçaağacı sevdiğini belirten Günkut, “İlaçlama yüzde yüz başarılı değil maalesef. Çünkü bu böcek dünyadaki en tehlikeli üçüncü böceklerden birisi. Akça ağaç ve çınar da yoğun olarak bulunuyor. İlaçlamayla elimizden geldiğince kurtarmaya çalışıyoruz ama yüzde yüz başarı olmuyor” ifadelerini kullandı.
Böceğin en çok zarar verdiği ve sevdiği ağacın Akça ağaç, çınar ve oya ağacı olduğunu belirten Günkut, “Bunların dışında Söğüt’te ve Kavak’ta da görünüyor. Bunların dışındaki hemen hemen bütün ağaçları dikebiliriz. Bizler de zaten kesilen ağaçların yerine Akça ağaç diktirmemeye çalışıyoruz. İlk olarak 2014 yılında Fatih’te tespit ettik bu böceği. Fatih ve Zeytinburnu en çok görülen bölgeydi. Bu böcek şu anda Zeytinburnu’nda bayağı bir minimize oldu. Sultangazi, Gaziosmanpaşa ve Esenyurt’ta görülüyor. Gelen ihbarları değerlendiriyoruz” dedi.
Comments