İsrail halkı sandık başına gidiyor

6 milyon seçmenin oy kullanacağı İsrail’de seçim öncesi yapılan anketlere göre yarışın Netanyahu’nun partisi Likud ile Gantz’in liderliğindeki Mavi ve Beyaz Partisi arasında geçeceği belirtiliyor

Mert Gevrek / Tel Aviv   [email protected]

Yaklaşık 6 milyon İsrail vatandaşı, önümüzdeki dört yıl boyunca ülkeyi yönetecek olan hükümeti seçmek için sandığa gidiyor. 21. Knesset dönemi’nde, meclisteki 120 sandalye için ülke genelinde 15 siyasi parti rekabet ediyor. Seçimi kazanmanın formülü çok açık. Hükümeti oluşturmak ve akabinde başbakanı seçebilmek için parlamentoda en az 61 sandalyeye ulaşmak gerekiyor. Her ne kadar İsrail, Türkiye ile kıyaslandığında seçimlere daha düşük bir katılım gösterse de, Batı demokrasilerine göre, kayda değer bir katılım oranına sahip.

Mevcut başbakan Benyamin Netanyahu, koltuğunu korumak ve 5. kez hükümeti kurmak isteyecektir. Fakat bu kez rakipler önceki seçimlere göre daha dişli olarak değerlendiriliyor.

Özellikle eski genelkurmay başkanı ve İsrail siyasetinde merkezde konumlanan Mavi ve Beyaz Partisi’nin lideri Benny Gantz bu bağlamda etkin bir aday olarak öne çıkıyor.

Muhalefetten işbirliği

Bu seçimlerde muhalafet adaylarının umudunu artıran bir diğer faktör ise, seçimlere işbirliği kurarak gidiyor olmaları. Mavi ve Beyaz Partisi, Kulanu Partisi’nin lideri, eski haber spikeri ve bir dönem ekonomi bakanı olarak İsrail kabinesinde de yer alan Yair Lapid’i saflarına katarak seçimlere ittifak halinde girdiler. Ayrıca Yeni Sağ Hareketi adıyla eski Eğitim Bakanı Naftali Bennet ve eski Adalet Bakanı Ayelet Sheked, İsrail siyasi yelpazesindeki diğer sağ alternatifler olarak öne çıkıyor. Likud’u yeterince sağda bulmayan Bennet, İsrail halkına ‘hakiki sağ’a oy verip, sahte sağa kanmamalarını salık verirken; rakiplerinin bir Filistin devletinin kurulmasına imkan tanıyacağını iddia ediyor ve bunu ancak kendilerinin engelleyebileceği tezini öne sürüyor.

Senaryolar…

Yapılan anketlerde yarışın Benyamin Netanyahu önderliğindeki Likud Partisi ile Benny Gantz liderliğindeki Mavi ve Beyaz Partisi arasında geçeceği görülüyor. Hatta Mavi ve Beyaz Partisi’nin Likud Partisi’nden daha fazla oy alması muhtemel. Ancak bu, Likud iktidarının sona ereceği anlamına gelmeyebilir. Likud lideri Neyanyahu, irili ufaklı aşırı sağcı partileri ve din eksenli siyaset yapan partileri etrafında toplayıp geniş tabanlı bir koalisyon hükümeti kurmayı deneyecektir. Likud ile Mavi ve Beyaz arasında bir koalisyon kurulabileceği de kulislerde konuşulan senaryolar arasında yer alıyor.

Böyle bir koalisyonun her iki siyasi aktör tarafından sol partilerin muhtemel iktidarını engellemek amacıyla kurulabileceği biliniyor. Netanyahu ile Gantz birbirine çok da yabancı iki isim değil. 2012 ile 2014 yılları arasında Gazze operasyonlarını yürüten ve Gazze şeridini kuşatan Benny Gantz, o dönem başbakanlık koltuğunda oturan Netanyahu tarafından övgü dolu sözlere mazhar olmuştu. Bununla birlikte İsrail kamuoyunda seçimin düğümünü ülkenin haredi toplumunu temsil eden dini tandanslı partilerin belirleyeceği yönünde güçlü bir inanç var.

Sol kanat zayıf

Ülkenin kuruluşunda bizatihi yer alan ve modernleşme hamleleri gerçekleştiren Mapai, yani İşçi Partisi ise anketlerde umut vermiyor. Soldaki iki ana parti; Mapai ve Meretz’in İsrail seçmeni nezdindeki zayıf konumları, İsrail-Filistin sorununun iki devlet temelinde çözülmesi umutlarını da zayıflatıyor. Ayrıca sıra sağ partilerin çevre ve yeşil politikalar noktasında İşçi Partisi ve Meretz’in sahip olduğu hasssasiyetlere sahip olmadıkları da çok iyi biliniyor.  Bununla birlikte her iki siyasi partinin de ülkedeki yüzde 3.25 olan seçim barajını aşmaları bekleniyor. İsrail tarihinde hiçbir siyasi parti tek başına hükümet kuracak oyu alamadı. Bu nedenle de seçim sonrası ittifak ve sürpriz koalisyonlar beklenebilir..

LGBT vekillerin sayısı artabilir

Kudüs’ün statüsüne ilişkin tartışmalar sürerken, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Golan Tepeleri’ndeki İsrail işgalini resmen tanıması, hem İsrail hem de dünya kamuoyunda tartışmalara neden olmuştu. İsrail seçimlerinin sonuçlarına göre tartışmaların başka bir boyut kazanması da ihtimal dahilinde. Bu seçimlere ilişkin en ilginç nokta ise İsrail Parlamentosu olan Knesset’e girecek LGBT vekillerin sayısındaki artış olacak gibi görünüyor. Halihazırda biri İşçi Partisi’nden diğeri Likud Partisi’nden olmak üzere iki eşcinsel vekil mecliste görev yaparken, bu sayının birkaç misli artması bekleniyor