Bu kadının dünyaya geliş amacı yoğurmak!
Eli lezzetli bir aşçı, şifalı bir masöz ve harikalar yaratan bir seramik sanatçısı.
Oğlunun doğum günü için ejderha kılığında pasta yapabilen bir anne aynı zamanda!
Defne, Mimar Sinan-Seramik ve Cam bölümünden mezun olup, reklam filmi setlerinde sanat yönetmeni ve set-dekor tasarımcısı olarak çalıştıktan sonra hayatta asıl uğraşmak istediği şeyi bulmuş. Atölyesinde ağırlıklı olarak, kahverengi ve siyah çamurdan masa üstü ürünler (tabak, bardak vb.) üreterek harikalar yaratıyor.
Eserlerini benim gözümde harika mertebesine taşıyan bir ayrıntı da, çömlekçi çarkı veya kalıp kullanmadan çamura sadece elleriyle –bazen de oklavayla- şekil vermesi. Bütün yük elleriyle omuzlarında. Bir nevi çamur bükücü!
Tabakların bardakların mükemmel yuvarlaklıkta olmamaları bana çok hitap ediyor, Gözüm düzenden, bilindik ‘güzel’den sıkılır bazen. Jilet gibi, fazla mükemmel işler tayyör giyip ofise gitmeye benziyor, hoşlanmıyorum.
Ötesinden berisinden çekilip özellikle bırakılmış bu işlere bakınca, kimi zaman kuzey ışıklarını seyrederken, kimi zaman ilk insanların sofralarına misafir olmuş konuşurken buluyorum kendimi.
Bazen denize atılan koca bir taşın sıçrattığı su kütlesini görüyorum,
bazen sudaki vatozu.
‘Hizaya sokulmak’la ilgili derdim olduğundan, bu amorf ürünler o kadar iyi geldi ki bana. Sanki kullanıp bıraktıktan sonra o bardak başka bir şekil alacakmış gibi esnek, akışkan, dönüşmeye elverişli.
Defne de, basit, sade, kalıplarla sınırlandırılmamış, malzemenin hareketine izin veren formları seviyor. Primitif, kendiliğinden oluşan formları ve onları yönlendirip belli düzenlere sokmayı araştırdığını söylüyor.
Babası Kaya Samman’ın yıllarca fotoğraf stüdyosu olarak kullandığı, Defne’nin döner-ekmeğini alıp okul çıkışlarında uğradığı atölyeyi, babasının vefatından beri kendisi kullanıyor. Camekanın bir bölmesinde Defne’nin seramikleri, bir bölmesinde babasının fotoğraf makinaları duruyor.
Çamurun yolculuğu
Çamurun fırınlanana kadarki ve fırından çıktıktan sonraki aşamaları kabaca; şekillendirme-rötuş-kuruma-bisküvi (ilk pişirim)-gerekirse tekrar rötuş-sırlama-fırınlama şeklinde gidiyor.
Bu sürece tanık olmak için 3 gün atölyede zaman geçirdim. Defne bu aralar çok parçalı bir siparişi yetiştirmek için çalışıyor. Çok çalışıyor! Bir yandan arkadaşının kendi elleriyle yaptığı ekmeği alırken, kapıdan uğrayan komşuyu buyur edip ona kahve ikram ediyor. Ev gibi sıcak bir çalışma ortamı.
Sırlama özel alaka gerektirdiği için, o esnada konuşmaya ara veriliyor. Bir film açılıyor, ya da müzik. Farklı renk çamurlarda ya da farklı pişirme tekniklerine göre farklı sonuçlar veriyor sırlar. Sırın karışımı, tabakanın kalınlığı da sonucu değiştiriyor. İlk kez denenen çamur-sır kombinasyonundan sonra fırını açmaya yakın bir heyecan basıyor! Ne renk çıkacak ki acaba? Acaba sır çatlayacak mı? Kahverengi üzerinde nasıl duracak? Bir de Defne’nin kendi geliştirdiği bazı sırlama teknikleri var ki, biz ona ‘sırların sırrı’ deyip konuyu kapıyoruz.
Yaptığı işlerin ortak noktası olan ‘elle çalışma’ konusuna geri dönersek…
Dokunmanın ve dokunulmanın inanılmaz iyileştirici bir tarafı olduğu halde kimsenin kimseye dokunmadığını fark ettiğini, masaj vererek dokunmanın kas rahatlatmaktan öte şifa veren yönüyle tanıştığını, çamurla oynarken de aynısını hissettiğini söylüyor Defne.
Her şeyin bu kadar hazır ve kolay olduğu bir çağda, emek, zaman verilerek üretilen işler daha kıymetli benim için. Hayaller alemine götüren diğer seramikleri için Defne’nin Instagram hesabına lütfen bir bakın: @defnesamman.
Ceylan Yurdakuler
