Fiji Başbakanı Voreqe Bainimarama , 56 yıl önce İngiltere’ nin Fiji adalarında gerçekleştirdiği nükleer silah denemeleri sonucunda radyasyona maruz kalan askerleri için Fiji hükümetinin tazminat ödeyeceğini dünyaya, törenle duyurdu.
Fiji adalarının tazminat talebini yerine getirmeyen ve İngiltere Başbakanı David Cameron ’un konuyu tekrar gündeme alacaklarını belirtmesine karşılık Bainimarama daha fazla beklenemeyeceğini açıkladı “Bir yanlışın düzeltimesine çalışıyoruz, amacımız tarihimizde talihsiz bir dönemi sona edirmek ” dedi .
Bainimarama sözlerine “ Fiji adalarının insanları mezarlarına adalet sağlanamadan gönderildi, Sorumlusu biz olmasak bile bu adaletin mağdur olan insanlara karşı bir şekilde sağlanması gerekiyordu . Biz büyük bir haksızlık yaşamasına sebep olan Fiji halkına adaleti getirmeye çalışıyoruz, Fiji İngiltere’nin, İngiliz bürokratlarının doğru aksiyon almasını sonsuza dek bekleyemez , kurbanların ailelerine artık yardım edilmeli , bunu onlara borçluyuz ” şeklinde devam etti . Banimarama’nın konuşmasının ardından Pasifik’teki nükleer silah denemeleriyle başlayan süreçte hayatını kaybedenler törenle anıldı.
İngiltere’nin nükleer silah denemeleri itibariyle on yıllarca yıldan beri sağlık problemleri ile boğuşmakta olan Fiji’de yüksek radyasyon mağduru 285 askerden bugün sadece 80’i hayatta ; askerler 1957-1958 Soğuk savaş döneminde eski adı Krimati olan sonradan Christmas adası olarak değiştirilen yerde konuşlandırılmışlardı.
Sonuç olarak 285 asker nükleer testlerin yapılmasını izleyen süreçte maruz kaldıkları radyasyon sebebiyle lösemiden , bilmediğimiz çok çeşitli kan hastalıklarına kadar çok çeşitli ciddi sağlık sorunu yaşamaya başladı . Fiji hükümeti tarafından hayatta kalan 80 askerden 26’sının her birine devlet bütçesinden 9855 Dolar tazminat verildi.
“Bize sadece bir kaç silah denemesi yapılacağı söylenmişti , bunun insanlarımızda korkunç bir yıkım başlatacağını düşünmedik” dedi mağdur olan askerlerden bugün 76 yaşındaki Naibuka ve devam ederek “Benim 30’lu yaşlarının henüz başında iki oğlum var ve aniden hasta oluyorlar , hastalıkları 1 hafta sürebiliyor , bunun tek sorumlusu onlar henüz doğmamışken yapılan bu nükleer testlerdir ” dedi.
Başbakan Bainimarama Pasifik ülkelerine dünyadaki nükleer silahlanmanın bırakılması için uğraş vermek gerektiğini söylerken endüstrileşmiş ülkelere de karbon emisyonlarının artışına bağlı olarak deniz seviyesinin yükselmesine yol açan küresel ısınmaya karşı Pasifik ülkeleriyle birlikte hareket etmeleri çağrısında bulundu.
Sözlerini “Bu bir delilik , biz adını “barış” “peace” ten tan alan bir okyanusta yaşıyoruz , “Nükleersiz bir Pasifik” için birlik olmalıyız” şeklinde tamamladı.
Haber: Pınar Demircan
(The Guardian, Fijilive ,Yeşil Gazete)
