Enerjiİklim KriziManşet

IEA: Geçici talep artışına rağmen kömür üretimi azalacak

0

Avrupa‘da kömür kullanımındaki artışın geçici olması, önümüzdeki yıllarda gelişmiş ekonomilerde talebin düşmesi, ancak gelişmekte olan Asya‘da güçlü kalması bekleniyor

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA)  bugün yayımladığı yeni raporuna göre, küresel kömür talebi 2022 yılında çok az bir artış gösterecek, ancak bu artış enerji krizinin ortasında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmasına yetecek. Rapor, temiz enerjiye geçişi hızlandırmak için daha güçlü çabalar gösterilmediği takdirde, dünya kömür tüketiminin önümüzdeki yıllarda da benzer seviyelerde kalacağını öngörüyor.

Rapora göre küresel kömür talebindeki %1,2’lik artış, Paris Anlaşması’nın küresel sıcaklık artışını 1,5C ile sınırlama hedefiyle uyumlu değil. Küresel kömür talebindeki artışın ana nedenlerinden biri olarak arz şoklarının yanı sıra yüksek gaz fiyatları gösteriliyor.

IEA ayrıca, küresel kömür talebindeki artışa rağmen deniz yoluyla yapılan termal kömür ticaretinde belirgin bir düşüş olduğunu belirtiyor. Deniz yoluyla kömür ticaretini takip eden bir kuruluş olan Kpler’in verilerine göre, yüksek talebe rağmen, 2022 yılında küresel deniz yoluyla kömür ticareti pandemi öncesi (2019) seviyelerin %5-8 altında olacak.

Kömür 2022’de rekor kıracak

Kömür 2022’ye göre, küresel kömür kullanımı 2022 yılında %1,2 oranında artarak ilk kez tek bir yılda 8 milyar tonu aşacak ve 2013 yılında kırılan bir önceki rekoru gölgede bırakacak. Raporda,  mevcut piyasa eğilimlerine dayanarak, gelişmiş pazarlardaki düşüşlerin gelişmekte olan Asya ekonomilerindeki güçlü taleple dengelenmesiyle kömür tüketiminin 2025 yılına kadar bu seviyede sabit kalacağını tahmin ediliyor. Bu da kömürün küresel enerji sisteminin açık ara en büyük karbondioksit emisyon kaynağı olmaya devam edeceği anlamına geliyor.

Kömür piyasaları o zamandan bu yana bir dizi çelişkili güç tarafından sarsılmış olsa da, 2022’de beklenen kömür talebi, IEA’nın bir yıl önce Coal 2021‘de yayınladığı tahmine çok yakın. Küresel enerji krizinin ortasında yükselen doğal gaz fiyatları, elektrik üretiminde kömüre olan bağımlılığın artmasına neden oldu, ancak yavaşlayan ekonomik büyüme aynı zamanda elektrik talebini ve sanayi üretimini de azalttı ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yeni bir rekora yükseldi. Dünyanın en büyük kömür tüketicisi olan Çin’de, sıkı Covid-19 kısıtlamaları talebi yavaşlatsa da, sıcak dalgası ve kuraklık yaz boyunca kömürden elektrik üretimini artırdı.

‘Henüz düşüş noktasında değiliz’

IEA’nın Enerji Piyasaları ve Güvenlik Direktörü Keisuke Sadamori, dünyanın fosil yakıt kullanımında zirveye yaklaştığını ve ilk düşüşe geçecek olanın kömür olduğunu belirtti, “Ancak henüz o noktada değiliz” dedi:  “Kömür talebi inatçı ve muhtemelen bu yıl tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak küresel emisyonları artıracak. Aynı zamanda, bugün yaşanan krizin yenilenebilir enerji kaynaklarının, enerji verimliliğinin ve ısı pompalarının yaygınlaşmasını hızlandırdığına dair pek çok işaret var ve bu durum önümüzdeki yıllarda kömür talebini azaltacaktır. Hükümet politikaları, ileriye dönük güvenli ve sürdürülebilir bir yolun sağlanmasında kilit rol oynayacaktır.”

Uluslararası kömür piyasası 2022 yılında da sıkışıklığını korudu ve elektrik üretimi için kömür talebi yeni bir rekor kırmaya hazırlanıyor. Kömür fiyatları mart ve haziran aylarında daha önce görülmemiş seviyelere yükseldi ve küresel enerji krizinin neden olduğu zorluklar, özellikle de doğal gaz fiyatlarındaki artışlar ve önemli bir uluslararası tedarikçi olan Avustralya‘daki olumsuz hava koşulları nedeniyle daha da arttı. Rusya‘nın doğal gaz akışını keskin bir şekilde azaltmasından büyük ölçüde etkilenen Avrupa, kömür tüketimini üst üste ikinci yıl artırma yolunda ilerliyor. Ancak 2025 yılına kadar Avrupa kömür talebinin 2020 seviyelerinin altına düşmesi bekleniyor.

Dünyanın en büyük üç kömür üreticisi olan Çin, Hindistan ve Endonezya 2022 yılında üretim rekorları kıracak. Ancak rapor, yüksek fiyatlara ve kömür için rahat marjlara rağmen üreticilerin ihracata yönelik kömür projelerine yatırımlarının arttığına dair bir işaret olmadığını vurguluyor. Bu durum, yatırımcılar ve madencilik şirketleri arasında kömürün orta ve uzun vadeli beklentilerine ilişkin ihtiyatı yansıtıyor.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde kömürün yerini giderek daha fazla alması nedeniyle önümüzdeki yıllarda gelişmiş ekonomilerde kömür talebinin düşeceği tahmin ediliyor. Bununla birlikte, Asya’daki yükselen ve gelişmekte olan ekonomiler, daha fazla yenilenebilir enerji kaynağı ekleseler bile, ekonomik büyümelerine yardımcı olmak için kömür kullanımını artırmaya hazırlanıyor. Dünyanın en büyük kömür tüketicisi olan Çin’deki gelişmelerle Hindistan’ın tavrı önümüzdeki yıllarda küresel kömür talebi üzerinde en büyük etkiye sahip olacak.

‘Madenciler azalan talebe hazırlanmalı’

IEA’nın 15 Kasım’da yayınlanan Net Sıfıra Geçişte Kömür özel raporu, bir yandan enerji güvenliği ve ekonomik büyümeyi desteklerken diğer yandan da küresel kömür emisyonlarını uluslararası iklim hedeflerini karşılayacak kadar hızlı bir şekilde düşürmek ve ilgili değişikliklerin sosyal ve istihdam sonuçlarını ele almak için nelerin gerekli olduğuna dair bugüne kadarki en kapsamlı analizi sunuyor.

 

IEEFA Enerji Finansmanı Analisti Simon Nicholas, raporun sonuçlarına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“Kömür ihracatçıları, hacimler pandemi öncesi seviyelerden daha düşük olmasına rağmen rekor karlar elde ediyor. Ancak, ülkeler yenilenebilir enerji üretim kapasitelerini artırdıkça kömüre olan talebin düşmesi bekleniyor. Kömür madencilerinin azalan talebe hazırlanmaları gerekiyor. Bu rekor karları sağlayan yüksek fiyatlar, uzun vadeli kömür talebini de eskisinden daha hızlı bir şekilde yok edecektir” dedi.

İklim Enerjisi Finansmanı (Climate Energy Finance) Direktörü Tim Buckley ise kömür ihracatçılarının 2022’de olağanüstü, rekor düzeyde karlar elde ettiğine dikkat çekti: “Avustralya’da tüketicilerin bu şekilde kazıklanmasının adı savaş vurgunculuğudur. Ancak bunun altında yatan küresel eğilimler çok daha az sağlam; satılan toplam hacim pandemi öncesi seviyelerden daha düşük olmuştur. Yeni IEA Yenilenebilir Enerji 2022 raporunun da vurguladığı gibi, enerji güvenliğinin yararları ve önemli ölçüde daha rekabetçi maliyetler göz önüne alındığında, ülkeler yenilenebilir enerji üretim kapasitelerini daha önce beklenenden çok daha hızlı bir şekilde artırdıkça kömüre olan talebin düşmesi bekleniyor. Kömür madencilerinin, IEA’nın önümüzdeki birkaç on yıl içinde yaşanabilir bir gezegene izin veren herhangi bir senaryoda tahmin ettiği gibi, talepte devam eden aşamalı bir düşüşe hazırlanmaları gerekiyor. Yakın vadede elde edilecek kârlar, özellikle de iş modellerini küresel karbonsuzlaştırma ihtiyacını karşılayacak şekilde hazırlamayan ve değiştirmeyen kömür madencileri için uzun vadede sürekli, sistemik bir terminal düşüş yörüngesinin habercisi olabilir. Bu bağlamda, dünyanın en büyük kömür madencilerinden ikisi olan Coal India Ltd ve NLC Ltd‘nin yenilenebilir enerjilere yaptığı yatırımları not ediyoruz. Bu, yönetim kurullarının, iklim bilimini ve gerekli olan kaçınılmaz kolektif piyasa / hükümet tepkisini görmezden gelerek kafalarını kömür madenine sokmak yerine ileriye dönük düşünmeleridir” 

‘Yenilebilir enerji maliyetleri yüzde 99 azaldı’

Ember Veri Analizleri Dave Jones, ise raporun yenilenebilir enerji kaynaklarının önümüzdeki yıllarda kömürden elektrik üretiminde daha büyük artışları durduracağını gösterdiğini söyledi: Bu önemli bir dönüm noktası: yenilenebilir enerji kaynakları iklim için çalışıyor. Kömür fiyatları hala rekor seviyelerde seyrederken, bu yenilenebilir enerjilerin fatura ödeyenler için de işe yaradığı anlamına geliyor.” 

TransitionZero Veri Analizleri Başkanı Seb Kennedy de 2022 yılında yaşanan olağanüstü olayların, fosil yakıt enerji kaynaklarına ilişkin dalgalanma ve enerji güvensizliği sorunlarının altını çizdiğine işaret etti. Bazı ülkelerin enerji krizi sırasında kömüre geri dönmüş olsa da, bunun sadece kısa  vadeli bir çözüm olduğunu belirten Kennedy, gelişmiş ekonomilerdeki talebin önümüzdeki yıllarda düşmesinin beklendiğini vurguladı:

“Dünyanın açık ara en büyük kömür tüketicisi olan Çin, bu yakıta olan bağımlılığından kaynaklanan sayısız sorunla karşı karşıyadır. Bunlar arasında hava kirliliğine bağlı sağlık etkileri, elektrik üreticilerinin mali kayıpları ve hidroelektrik enerjiye bağlı kuraklıklar sırasında artan su kullanımı stresi yer alıyor. Raporda da belirtildiği üzere, kömür enerjisinin yerini giderek artan bir şekilde yenilenebilir enerjiler alıyor; analizimize göre bu enerjilerin maliyetleri son on yılda %99 oranında azalmıştır. Covid sonrası yaşanan küçük bir enflasyonist dalgalanmaya rağmen, enerji depolama ile birlikte rüzgar ve güneş enerjisi, kömür ve gazdaki dalgalanmalara karşı mükemmel bir koruma sağlarken, aynı zamanda uluslararası iklim ve enerji hedeflerine uyum sağlıyor ve enerji güvenliği ve satın alınabilirliğini artırıyor.”

More in Enerji

You may also like

Comments

Comments are closed.