By 
İnşaatı halen süren Mersin Akkuyu‘daki Nükleer Güç Santrali için (NGS) 27 Nisan’da bir “açılış töreni” yapılacak.
Bu törenle birlikte ilk nükleer yakıtın da getirilmesi planlanıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ardından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, kararı 29 Mart’ta duyurmuş ve Akkuyu NGS’ye nükleer yakıt yükleyerek, resmen nükleer tesis statüsü kazandıracaklarını” söylemişti.
‣ 27 Nisan’daki ‘açılış’ için nükleer yakıt geliyor: Uzmanlardan Akkuyu NGS için uyarı yağıyor
Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Hüda Kaya, bugün Akkuyu NSG’nin açılış gündemini TBMM‘ye taşıyarak, Bakan Dönmez’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Santral projesinin imzalandığı ilk günden beri Türkiye kamuoyu tarafından endişe ile takip edildiğini hatırlatan Kaya, “Özellikle nükleer enerji üretimi ve tüketiminin gelişmiş ülkeler tarafından terk edilerek yenilenebilir doğa dostu enerji üretimine yönelmesine rağmen Türkiye’nin nükleer enerji üretimine yönelmesi kamuoyundaki endişenin oluşmasındaki rolü temel faktördür” dedi.
Deprem riski
Santrale dair deprem riskini de hatırlatan kaya şunlara dikkat çekti:
“Akkuyu sahasının, ilk ruhsatın verildiği 1976’da ‘Nükleer santral inşaatına uygun ve sismik açıdan güvenli’ olarak kabul edilse de bilim insanları tarafından Akkuyu Nükleer Santrali’ninin Ecemiş-Deliler fayı ile bu fayın Akdeniz‘deki devamı olan Biruni fayına yakın olduğu ve 7 büyüklüğünde bir depremin beklendiği belirtilmektedir. Ayrıca 2022 yılında Akkuyu’ya 150 kilometre uzaklıkta, Kıbrıs açıklarında meydana gelen 6.4 büyüklüğündeki depremden de etkilendiği belirtilmektedir.”
Türkiye tüm Akdeniz’e karşı sorumlu
Olası bir nükleer felaket sonrası “sınıraşan kirlilik“ nedeniyle Türkiye’nin tüm Akdeniz ülkelerine karşı sorumlu olacağını vurgulayan Kaya, ekolojistlerin, çevre örgütleri ve inisiyatiflerinin Akkuyu nükleer santralinin, tüm dünyanın başta kanser hastalığı olmak üzere, bir çok ağır hastalıklarla, ölümlerle ve ekolojik tahribatlarla deneyimlediği yeni bir Fukuşima faciasına dönüşmesin diye uzun zamandır bu projeye itiraz ettiğini hatırlattı.
Kaya, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanıtlaması için şu soruları yöneltti:
- Türkiye’nin elektrik ihtiyacının %10’unu karşılayacağı iddiasıyla Akkuyu Nükleer Santrali’nin reaktörlerinden birinin 2023 yılı içinde devreye alınması için uranyum yakıtı nereden, hangi firmadan ve kaç kg/ton ağırlığında temin edilecektir? Bu yakıt çubuklarının maliyeti ne kadar olacaktır?
- Akkuyu NGS için kullanılacak yakıt çubuklarının taşıma, yerleşme ve saklama konularında denetçi kurum kim olacaktır? Nükleer Düzenleme Kurumu kapsamında TENMAK’ın bu süreçleri dahiliyeti nasıl olacaktır? Tesisin inşaatı henüz sürdüğü göz önüne alınırsa 27 Nisan’da geleceği söylenen yakıt nerede muhafaza edilecektir?
- Akkuyu NGS reaktörünün kullanılan yakıt çubukları tesis sahasındaki havuzlarda 20-30 yıl soğutulduktan sonra bu yakıt çubuklarının içindeki plütonyumun Rusya tarafından kullanılması için Rusya’daki tesise gönderileceği bilgisi doğru mudur? Bu nakil sırasında güvenli bir şekilde taşınması ve olası kaza/sızıntı risklerine dair sorumluluğu üstlenecek kurum ve ülke kim olacaktır?
- Akkuyu Nükleer Santrali için, kkuyu’ya 150 km uzaklıktaki gerçekleşen deprem ve bölgeye çok yakın aktif fay hattı üzerinden olduğunun belirtilmesi ile beraber fay hattından etkilenme, deprem ve tsunami riski konusunda detaylı bir değerlendirme yapılmış mıdır? NGS için 300 kilometre mesafeye kadar deprem riskinin etkili olduğu dikkate alınmakta mıdır, yoksa yalnızca bilim insanlarının ifade ettiği gibi yakın bölge fayları mı dikkate alınmaktadır?
- Rusya’da nükleer yakıt çubuklarının içinden plütonyum alındıktan sonra Rusya yasalarına göre muhafaza edilmesi mümkün olmayan nihai nükleer atığın Türkiye’ye nasıl geri gönderilmesi öngörülmektedir? Söz konusu nihai nükleer atıkların “2022 yılında TENMAK’a tahsis edileceği öğrenilen “Radyoaktif Atık Yönetimi Merkezi, Radyoaktif Atık Bertaraf ve Depolama Yerleşkesi”nde mi depolanması öngörülmektedir? Söz konsusu nihai nükleer atık sahası depremsellik riski analiz edilmiş midir?
- Nihai atığın taşıma ve ve muhafazasının maliyeti ne olacaktır? Nihai atığın kaç yıl muhafaza edilmesi gerekmektedir? Nihai atığın taşınma ve saklanma süreçlerinde sorumluluk ve kontrol kimde ve hangi kurumlarda olacaktır?
- Akkuyu NGS’nin soğutma suyunun deşarj aşamasında yüksek olması nedeniyle Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde Akdeniz’in sıcaklığının 35 dereceyle sınırlayan maddede değişiklik yapılmak istendiği doğru mudur? Bu durumda değişecek Akdeniz ekosisteminin yaratacağı biyoçeşitlilik riski için bir değerlendirme çalışması yapılmış mıdır?
İstanbul Boğazı’ndan mı geçecek?
- Akkuyu NGS soğutma suyu 28 derecenin üzerine çıkmaması gerekirken, 2022 yılı ağustos ayında deniz suyu sıcaklığı 30,5 dereceye çıkmış olup, bu yıl deniz suyu sıcaklığının daha da yükseleceği projeksiyonları varken, Akkuyu NGS 30 dereceyi aşan deniz suyu sıcaklığıyla nasıl çalıştırılacaktır?
- Akkuyu NGS’ye yakıt sevkiyatı hangi yoldan yapılacaktır? Eğer İstanbul Boğazı kullanılacaksa kaza ve deprem riski konusunda bir eylem planı hazırlığı var mıdır?
- Ülkemize geleceği söylenen nükleer yakıtların nerede saklanacağı, kimler tarafından gözetlenip güvenliğinin sağlanacağı ETKB ve ilgili kuruluşlara bildirilmiş midir?
- Nükleer Düzenleme Kurumu Kanununa göre santralin sahibi ve işletmecisi Rusya’nın üstleneceği sorumluluk tutarı sadece 300 milyon Euro olup, santralin olası zararı bu teminatın yaklaşık 3000 katı olacağından geri kalan risk tutarının nasıl karşılanması planlanmaktadır?
- Nükleer yakıtları hazırlayan firmanın, teslim alan kuruluşun ve nükleer yakıt taşıyan geminin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın güvelik standartlarına göre sertifikaları var mıdır?
Comments