By 
Radikal gazetesinde ve pek çok haber sitesinde yayımlanan Anadolu Ajansı kaynaklı gerçeklerden uzak haber üzerine haberin asıl kaynağı olan science.Nasa.gov’da Dr. Tony Phillips imzası ile yayınlanan makaleyi Yeşil Gazete ekibinden Zeliha Yıldırım‘ın çevirisi ile paylaşıyoruz
* * *
Güneş’ te büyük bir olay gerçekleşiyor. NASA destekli Wilcox Güneş Gözlemevi ölçümlerine göre Güneş’ in manyetik alanları yer değiştirmek üzere.
Stanford Üniversitesi’ nden Todd Hoeksema’ a göre manyetik alanın yer değiştirmesi önümüzdeki üç dört ayda tamamlanacak. Bu değişiklik Güneş Sistemi boyunca bir dalgalanmaya neden olacak.
Güneş’ in manyetik alanı 11 yılda bir yön değiştiriyor. Bu değişim, Güneş’ in iç manyetik dinamosunun kendini yeniden düzenlediği solar döngünün zirvesinde meydana geliyor. Şu an, 11 yıllık döngünün tepe noktasına yani 24. Güneş Döngüsü’ nün orta noktasına gelindiği ve manyetik alanın tersine dönmesinin yarı yarıya tamamlandığı belirtiliyor.
Güneş’ in kutup manyetik alanlarının gözlemlenebildiği sayılı yerlerden biri olan Stanford’ daki Wilcox Güneş Gözlemevi yöneticisi Hoeksema ‘a göre kutuplar değişimin yaşandığını haber ediyor. Nasıl ki küresel iklim değişikliğini gözlemleyen bilim insanları işaretler için kutup noktalarına bakıyorsa aynı şekilde Güneş fizikçileri de Güneş’ in kutuplarına bakıyor. 1976’ dan beri Güneş’ in kutup manyetizmasını takip eden Wilcox bilim insanları şimdiye kadar üç büyük yer değiştirmeyi kaydetti, bu yaşanan yer değiştirme ile dördüncü olacak.
Stanford Üniversitesi’ nden Güneş fizikçisi Phil Scherrer, olayı şöyle açıklıyor: “Güneş’ in kutup manyetik alanları zayıflar, sıfıra ulaşır ve ters kutupta yeniden ortaya çıkar. Bu durum, Güneş döngüsünün düzenli bir parçasıdır.”
Kutupların yön değiştirmesi, literatürde büyük bir olay olarak görülüyor. Heliyosfer olarak da bilinen Güneş’ in manyetik etki alanı, Plüton’ un ötesinde milyarlarca kilometre uzaklığa ulaşıyor. Kutuplardaki yön değişimi, yıldızlar arası boşluğa doğru giden Voyager uzay araştırma araçlarının bulunduğu alanda dahi dalgalanmalar yaratacak.
Güneş fizikçileri, kutupların yön değiştirmesinden bahsederken genellikle “akım tabakası” üzerinde dururlar. Bu tabaka , Güneş’ in daha yavaş dönen ekvatorundan dışa doğru yayılan ve elektrik akımına sebep olan manyetik alan olarak tanımlanıyor. Akım bir amperin 10 milyarda biri kadardır ancak 10.000 km kalınlığında ve milyarlarca km genişliğinde bir bölgeye yayılır. Yani Heliyosfer bu büyük tabaka üzerindedir.
Kutuplar tersine dönerken akım tabakası oldukça dalgalı hale gelir. Dünya Güneş’ in yörüngesinde olduğu için fırtınalı havadaymış gibi bu dalgalı akım tabakasının içine bir dalar bir çıkar.
Kozmik ışınlar da ayrıca etkilenir. Bunlar, süpernova patlamaları ve galaksideki diğer olaylar sonucunda ortaya çıkan neredeyse ışık hızında yüksek enerjili parçacıklardır. Kozmik ışınlar uzay mekikleri ve astronotlar için tehlikelidir. Ayrıca bazı araştırmacılara göre dünyanın iklimini de etkileyebilir. Akım tabakası, kozmik ışınlara karşı bariyer oluşturur ve ışınları Güneş Sistemi’ ne geri yollar.
Güneş’ in kuzey kutbunun işaretini değiştirdiğini, güney kutbunun ise değişimini tamamlamak için yarıştığını söyleyen Güneş fizikçisi Phil Scherrer, “Yakında iki kutup da değişmiş olacak böylelikle Güneş Maksimumunun ikinci yarısı da tamamlanacak” dedi.
Science@NASA adresinden gelişmeleri takip edebilirsiniz.
Yazının ingilizce orjinal metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Yazar: Dr. Tony Phillips – Science Nasa
Çeviren: Zeliha Yıldırım – Yeşil Gazete
(Yeşil Gazete, Science Nasa)
Comments