By 
Hayatının 25 yılını Dalyan‘daki caretta caretta kaplumbağalarını korumaya adayan çevreci aktivist June Haimoff, nam-ı diğer Kaptan June 100 yaşında hayatını kaybetti.
Evinde organ yetmezliğinden yaşamını yitirdiği açıklanan Kaptan June, bir süre önce hastanede geçirdiği Covid-19 tedavisinin ardından evine getirilmişti.
Haimoff’un cenazesi öğle saatlerinde evinden alınıp, vasiyeti üzerine Dalyan Merkez Camisi’ne getirildi. Cenaze törenine Ortaca Belediye Başkan Yardımcısı Bülent Öztürk dışında protokolden ve siyasetten hiç kimsenin katılmaması ve çelenk göndermemesi, ‘vefasızlık’ olarak nitelendirildi ve sosyal medyada tepkilere neden oldu.
Dalyan Otelciler Derneği Başkanı Ali Mürşit Yağmur, sosyal medya hesabından duruma şu sözlerle tepki gösterdi:
“İztuzu Plajı‘nda bir bina bir beton görmüyorsanız sebebi Kaptan June’dur. Cenazesine bir çelenk bile göndermeyip oradan yıllarca para kazananlar, Dalyan’da doğa için resim çekinen sayın vekiller. Dün neredeydiniz? Umarım bundan sonra anısına sahip çıkarsınız.”
Cenaze töreninde Dalyan Turizm, Kültür ve Çevre Koruma Derneği Başkanı Orhan Yükselen, “Bölgede doğanın ve kaplumbağaların korunması açısından mücadele veren örnek bir kişiyi kaybettik” dedi.
Haimoff’un naaşı, vasiyeti üzerine Köyceğiz Çandır Mahallesi mezarlığına defnedildi.
Caretta carettaların önemli üreme alanlarından biri olan İztuzu Plajı’nda yapılaşmayı önleyen ve bölgenin özel çevre koruma bölgesi ilan edilmesini sağlayan Haimoff, 25 yıl önce Dalyan’a yerleşmiş ve İngiliz vatandaşlığından Türk vatandaşlığına geçmişti.
June Haimoff’un hayatı
June Haimoff, 1922 yılında İngiltere‘nin Essex kentinde doğdu. Ünlü bir petrol mühendisi olan babasının işi nedeniyle çocukluğu Uganda, İran ve Irak‘ta geçti.
Opera şarkıcısı olma tutkusunun peşinden gitti ve eğitimini müzik, dans ve bale üzerine yaptı. Charles Haimoff ile evli olduğu dönemde ABD ve İsviçre‘de jet sosyete arasında yaşadı. O dönemde resimle uğraştı ve İsviçre’nin Gstaad kentinde kendi sanat galerisini açtı
İlk kez 1975’te teknesiyle Köyceğiz ilçesindeki Ekincik Koyu‘na gelen Haimoff, daha sonra uzun yıllar üst üste tatilini geçirmek için sürekli bu bölgeyi tercih etti.
1975-1981 yılları arasında tekne gezilerinde zaman zaman İztuzu Plajı ve Dalyan’a uğradığı için yöre halkı tarafından “Kaptan June” (Kaptan Haziran) olarak anılır. 1984 yılında İztuzu Plajı’nda bir baraka kurdu, burada ve teknesinde yaşamaya başladı.
Haimoff, bu sürede plaja yumurta bırakmak için gelen caretta carettaların korunmasında önemli rol oynadı.
Hürriyet‘e verdiği bir röportajında Haimoff şunları söylemişti, “Dünyanın bütün lüksünü görmüştüm. Ama böyle bir yer hiç görmemiştim. Plajda göçebeler gibi yaşıyorduk. Bana dünyanın en romantik şeyi gibi geliyordu bu.”
Nisan 1987’de Kaunos Beach Hotel adıyla 1800 yataklı bir otel kompleksinin yapımına başlandı. Bu, dünya çapında bir protestolara neden oldu. Haimoff, İztuzu Plajı’nı Dünya Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi‘ne aldırmak ve deniz kaplumbağası için üreme alanı olarak korumak için bir kampanya başlattı.
Ankara‘da dönemin başbakanı Turgut Özal ile görüşen Haimoff, Özel Çevre Koruma Kurumu’nun kurulmasında önemli rol oynadı. Proje Eylül 1987’de durduruldu ve 1988’de Türkiye hükümeti sahilde gelecekteki inşaatları yasaklamaya karar verdi. Köyceğiz-Dalyan bölgesi daha sonra Özel Çevre Koruma Bölgesi statüsünü aldı.
Haimoff bu mücadelenin öyküsünü 2002 yılında Birleşik Krallık’ta yayınladığı “Captain June and the Dalyan Turtles” kitabında anlattı. Kitap aynı yıl “Kaptan June ve Kaplumbağalar” adı altında Türkçeye çevrildi.
Daha sonra, June Haimoff çabalarını sitenin korunmasını sağlamanın yanı sıra kaplumbağaların kaderine uluslararası ilgiyi çekmeye adadı.
June Haimoff ayrıca 2003 yılında geliri caretta carettaların korunması amacıyla kullanılmak üzere tek şarkılık CD yaptı.
Haimoff çalışmalarını daha geniş bir çerçevede sürdürdü ve Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi’nin eşsiz flora ve faunasının korunmasıyla ilgilendi. Yumuşak kabuklu Nil Kaplumbağası ve bölgeye özgü bir diğer endemik tür olan Sığla (Günlük) ağaçlarının (Liquidambar orientalis) korunmasıyla özellikle ilgilendi.
Haziran 2009’da Haimoff, deniz kaplumbağasının habitatını korumak için bir vakıf kurmak için Türk vatandaşlığı aldı. Kaptan June Deniz Kaplumbağalarını Koruma Vakfı resmi olarak Şubat 2011’de kurulmuş oldu. Bilgi Merkezi ve Müzesi, Kaunos Beach Hotel’in Nisan 1987’de inşaatının başladığı yere bakan Kaptan June’un barakasında (Captain June’s Hut) bulunmaktadır. Vakıf halen Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) işbirliğiyle faaliyetlerini sürdürüyor.
Haimoff bu çalışmalarıyla Kraliçe II. Elizabeth 2011 İngiliz Yeni Yıl Onur Listesi’nde yer aldı.
Dalyan’da “Barış Krallığı” adını verdiği ve köpekleri ve kedileriyle yaşadığı barakası Dalyan’ın simgesi haline geldi, her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edildi, etkinlikler düzenlendi. Yaşadığı sokağa ismi verildi, sayısız ödüller aldı.
Haimoff, bölgeye yerleştiğinden beri en çok neyi özlediği sorusuna şu cevabı vermişti:
“İnsanlar… Sahillerin o güzelliği… Böyle harap edilmemişti henüz. Her şey çok doğaldı.
Türkiye önemli hatalar yapıyor. En çok da mimaride. Çirkin yerleşimler kuruluyor, her yer betonlaşıyor. Birçok güzel yer yok edildi. Ben geleneksel bir insanım. Tarihe, geçmişe saygı duyarım. En çok buna üzülüyorum.“
Comments