Fokların yaşam alanına inşa edilen kaçak iskele yıkılamadı

İzmir‘in Karaburun ilçesinin Mordoğan Ayıbalığı Mevkii‘nde bulunan Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) sınırlarında bulunan kaçak iskeleyi yıkmak için 22 Temmuz Pazartesi sabahı iskeleye giden İzmir Büyükşehir Belediyesi ekipleri, yıkımı gerçekleştiremedi.

Bina niteliğinde olmamasına rağmen bir yapı olarak kabul edilen ve ruhsata tabi olan iskele,  2023 yılının haziran ayında inşa edildi. Ancak iskele için alınmış herhangi bir tahsis, kiralama, işletme hakkı veya kullanım izni bulunmuyor.

Yerel yönetim sorumluluk almadı

İzmir Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, iskelenin ruhsatsız olduğunu ilgili yerel birimlere iletti. Ulaştırma Bakanlığı’nın Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü de iskelenin Bakanlık izni olmadan inşa edildiğini bildirdi. Ancak kıyı kanuna aykırı olarak inşa edildiği halde yerel birimler iskele konusunda harekete geçmedi.

İzmir Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, Karaburun Belediye Başkanlığı‘nın yetki alanındaki iskele için yıkım işlemlerinin gerçekleştirilmemesi durumunda İzmir Büyükşehir Başkanlığı’nın İmar Denetim Yetkisi ile kaçak iskelenin yıkımının gerçekleştirilmesi gerektiğini bildirdi.

Sualtı Araştırmaları Derneği/Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ve Karaburun Yerel Fok Komitesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni göreve çağıran bir basın açıklaması yaptı. Ardından Büyükşehir Belediyesi, “Başkanlık Oluru kapsamında 3 Mayıs 2024 tarihinde söz konusu işlemin sorumlusu durumundaki işyerinin yetkililerine tebligat yapılmıştır. Tebligatın ardından 15 günlük zorunlu yasal sürecin tamamlanmasıyla birlikte yıkım işlemi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülecektir…” diyerek yıkım görevini üstleneceğini bildirdi.

Yıkım ekipleri iskeleye alınmadı

İskeleyi yıkmak için bölgeye giden İzmir Belediyesi Zabıta, İtfaiye, Yapı Kontrol, Fen İşleri Yıkım Şubesi ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, özel mülk olduğu gerekçesiyle For You 35 adlı işletmeye alınmadı.

Eski adı Seal Beach olan işletme sahipleri yıkım ekibinin karadan iskeleye erişimini engelledi. Ardından İzmir’den gelen itfaiye botu, iskeleye denizden ulaşmaya çalıştı ancak ekiplerin karaya çıkışı engellendi.

Sahil güvenlik botu, yüzen tatilcilere yönelik uyarı yaptı ancak tatilciler de işletmeye destek vererek botun karaya geçişine izin vermedi.

2023 yılının haziran ayından beri Karaburun Belediyesi’nin yıkım görevini gerçekleştirmemesi tepkiye yol açtı. Sualtı Araştırmaları Derneği/Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) ve Karaburun Yerel Fok Komitesi, konuyla ilgili ortak bir açıklama yaptı.

Nesli tehlike altındaki Akdeniz Fokları’nın yaşam alanı

Açıklamada Mordoğan Ayıbalığı Mevkii’nin ÖÇKB statüsüne sahip olmanın yanı sıra ‘1/25000 Ölçekli Nazım İmar Planı Plan Hükümlerinde Akdeniz Foku ve yaşam alanlarına ilişkin plan notları da olan dünya çapında nesli tehlike altında olan Akdeniz Fokları’nın ülkemizdeki nadir yavrulama ve yaşam alanları arasında’ olduğuna dikkat çekildi.

Akdeniz Fokları, iskelenin de bulunduğu kayalık alanlardaki mağaralarda  iki yılda bir yavruluyor. Ardından anne foklar, 4,5 ay boyunca mağarada emzirdikleri yavrularını mağara dışına çıkarıp yüzmeyi öğretiyor.

İnsan baskısı ve zorlu doğa koşulları nedeniyle mağaralar ve çevresindeki karasal-denizel alanlar, Akdeniz Fokları’nın son sığınak alanları haline geldi.

Bu nedenle mağara önünün ve çevresinin korunması foklar için hayati önem taşıyor.

Araştırma grubu ve komite,”Nesli tehlike altında olan canlıların yaşam alanları ile birlikte korunması hem ulusal mevzuatımız hem de taraf olunan uluslararası sözleşmelerde taahhüt altındadır” diyerek yerel yöneticilerden ve bu alanlarda bulunan işletmelerden çevre konusunda duyarlı davranılması gerektiğini vurguladı.

‣ İzmirli meslek odalarından Akdeniz foklarını korumaya yönelik çağrı: Karaburun’dan elinizi çekin

Kesin Korunacak Hassas Alan ilan edilmeli

Mordoğan Ayıbalığı’ndaki iskelenin doğal yaşam alanını umursamadan inşa edilmesine tepki gösteren dernek temsilcileri, “1 yılı aşan sürede ruhsatsız bir iskelenin kurumların yetki tartışmalarıyla ayakta kalması ve bu ayakta kalışa kurumların seyirci kalması çözüm üretememesi üzüntü verici” dedi.

Bir yıllık yazışma süreci nedeniyle iskelenin turizm sezonu öncesi yıkılması gereken yıkım temmuz ayına kadar ertelendi. Hem Akdeniz Foku yaşam alanının hem de doğanın benzer yapılaşma sorunlarıyla zarar görmemesi için Çevre Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü’nden  Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planları sürecinde Mordoğan Ayıbalığı Mağarası denizel ve karasal alanını Kesin Korunacak Hassas Alan olarak ilan etmesi ve kaçak iskelenin yıkılması talep edildi.