By 
Temiz Hava Hakkı Platformu, çevre mevzuatına uygun yatırımları olmadığı için termik santrallerin bir kısmının faaliyetlerinin durdurulmasının ardından ulusal mevzuata ve hava kirliliği limitlerine dikkat çeken bir açıklama yayınladı. Sivas, Zonguldak, Kütahya, Manisa ve Kahramanmaraş‘ta bulunan beş santralin tamamen bir santralin de kısmi olarak mühürlenmişti.
Türkiye’de PM2,5 kirleticisini yani ince partikül madde konusunda hiçbir mevzuat olmadığına vurgu yapılan açıklamada aynı zamanda 2020’de temiz hava için neler yapılması gerektiği anlatılıyor.
Güzel haberlerle başlayan 2020 yılının Türkiye’de temiz hava adına bir milat olabileceğini belirten Platform, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan PM2.5 kirleticisinin tüm illerde ölçülmesini ve ulusal sınır değerleri içeren mevzuat düzenlemeleri yayınlanmasını talep etti.
Yeni yılda temiz hava için yönetmelik çağrısı
Uzmanlar tarafından yapılan açıklamada “akciğerlerden solunarak doğrudan kana karışan ve kanser dahil pek çok sağlık sorununa sebep olduğu kanıtlanmış ince partikül maddeler (PM2.5), 2019 yılında 339 tane Ulusal Hava Kalitesi İzleme İstasyonu’ndan sadece 81 tanesinde ölçüldü” denildi. Ancak yapılan ölçümler yüksek olsa bile, PM2.5 için bir ulusal sınır değer ve mevzuat olmadığı için önlem alınmadı.
Karababa: Çin’de bile ince partikül madde limitleri var
Temiz Hava Hakkı Platformu bileşenlerinden Çevre için Hekimler Derneği temsilcisi Prof. Dr. Ali Osman Karababa diğer ülkelerdeki hava kalitesi sınır değerlerine dikkat çekti:
Avustralya ve Kanada ulusal mevzuatında Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği değerlere uyarken; Japonya ve ABD’de bu değere yakın limitler belirlendi. Enerji politikasında kömürün büyük yeri olan Çin bile geçtiğimiz yıllarda kent ve kırsal için farklı PM2.5 limitleri kabul etti. Türkiye’de ise ne yazık ki PM2.5’e yönelik hiçbir sınır değer ve ulusal mevzuat yok. Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği kılavuz değerler ve Avrupa Birliği’nin limitleri de göz önüne alınarak 2020 yılında PM2.5 kirleticisi için ulusal limitlerin belirlenmesini talep ediyoruz.
Varol: Filtreyle bile birçok soruna yol açıyor
Temiz Hava Hakkı Platformu Türk Tabipleri Birliği temsilcisi Doç. Dr. Gamze Varol ise beş santralin mühürlenmesinin oldukça önemli bir gelişme olduğunu söylediği açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Kömür yakıtlı termik santrallere filtre takılsa bile bacalardan çıkan, başta kanser olmak üzere pek çok sağlık sorununa neden olan ince partiküllere (PM2.5) tamamen engel olmanın mümkün olmadığını da unutmamak lazım. Tüm evrensel bildirgelerde olduğu gibi Anayasamızın 56. Maddesinde de belirtilen ‘sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı’ doğrultusunda hava kalitesinin Dünya Sağlık Örgütü’nün belirttiği limitlerin altına indirilmesi hedeflenmelidir.
‘Kalıcı çözümlere ihtiyaç var’
Bunun için bilimsel verilerin ışığında geçici değil, toplumcu ve kalıcı çözümlere ihtiyaç var. O da Türkiye’nin ivedilikle fosil yakıtları terk ederek adil, geçmiş adaletsizliklerin zararını gideren eşitlikçi bir planlama ile enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili yatırımlarına hız verecek politikalar üretmesidir.
2020 yılı için 5 talep
Platform, 2020 yılı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan taleplerini ise şu şekilde sıraladı:
- 2020 yılı sonuna kadar Türkiye’deki tüm hava kalitesi izleme istasyonlarında bütün illeri kapsayacak şekilde PM2.5 kirliliğinin ölçülmeye başlanması,
- 2020 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’nin PM2.5 için ulusal limit değerler belirlemesi,
- Limit değerler belirlenirken; Dünya Sağlık Örgütü limit değerleri ve Türkiye’deki hava kalitesi yönetimi ile ilgili mevzuatın uyumlaştırılması hedeflenen Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde Hava Kalitesi ile ilgili olarak kullanılan CAFE Direktifindeki limit değerlerin, AB üyesi ülkeler tarafından 2020 sonrasında azaltılacağının göz önünde bulundurulması,
- Kömürlü termik santraller, büyük yakma tesisleri gibi tesislerin izin süreçlerine sağlık etki değerlendirmesinin eklenmesi,
- Büyük yakma tesislerinin çevresel etki değerlendirme ve izin süreçlerinde kullanılan hava kirliliği modellemesinde uzun mesafeli kirlilik dağılımını, kümülatif etkiyi ve ikincil kirleticilerin etkisini hesaplamaya olanak veren güncel modellerin kullanılması için mevzuat düzenlemeleri yapılması.
Comments