Yeb Sano’nun son anda iklim görüşmelerinden alınması Pazartesi günü başlayan Birleşmiş Milletler Lima İklim Konferansı’na gölge düşürürken, Hagiput Tayfunu – Haiyan Süper Tayfunu’ndan bir sene sonra- Filipinler’i vurdu.
Pazartesi günü başlayan konferansta Filipinler İklim Değişikliği Delegesi ve dünya iklim hareketinin önde gelen isimlerinden Yeb Saño’nun COP20’ye resmi hükümet temsilcisi olarak katılmasının Filipinler hükümeti tarafından engellendiği bildirilmişti. Bundan hemen sonra ise Hagiput Tayfunu’nun Filipinlere yaklaştığı haberi geldi.
Hagiput Tayfunu 13 ay önce gerçekleşen ‘süper tayfun’un izlerini taşıyan merkez bölgelere yaklaşırken, Saño fırtınanın ilerleyişine dair gelişmeleri Cuma günü Twitter’da yayınlamaya başladı. Konferanstaki yokluğu hakkında açıklama yapmayan Saño, Filipinler delegasyonu ve danışmanlarına harekete geçme çağrısı yaptı.
Saño Tweet’lerinde tayfun sezonu dışında ardı ardına dördüncü kez süper tayfun yaşanmasının normal olmadığını ve süper tayfunları Filipinler’deki hayatın bir parçası olarak kabul etmeyi reddettiklerini belirtti. Lima İklim Konferansı katılımcılarına iklim krizinden dönülmesi için çok az vakit kaldığını hatırlatan Saño, zengin ülkelerin Lima’daki süreçleri bulandırdığını, görüşme metinlerinin Lima’da takip ekranlarına yansıtılmasını talep ettiklerini ancak bunun kabul edilmediğini, neler saklandığının merak konusu olduğunu söyledi. İklim değişikliği ve adaletsizliğin nesiller boyunca devam edeceğini, bunun günümüzün akılsız politikalarının ötesinde olduğunu ve iklim değişikliğinin bizlere günümüzün dünya düzeninin değişmesi gerektiğini yeniden hatırlattığını belirtti.
Saño ayrıca Mashable’a fırtınanın ilerleme senaryolarının yalnızca kötü seçenekler sunduğunu, tayfunun ya geçen sene Haiyan Tayfunu’nun takip ettiği koridorda ilerleyeceğini ya da başkent Manila’yı vuracağını, ancak bu rotaların da net olmadığını belirtti. Bu güçte bir fırtınanın her iki senaryoda da akıl almaz sonuçlarının olacağını ve bunları asgari düzeye çekebilmek için her yola başvurduklarını, ancak tayfunun izleyeceği rotanın Cumartesi gecesi itibariyle hala tahmin edilememesinin durumlarını daha da zorlaştırdığını belirtti. Geçen seneki Haiyan Tayfunu’nun izleyeceği koridor karaya ulaşmadan dört gün önce net bir şekilde tahmin ediliyordu. Hagiput Tayfunu Pazar günü sabah saatlerinde karayı vurdu.
#YebInLima
Yeb Saño, hem bir diplomat hem de bir iklim aktivisti olarak tanınıyor. Saño, geçtiğimiz sene Haiyan Tayfunu ardından Varşova’da yapılan müzakerelerde iklim değişikliğine karşı olan akıl almaz eylemsizliğe son verilmesine dair akılda kalan bir çağrıda bulunmuş, anlamlı bir eylemlilik oluşturulana kadar açlık grevine gireceğini belirtmişti. Yedi gün süren açlık grevi sırasında başlattığı imza kampanyasına 600.000 kişi katılmıştı.
Eylül ayında ise Greenpeace’in Arktik Deklarasyonu kapsamında Greenpeace’in Esperanza gemisi ile Kuzey Kutbu’na giden Saño ile Ümit Şahin ve Ömer Madra tarafından yapılan röportajı daha önce Yeşil Gazete’de sunmuştuk.
Saño, geçen ay da Manila’dan Tacloban Şehri’ne doğru, Haiyan Tayfunu’nun Filipinler’de yol açtığı yıkımın birinci yılını anan 40 günlük bir iklim yürüyüşü gerçekleştirdi. Bu tayfundan etkilenen insanların yalnızca bir iklim kavgası değil ekonomik bir kavganın da içerisinde bulunduğunu belirtti ve bu insanların yaşam kaynaklarının yaşanan iklim değişiminin bir sonucu olarak Haiyan tayfunu tarafından yok edildiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler iklim değişikliği anlaşması müzakereleri için dünyanın her yerinden Lima’ya akın edilirken Yeb Saño’nun son anda Filipinler temsilciliğinden alınması hakkında Saño’nun sera gazı salımlarının azaltılmasını hedefleyen, yasal bağlayıcılığı olan bir iklim anlaşması yapılmasına dair kararlılığının politik olarak fazla tartışmalı bulunduğu söyleniyor.
Saño’nun Lima İklim Konferansı’nda olmamasına dair Saño ve resmi Filipinler delegasyonu henüz yorum yapmadı. Delegasyondaki dökülmenin nedeni ve boyutu hala belirsiz ve konferans sırasında açıklanması bekleniyor. Ancak Saño Pazartesi günü Lima İklim Konferans’ı boyunca açlık grevi yapacağına dair bir video yayınladı.
http://youtu.be/yNUASMH5dZE
Bu gelişme 50 güçlü temsilciden oluşan Filipinler delegasyonuna vurulan büyük bir darbe olarak değerlendiriliyor. Filipinler delegasyonu, Saño’nun öncülüğünde hem Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nde (UNFCCC) hem de müzakerelerde önemli bir aktör haline gelmişti. Pazartesi sabahı haber Lima’da kızgınlıkla karşılandı ve #YebInLima hashtag’i ile bir Twitter kampanyası başlatıldı.
Filipinler proaktif iklim politikalarıyla uluslararası düzeyde övgü topluyor. 2009 ve 2010 yıllarında parlamentodan geçen iki yasal düzenleme ile Filipinler sera gazı salımlarını 2050 yılına kadar 1990 seviyelerine göre %80 azaltma hedefi koydu ve buna ulaşmak amacıyla 5 senelik bir karbon bütçesi oluşturdu. Ancak Saño’nun delegasyon ekibinde yer almaması Filipin hükümetinin müzakerelere olan bağlılığına dair şüpheler oluşturan bir dönüm noktası oldu.
Haber: Ayşe Ceren Sarı
(Yeşil Gazete)
