Fikir jimnastiği: Uzayda güneş çiftlikleri Dünya’nın ‘temiz enerji’ ihtiyacını karşılayabilir mi?

Dünya yörüngesine çok sayıda dev uydu yerleştirerek güneş enerjisini toplayıp mikrodalgalar halinde yeryüzüne gönderilmesi üzerine yapılan çalışmalar hız kazandı. SEI başkanına göre 2035'e kadar hayata geçirilebilecek projeye Birleşik Krallık bir yılda 3 milyon sterlin yatırdı. Bağımsız uzmanlar ise henüz bu teknoloji için erken olduğunu belirterek, olası risklere dikkat çekiyor.

Uzaydan güneş enerjisi toplayıp mikrodalgalar halinde Dünya’ya göndermek gerçek olamayacak kadar iyi bir fikirmiş gibi görünüyor. Ama sektör temsilcileri ve akademisyenlerden oluşan Uzay Enerjisi Girişimi‘nin (SEI) eş başkanı Martin Soltau‘ya göre 2035’e kadar bu projeyi hayata geçirmek mümkün.

BBC‘nin aktardığına göre, SEI Dünya yörüngesine çok sayıda dev uydu yerleştirilmesini öngören Cassopeia adlı bir proje üzerinde çalışıyor. Projeye göre, uydular yörüngeye yerleştirildikten sonra güneş enerjisini toplayıp yeryüzüne gönderecek.

Dünya’da güneş ışıkları atmosfer tarafından dağıtılıyor. Ama uzayda ışınlar doğrudan Güneş’ten hiçbir müdahaleye uğramadan geliyor. Bu nedenle uzayda konuşlandırılmış bir güneş paneli, Dünya’da aynı boyutlardaki bir panelden daha fazla enerji toplayabiliyor.

Soltau, projenin sınırsıza yakın bir potansiyeli olduğunu, bu yolla 2050’de tüm dünyanın enerji ihtiyacının karşılanabileceğini belirtiyor:

“Yörüngede güneş enerjisi uyduları için yeterince yer var. Güneş de muazzam derecede çok enerji sağlayabilir. Jeostatik yörüngenin etrafındaki dar bir şerit her yıl, insanlığın 2050’de kullanacağından 100 kat daha fazla enerji alıyor.”

Birleşik Krallık 3 milyon sterlin kaynak aktardı

Bu yıl Birleşik Krallık hükümeti, mühendislik danışmanlık şirketi Frazer-Nash’in bu teknolojinin uygulanabilir olduğunu teyit etmesi üzerine, uzay bazlı güneş enerjisi (SBSP) projelerine 3 milyon sterlin kaynak aktardı. Bu paranın büyük bir kısmını SEI alacak.

SEI’nin uyduları yüz binlerce küçük modülden oluşacak. Bunlar Dünya’da üretilecek ama montajı ve uyduların bakımı otonom robotlar tarafından uzayda yapılacak. Uyduların topladığı güneş enerjisi yüksek frekanslı radyo dalgalarına dönüştürülerek Dünya’daki elektromanyetik enerjiyi doğru akıma çeviren bir alıcıya aktaracak. Yani radyo dalgaları elektriğe dönüştürülecek.

Proje kapsamında her bir uydunun şebekeye 2GW enerji sağlayabileceği belirtiliyor. Bu da bir uydunun bir nükleer santralinkine eşit gücü olması anlamına geliyor.

Uydu

Birleşik Krallık dışında dünyanın başka yerlerinde de benzer teknolojiler üzerinde çalışılıyor. Örneğin ABD’de Hava Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı (AFRL) böyle bir sistem için büyük önem taşıyan bazı teknojiler üzerinde çalışıyor.

Sözkonusu araştırmalar, güneş pillerinin verimliliğini artırmak, güneş enerjisinin radyo frekanslarına dönüştürülmesi ve ışın oluşumu, uzay aracı bileşenlerinde büyük ısı dalgalanmalarının azaltılması ve konuşlandırılabilir yapılar için tasarımların geliştirilmesini de içeriyor. Geçen yılın sonunda ekip sandviç fayansları adını verdiği, güneş enerjisini radyo dalgalarına dönüştüren parçaları tanıtmıştı. 

Soltau, mikrodalgaların güvenliğine ilişkin  “Işın bir mikrodalga. Her zaman havada olan kablosuz internet bağlantısı gibi. Yoğunluğu da düşük. Öğle saatlerindeki güneş ışınlarınınkinin dörtte biri yoğunlukta. Çölün ortasındaysanız metrekare başına 1000W alırsanız. Bu ise 240W. Yani bu açıdan doğası gereği güvenli” diye konuşuyor. 

‘Teknoloji henüz hazır değil, potansiyel sorunlar çözülmedi’

Engellerin birçoğunun aşılmasına karşın hâlâ potansiyel sorunlar bulunuyor.

Portsmouth Üniversitesi’nden yenilenebilir teknoloji uzmanı Dr. Jovana Radulovic, “Bu teknolojilerin mevcut olduğunu düşünüyoruz. Ama bu karmaşıklıkta bir projeye girişmemizi sağlayacak teknolojiler henüz hazır değil” diyor. Radulavic’e göre, çok sayıda güneş panelini uzaya fırlatmanın maliyeti çok yüksek olacak, ayrıca herhangi bir proje için yüzlerce fırlatmanın gerekeceği göz önüne alınırsa büyük miktarda karbon salımı da gerçekleşecek. Dr. Radulovic, projede önerilen takvimin de aşırı iyimser olduğunu söylüyor.

Ancak,  Cassiopeia projesi kapsamında Strathclyde Üniversitesi’nde yapılan bir etki değerlendirmesine göre fırlatmalar dahil bir kilovat saat enerji için 24 gram karbondioksit salımı olacak. Bu da karasal bir güneş panelinin salımına eşit.

Martin Soltau
Martin Soltau.
Saltau da maliyetin düşmekte olduğunu söylüyor: “Öncelikle fırlatma maliyeti yüzde 90 oranında azaldı. Daha da azalmaya devam ediyor. Bu projenin maliyeti açısından çok önemli bir faktör. İkincisi güneş enerjisi uydularının geliştirilmesi sürecinde önemli ilerleme sağlandı. Artık her şey daha modüler. Bu dayanıklılığı artırıyor ve üretim maliyetlerini düşürüyor.Üçüncü olarak robot bilimi ve otonom sistlemlerde büyük ilerlemeler kaydediliyor”.

Birleşik Krallık hükümetinden sınırlı bir kaynak alan SEI, projede kullanılacak bazı teknolojiler için özel yatırımcıları çekmeyi planlıyor.

İLGİLİ HABERLER

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Göç sonrası ‘yeniden çiçeklenenler’ İstanbul’da buluşuyor

Galata Postane'de düzenlenecek 'Rebloom: İstanbul'da Göç Sonrası Mekanlar ve Sanatsal karşılaşmalar' festivali, 5-7 Aralık tarihlerinde izleyicilerle buluşacak.

Gözaltına alınan gazetecilerden ikisi tutuklandı, 10 haberci ‘adli kontrol’ şartıyla serbest

Eskişehir merkezli operasyonlarda gözaltına alınan gazetecilerden Bilge Aksu ve Mehmet Uçar tutuklandı. Gözaltına alınan diğer haberciler adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Botsvana’da ölen 350 filin iklim kaynaklı su zehirlenmesine maruz kaldığı düşünülüyor

Uydu veri analizleri, 2020'deki kitlesel ölümlerin ardında yosun patlamalarının olabileceğini gösteriyor.

‘Yurttaş İnisiyatifi’, ekokırımın suç sayılması için açılan davaya destek bekliyor

Ekokırımın suç olarak yasalaşması için Ankara 4. İdare Mahkemesi'nde yurttaşların açtığı davanın duruşması 5 Aralık'ta, saat 11.00'da görülecek.

İspanya’dan aşırı hava olaylarına karşı işçilere dört günlük ‘iklim izni’

Yeni yasaya göre, olası bir iklim veya meteorolojik tehdit durumunda insanlardan evde kalmaları istenirse, işçiler dört gün ücretli izin alabilecek.

EN ÇOK OKUNANLAR