Kış mevsiminin ilk yarısı tamamlanmasına rağmen henüz pek çok bölgeye kar yağmaması ve sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, hayvanların fizyolojisini de olumsuz etkiliyor.
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Hakan Öztürk, “Havalar sıcak gittiğinde hayvanlar kış uykusuna yatamıyor ya da daha geç yatıyor. Bu, uzun vadede hayvan nesillerini olumsuz yönde etkileyebilir, bazı türlerin yeryüzünden kaybolmasına kadar gidebilecek süreçlere sebebiyet verebilir” dedi.
Birçok bölgede kar olmaması nedeniyle kış uykusuna yatamayan ayılar ve soğukkanlı hayvanlar, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce yaban hayatını izlemek için kurulan fotokapanlara yansıdı. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede hayvanlarda sağlık sorunlarına yol açabileceğini söylüyor.
Bazı küçük memeli hayvanlar, mevsim kaymalarına “fizyolojik ataptasyon mekanizmaları’ geliştirse de ayılar gibi büyük hayvanlar, kış uykusuna hazırlık için gereken hazırlıkları da yapamıyor.
Prof. Öztürk, kış uykusu mekanizmasıyla ilgili şunları anlattı:
“Özellikle ‘küçük memeli’ dediğimiz kirpi, köstebek, yarasa, tarla faresi, tarla sincabı, porsuk gibi hayvanlar gerçekten kış uykusuna yatarlar. Buradaki amaç; zorlu, çetin iklim koşullarında hayatta kalmak, korunaklı yuvalarında havaların tekrar ısınma anına kadar rahat bir sezon geçirmek, aslında hayatta kalma stratejisidir. Ayılar gibi bazı hayvanlar da kış uykusuna yatarlar. Mevsim değişikliği, havaların böyle sıcak gitmesi hayvanların fizyolojilerini de olumsuz yönde etkiliyor. Kış uykusuna yatarken de bazı hazırlık süreçleri devreye giriyor ve daha çok beslenmeleri ve yağ depolamaları gerekiyor. Kış uykusuna yatmadıklarında bu rezervlerini tamamlayamıyorlar ya da güçsüz düşüyorlar.”
Yaban hayvanlarında yaşanan bu durumun ilerleyen yıllarda önemli sorunlara sebebiyet verebileceğini belirten Öztürk, “Yapılan araştırmalarda göç eden kuşların daha kuzey enlemlere gittiği ortaya çıktı. Bazı hayvanlar havaların erken ısınması ile kış uykusundan daha erken uyanıyor ve olumsuz çevre koşulları yüzünden çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşıyor. Bu, uzun vadede hayvan nesillerini olumsuz yönde etkileyebilir, bazı türlerin yeryüzünden kaybolmasına kadar gidebilecek süreçlere sebebiyet verebilir” diye konuştu.
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Oytun Okan Şenel de iklim değişikliğinin yaban hayvanlarında ikinci ve önemli etkisinin, habitatını terk etmek zorunda kalan hayvanların şehir yaşamına ya da uygun olmayan ortamlara giriş yapması olduğunu söyledi: .
“Çünkü ortam değiştirirken bir geçiş koridoruna ihtiyaç duyuyorlar ama şehirleşme nedeniyle çoğunlukla bunu bulmaya imkan yaratamadıkları için otoyollarda trafik kazalarına maruz kalıyorlar, şehir yaşamının içinde insan ile istemedikleri karşılaşmalara maruz kalıyorlar. Hayvan hastanemizde ve yaban hayvanları birimimizde çok sayıda yaban hayvanını bu nedenle misafir etmek durumunda kalıyoruz. Belirli sıcaklık aralıklarında ve belirli bitki örtüsünün bulunduğu ortama adapte olan hayvanlar, iklim değişikliğinin yarattığı sera etkisine adapte olabilmek için önce bulundukları ortamda irtifa değiştirmeye çalışıyorlar ama o ortam onlar için yaşanamaz duruma geldiğinde zorunlu olarak mülteci hale geliyorlar ve ortam değiştirmek durumunda kalıyorlar.”