Doğu Afrika, El Nino’nun neden olduğu 18 aylık bir kuraklık ve iklim değişikliğine bağlı olarak normalinden çok daha yüksek sıcaklıklardan etkilendi. Son aylarda kuraklık felaket haline geldi ve mahsullerin bozulmasına, sığırların ölmesine neden oldu. Ayrıca temiz su eksikliği kolera ve diğer hastalıkların tehdidini artırıyor.
Etiyopya, Kenya, Somali ve Somaliland özerk bölgesinde 10,7 milyon insan şiddetli açlıkla karşı karşıya . Mart ve nisan başında yağışlar çok düşük olduğundan, durumun daha da kötüleşeceğinden endişe ediliyor. Yağışlı mevsimin sonu olan nisan-haziran aylarında da güçlü bir yağış beklenmiyor.
Kuraklık bu bölge için yeni değil, ancak giderek etkisini artırıyor. Kıtada iklim değişikliğinin etkilerini ağırlaştırdığını gösteren bilimsel çalışmalar da artıyor.
Doğu Afrika’daki pek çok kişi için, mevcut kuraklık , yaşayan hafızanın en kötüsü, bu; yüksek sıcaklıklarla birleşen düşük yağış oranı yaşanan üçüncü yıl. İnsanlar ve hayvanlar daha sıcak ve kuru koşullarla ve kıt olsa da öngörülemeyen ve hasar yaratan yağmurlarla başa çıkmaya çalışıyor.
Oxfam‘ın hazırladığı rapora göre, kuraklık ve susuzluk yüzünden hayvanlarının çoğu veya tamamını kaybeden göçebe çobanlar, krizden en çok etkilenenlerin başında geliyor. Bu grup daha sert topraklarda yaşıyorlar ve hükümetlerden çok az destek alıyor. Daha sık görülen kuraklık dalgaları, bu kişilerin birbiri ardına gelen şoklar arasında toparlanmasını zorlaştırıyor ve onları bir sonraki krize karşı daha savunmasız hale getiriyor.
Oxfam çalışanları, felaketin harap ettiği doğu Somaliland’da, tüm toplulukların hareket halinde, umutsuzca su ve otlak aradığına ve tahmin edilen ancak henüz gerçekleşmeyen yağmurları kovaladığına tanık oldu. Birçoğu, bu kuraklığın çeyrek milyon insanın ölümüne ve büyük hayvan sürülerinin tamamen yok olmasına neden olan 2011’dekinden daha kötü olduğunu söylüyor. Bu durum hayatta kalanları kendilerini besleyecek veya geçimini sağlayacak araçlardan yoksun bıraktı.
Mahmoud Geedi Ciroobay ,göçebe çobanların Garadag yakınlarında yerleştiği Kalsheikh’ten 60 km uzakta.
Mahmoud, “Bu kuraklık yavaş yavaş her şeyi öldürüyor” diyor. “Önce toprağı ve otlakları süpürüp gitti, sonra önce zayıflayan ve sonunda ölen hayvanları… Yakında insanları da silip süpürecek. Çoğu kişi grip, ishal ve kızamık hastası. Yiyecek, temiz su ve ilaç alamazlarsa. hayvanları gibi ölecekler.”
Altı ay öncesine kadar Mahmud’un ailesinin 1000’den fazla hayvanı vardı: 400 koyun, keçi ve deve. Daha sonra hayvanları için daha iyi otlaklar ve daha fazla su bulmak için hareket etmeye başladılar. Erigavo bölgesine, sonra El Alfweyn‘in dışına taşındılar: “Son altı ayda toplam altı kez taşındık ve her taşındığımızda daha fazla hayvan kaybediyoruz.”
“Doğu Afrika son derece endişe verici bir açlık kriziyle karşı karşıya olduğunu belirten Oxfam direktörü Gabriela Bucher, bölgenin tam ölçekli bir felaket yaşadığına dikkat çekerek, “Bu ay yağışlar gelse bile, bugün acil önlem alınmadığı sürece tam iyileşme neredeyse imkansız olacak” diyor.
Kıtadaki gıda krizinin Rusya‘nın Ukrayna’yı işgaliyle daha da büyüdüğüne dikkat çeken Bucher şunları söylüyor:
“Ukrayna savaşının küresel gıda sistemi üzerindeki yansımaları tüm dünyayı etkileyecek, ancak en hızlı ve en sert etkilenenler arasında en yoksul ve en savunmasız insanlar olacak. Artan gıda fiyatları, halihazırda birden fazla krizden mustarip milyonlarca insana bir çekiç darbesi anlamına geliyor.
Küresel gıda ve emtia fiyatlarındaki Covid ile ilgili artışlar, zaten ağır borçlu Afrika hükümetlerinin halklarının karşı karşıya olduğu kitlesel açlığı çözmek için mevcut seçenekleri baltalıyordu. Bununla birlikte, Ukrayna’daki kriz, Doğu Afrika hükümetlerinin karşılayabileceğinin ötesinde gıda ve emtia fiyatlarını artırdığı için feci yeni sonuçlara sahip olacak.”
Farhia Mohamad Geedi, 25 yaşında. Dört yaşındaki kızı Zeinab , annesi ve ailesinin geri kalanıyla birlikte, bakımları altındaki birkaç hayvan için yeni otlaklar bulma umuduyla buraya geldi. 100 keçisi ve 100 koyunu vardı ama hiçbiri hayatta kalmadı.
Geedi şunları anlatıyor:
“Hayvanlarımız ekim-kasım aylarında ölmeye başladı. Şimdi akrabalarımızla birlikte kalan birkaç hayvanımızı hayatta tutmaya çalışıyoruz. Yakınlarda bazı meralar olduğunu duyduk ve hayvanlarımız için daha iyi olabileceği için hep birlikte buraya taşınmaya karar verdik.
Son dört ayda dört kez taşındık. Yağmuru takip etmeye çalışıyoruz – yağmurun gelmesi gereken yere göre hareket ediyoruz. Ama hiç yakalayamadık. Yağmurlar gelmezse hiçbirimiz hayatta kalamayız. ”
Kıta içi büyük göçler yaşanıyor
- Etiyopya, Kenya ve Somali‘de 13 milyondan fazla insan, sadece 2022’nin ilk çeyreğinde su ve otlak bulmak için yerinden oldu. Milyonlarca kişi, özellikle Etiyopya çevresindeki çatışmalar nedeniyle acil insani yardıma ulaşmak üzere tarım arazilerini ve evlerini terk etmek zorunda kaldı.
- Bölge, 70 yılın en kötü çekirge vebasından ve Güney Sudan’da yaklaşık bir milyon insanı etkileyen ani sel felaketinden musdarip.
- Kenya, mahsul üretiminde yüzde 70’lik bir düşüş yaşadı ve şu anda yardıma muhtaç olan 3,1 milyon insanın akut açlıkla karşı karşıya kaldığı için ulusal felaket ilan edildi. Kenya’daki tüm hanelerin neredeyse yarısı yiyecek ödünç almak veya krediyle satın almak zorunda kalıyor.
- Etiyopya 2016’dan bu yana en yüksek gıda güvensizliğiyle karşı karşıya, sadece Somali bölgesinde 3,5 milyon insan kritik su ve gıda sıkıntısı yaşıyor. Neredeyse bir milyon çiftlik hayvanı öldü ve hayatta kalmak için tamamen hayvancılığa bağımlı olan göçebe çobanlarının hiç bir şeyi kalmadı. Kadınlar, çocuklarını doyurabilmek için öğün atlamak zorunda kaldıklarını anlatıyor.
- Somali’de,ülkenin yüzde 90’ı şiddetli kuraklık yaşandığı için 671.000’den fazla insan son zamanlarda yaşadıkları yerlerden göç etti. Bu durum, muhtemelen beş yaşın altındaki Somalili çocukların neredeyse yarısını akut yetersiz beslenmeye bırakacak.
- Güney Sudan’da, iklimsel ve ekonomik şoklar yoğunlaştıkça, tahminen 8,3 milyon insan bu yaz (mayıs-temmuz) ciddi gıda güvensizliği ile karşı karşıya kalacak.
Acil ihtiyaçlara rağmen, insani müdahale yeterli değil. BM’nin bu yıl Etiyopya, Somali ve Güney Sudan için yaptığı toplam 6 milyar dolarlık BM insani yardım çağrısının bugüne kadar yalnızca %3’ü finanse edildi.