Maraş merkezli depremlerde Diyarbakır surları da zarar gördü. Surlarda çatlak ve yarıklar oluşurken taşlar da döküldü. Ancak depremlerin meydana geldiği 6 Şubat’tan bu yana surların bakım ve onarımı için bir çalışma yürütülmedi.
Yeşil Sol Parti Diyarbakır Milletvekili Cengiz Çandar, onarıma şimdiye kadar neden başlatılmadığını Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy‘a sordu. Sorularının yazılı olarak cevaplanması talep eden Çandar, surların 2015 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak tescillendiğini ve tarihi kentin kalbi olduğunu, şimdi ise yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtti.
Yarık ve çatlaklar
Çandar, önergesinde şunları ifade etti: “Depremle birlikte, tarihi surlarda; 30 noktada göçükler oluştuğu, yatay-dikey çatlak ve yarıklar ortaya çıktığı, yer yer taş düşmelerinin meydana geldiği ve taş düşme riskinin sürdüğü Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Derneği tarafından yapılan incelemelerle kayıt altına alınmıştır. Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi, tarihi surların ciddi biçimde hasar aldığı ve ‘derhal onarılması’ gerektiğine dair defaatle uyarılarda bulunmuştur”
Aradan geçen yedi aya rağmen “Dünya Mirası” kabul edilen ve binlerce yıldır ayakta kalmayı başarabilmiş olan Diyarbakır surlarının koruması ve onarımı için yeterli çalışmaların yapılmadığını belirten Çandar, “Amed’in kalbi adeta kaderine terk edilmiştir” dedi.
İhalede kamu zararı
Çandar’ın paylaştığı bilgilere göre, surların restorasyonu ile ilgili halihazırda bir ihaleye ek olarak Bakanlığa bağlı Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından ‘Diyarbakır Surları Restorasyonu 9 Etap’ adıyla bir ihale daha yapıldı. Söz konusu ihale, davet edilen üç firma arasında pazarlık usulü ile gerçekleşmesine ve yüzde 1,6 gibi bir tenzilat oranına rağmen; Ankara Restorasyon İnşaat Taahhüt Limited Şirketi’ne verildi.
Yeşil Sol milletvekili böylece göz göre göre ciddi bir kamu zararı yaratıldığına dikkat çekti.
‘Acil eylem planı başlatacak mısınız?’
Çandar’ın, Mehmet Nuri Ersoy’a sorduğu sorular ise şöyle:
- Tarihin en eski yapılarından olan, Dünya Kültür Mirası kabul edilen ve tarihi kentin kalbi sayılan Diyarbakır Surlarını korumak sorumluluğunuz altındadır. Sorumluluğunuzun gereği olarak, Diyarbakır Surları için derhal bir acil eylem planı başlatacak mısınız?
- Bakanlığınıza bağlı Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yapılan ve kamuyu ciddi oranda zarara uğratan ihale bilginiz dahilinde mi gerçekleşmiştir? Kamu zararına yol açan ihale hakkında soruşturma başlatacak mısınız?
- Bakanlığınız, oluşan kamu zararını gidermek adına söz konusu ihaleyi iptal etme ve yeniden gerçekleştirme yoluna gidecek midir?
Diyarbakır surları
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde yer alan ve yaklaşım 6 km. uzunluğundaki surların 4. yüzyılın ortalarında inşa edildiği düşünülüyor.
Dört kapısı bulunan surlar, 2000’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edildikten sonra 2015’te Dünya Mirası olarak tescillendi.
2015-16 yıllarındaki çatışmalar sırasında surlar ve burçlar zarar görmüş; sur duvarları ve tarihi kapılar, güvenlik noktası olarak kullanılmıştı. Depremde hasar gören sur duvarları ve kapıları ise halen onarılmadı.
