TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu, raporunu TBMM Başkanı Cemil Çiçek’e sundu. Çiçek, Komisyon Başkanı Nimet Baş ve üyeleri Başkanlık Divanı Salonu’nda kabul etti.
Rapor hakkında bilgi veren Baş, raporun, bütün siyasi partilerin ortak iradesi ile hazırlandığını ifade etti. Komisyon Başkanı Baş, ”Demokrasiyi karartmak üzere devletimizin içindeki bütün karanlık odalarda saklanan isimler ve evraklar mutlaka teşhir edilmelidir. Hukuki olmayan hiçbir bilgi devlet sırrı olmamalıdır” dedi.
Baş, Komisyon raporunun darbelerle ilgili olarak pandoranın kutusunu açtığını söyledi.
CHP ve MHP, Çiçek’e ayrışık raporu verdi
Komisyonun CHP’li üyesi Afyonkarahisar Milletvekili Ahmet Toptaş, Çiçek’e kendilerinin ayrışık raporu olduğunu dile getirerek, Komisyon raporunun içeriğine katılmadıklarını, yalnızca sonuç ve öneri bölümünün oybirliği ile kabul edildiğini söyledi.
MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri de kendilerinin de ayrışık raporu olduğunu söyledi. Toptaş ve Yeniçeri, ayrışık raporlarını TBMM Başkanı Cemil Çiçek’e verdi.
Çiçek: Referans bir çalışma olacak
Raporu teslim alan Meclis Başkanı Çiçek, ”Bu rapor çok önemli, geleceğimiz açısından önemli. Geriye dönük yaşadığımız olaylar ve zaman dilimi açısından önemli. Bu raporun önemi bundan sonraki dönemde daha çok anlaşılacak. Referans bir çalışma olacaktır” dedi.
Sis perdesi aralandı
Araştırma komisyonlarının ancak 4 aylık bir süreyle çalışabildiğini hatırlatan Çiçek, şöyle konuştu:
”Elbette böylesine karışık, karmaşık, üzerinde sis perdesi olan, perde arkasında da pek çok gerçeğin yattığı, ölenlerin ve öldürenlerin, mağdurların, mağduriyetlerin, acıların yaşandığı bu dönemlerle ilgili çalışmaları 4 ay gibi kısa bir zamanda tüm yönleriyle ortaya çıkarmak mümkün olmayabilir. Ama, sis perdesinin önemli bir kısmı aralanmıştır. Bir kapı aralanmıştır. Bu çalışma her şeyi bitirmiş değildir. Kurumsal olarak darbelerin birinci derecede mağduru TBMM’dir. Zaman olmuştur Meclis’in faaliyetleri kısıtlanmıştır, zaman olmuştur Meclis kapatılmıştır. Bu çalışma Meclis’e güveni de büyük ölçüde artırmıştır.”
Örnek oldunuz, cesaret verdiniz
Toplumun Meclis’ten beklentisinin, sorunların, dört siyasi partinin bir araya gelerek, görüşerek, uzlaşarak, anlaşarak çözüme ulaştırması olduğuna işaret eden Çiçek, ”Zaman zaman da farklı düşünceler olabilecektir. İçeriğine katılmadığımız farklı noktalar da olabilecektir. Temenni ederiz, arzu ederiz ki yeni anayasa çalışmasını da böylece bitirelim. Siz Anayasa çalışmasını yapan arkadaşlarımıza da bu çalışmayla örnek oldunuz, cesaret verdiniz. Milletimizin bizden beklediği de budur” diye konuştu.
Raporun sonuç bölümü
TBMM Başkanı Çiçek’e sunulan raporun sonuç bölümünde, Türkiye’de her 10 yılda bir gerçekleştirilen darbelerin, milli iradeyi yok ederek, demokrasinin kesintiye uğramasına neden olduğu belirtilerek, darbelerin Türkiye’nin, kanun devletinden hukuk devletine dönüşmesine engel teşkil ettiği vurgulandı.
Raporda, komisyonun ele aldığı konunun derinliği ve kapmasının genişliği nedeniyle detaylı araştırma fırsatı bulunamayan bazı unsurların olduğu, bu nedenle ”Gerçekleri Araştırma Komisyonu” adı altında yeni bir araştırma komisyonu kurulması önerildi. Komisyonun, daha geniş yetkilerle donatılması, devlet sırrı, ticari sır ve bankacılık sırrı niteliğindeki bilgilere erişme imkanı verecek kanuni düzenlemelerin yapılması istendi.
Raporun öneriler bölümünde özetle şu ifadelere yer verildi:
”Milli Güvenlik Kurulu, Avrupa Birliği normlarında sivil yapının kontrolünde ve tavsiye organı şeklinde yapılandırılmalıdır.
Genelkurmay Başkanlığı’nın özerk, hesap vermeyen, her şeyin ve herkesin üstündeki statüsü artık son bulmalı, devlet teşkilatındaki konumu çağdaş, demokratik ülke örneklerine uygun hale getirilerek Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmalıdır. Ya da Başbakanlığa olan bağlılığının idari ve hukuki yönden açıklığa kavuşturularak bu yönde yasal düzenleme yapılmalıdır. ”
Raporu 1404 sayfadan oluşan komisyonda, toplam 157 kişi dinlendi. Komisyonun çalışma süresi boyunca 46 uzman görev yaptı.