By 
Sri Lanka, Şili, Danimarka, Fransa, Almanya, Karadağ ve Birleşik Krallık’ın da aralarında bulunduğu bir grup ülkenin hükümeti, COP26 öncesi tüm ülkeleri yeni kömürlü santrallerinin inşaatını durdurma taahhüdü vermeye teşvik etmeyi amaçlayan “Yeni Kömür Santrali Yok Sözleşmesi”ni duyurdu.
İlk kez, farklı bir grup gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin bir araya geldiği girişim, 1.5 derece hedefini ulaşılır kılmak üzere yeni santral üretimini sona erdirmek amacıyla küresel çabalara ivme kazandırmayı amaçlıyor. İmzacıların da yıl sonuna kadar, karbonu tutulmamış kömürlü termik santral projelerinin yeni inşaatlarına izin vermeyi derhal durdurmaları ve sona erdirmeleri gerekiyor.
İmzacı ülkeler, diğer tüm hükümetleri bu adımları atmaya ve COP26’nın “kömür enerjisini tarihe bırakma” şeklindeki iddialı hedefine ulaşılmasına yardımcı olmak için zirve öncesinde Sözleşme’ye katılmaya çağırdı.
BM Genel Sekreteri çağrı yapmıştı
Sözleşme, erişilebilir ve temiz enerji sağlamayı hedefleyen Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 7‘ye ulaşmaya destek vermenin yanı sıra, BM Genel Sekreteri’nin bu yıl yeni kömürle çalışan elektrik santrallerinin yapımını sona erdirme çağrısına da yanıt veriyor.
BM Yüksek Düzeyli Enerji Diyaloğu‘nun bugünkü toplantısında bir “Enerji Sözleşmesi” şeklinde yapılan duyuru, imzacıların kömürlü santrallerin iklim değişikliği ve hava kirliliği üzerindeki olumsuz etkilerini kabul ederek diğer ülkelere örnek olmak için kararlı adımlar atma taahhüdüne işaret ediyor. Grup, mümkün olan en kısa sürede en fazla sayıda yeni imza sahibi toplamayı hedefliyor.
İhtiyaç duyan ülkelere destek hazır
Enerji Sözleşmeleri yaşayan belgeler ve diğer ülkeler katılmaya teşvik ediliyor. BM Yüksek Düzeyli Enerji Diyaloğu da Genel Sekreter liderliğinde kırk yıldır ilk kez enerjiyi tartışan bir zirve. Enerjinin, iklim hedeflerini ilerletmedeki kritik rolünün yanı sıra Covid-19 sonrası toparlanma süreçleri de dahil olmak üzere kalkınma önceliklerinin varlığını kabul ediyor.
Kömürden elektrik üretiminden uzaklaşmak için ihtiyaç duyulan destekleri ise BM Enerji, Energy Transition Council (Enerji Dönüşümü Konseyi) ve Powering Past Coal Alliance (Kömüre sonrası Küresel enerji ittifakı) gibi kurum ve örgütler sağlıyor.
Sri Lanka ve Şili, yakın zamanda yeni kömür projelerini iptal ettiklerine dair yakın zamanda açıklama yapmıştı. Danimarka, Fransa, Almanya, Karadağ ve Birleşik Krallık, son kömür projelerini çoktan iptal etti ve şimdi kalan kömürlü elektrik üretimlerinin emekliye ayrılmasını hızlandırmaya odaklanmış durumdalar.
İmzacı ülkelerden çağrı
Sözleşmeyle ilgili konuşan Şili Enerji Bakanı Juan Carlos Jobet Eluchans şunları söyledi:
“2040 yılına kadar tüm kömürlü termik santraller için iddialı bir aşamalı çıkış planımız var. Bu nedenle, bu Yeni Kömür Santrali Yok Sözleşmesini’nin lansmanına birlikte liderlik etmekten onur duyuyoruz. Bugün, imzalayan ülkeler, 1,5 derece hedefini ulaşılabilir kılmak için kömür enerjisini tarihe bırakma konusundaki iddialı hedefini gerçekleştirmek amacıyla COP26’dan önce tüm diğer ülkeleri bu çabaya katılmaya çağırıyor”
COP26 Başkanı Alok Sharma ise şöyle konuştu: “Kömürü tarihe gömmek, yıkıcı iklim değişikliğinden kaçınmak için çok önemli. Birleşik Krallık’ın çeşitli ülkelerden oluşan bir grupla ortaklık kurmasından çok memnunum.
Temiz yenilenebilir teknolojilerin maliyeti düşmeye devam ederek kömürü pahalı ve rekabet edemez hale getiriyor. Daha fazla ülkeyi COP26’dan önce bu sözleşmeye katılmaya ve küresel ısınmayı sınırlamak ve 1,5 derece hedefini canlı tutmak için üzerlerine düşeni yapmaya çağırıyorum”.
Diğer ülkeleri de Sözleşme’yi imzalamaya çağıran Birleşik Krallık Ticaret, Enerji ve Temiz Büyüme Bakanı Greg Hands ise, “Bugünkü sözleşmeyi imzalayarak, Birleşik Krallık ve imzacı ülkeler, tüm dünyaya, iklim değişikliği ile mücadelede cesur adımları şimdi gerçekleştirme ve kömür enerjisinden adil ve kapsayıcı bir şekilde geçiş yapma zamanının geldiğine dair net bir sinyal gönderiyor. Yeni kömürlü termik santrallerin inşasını şimdi durdurmayı taahhüt ediyoruz – ekonomik, güvenilir, temiz enerjiyle desteklenen bir geleceği güvence altına almak için önemli bir adım” dedi.
On yıllar boyunca kömürün ekonomik büyüme ve refahı garantilediğine dikkat çeken Almanya Federal Çevre Bakanı Svenja Schulze da şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bugün, kömür kullanımının devam etmesinin iklimimizi ısıttığını ve dolayısıyla gezegenimizi tehdit ettiğini biliyoruz. Bu nedenle, tüm ülkelerin yeni kömürlü termik santrali inşa etmeme ve mümkün olan en kısa sürede kömür kullanımını aşamalı olarak bırakma taahhüdü vermesi çok önemlidir. Kömürün aşamalı olarak kaldırılması, ekonomik kalkınma ve refahtan vazgeçmemiz gerektiği anlamına gelmez. Yenilenebilir enerjiyle, ne sağlığımızı ne de gezegenimizi tehlikeye atmayan, yeni, sürdürülebilir, iklim dostu ve uygun maliyetli bir itici güce sahibiz”
‘Türkiye de Sözleşme’nin izinden yürümeli’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın BM Genel Kurulu’nda Türkiye’nin Paris Anlaşması’nı onaylayacağı açıklamasını hatırlatan Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği Kurucu Direktörü Bengisu Özenç şu ifadeleri kullandı:
“Uzun zamandır beklenen bu duyurunun yanı sıra, iki mesaj daha açıktı: 1,5 derece hedefini Anlaşmanın temel hedefi ve karbon nötrlüğü müteakip hedef olarak almak.
Artık yüzyılın ortasına kadar karbon nötrlüğün ancak “2021 itibariyle yeni kömür olmaması” gibi bazı önemli kilometre taşlarına ulaşılması durumunda mümkün olduğunu biliyoruz. İklim değişikliği konusunda üzerine düşeni yapmaya hazır bir ülke olarak, Türkiye de bu Sözleşme’nin izinden yürümeli ve küresel iklim rejiminin samimi bir ortağı olmayı hedefliyorsa “yeni kömür yok” hedefini taahhüt etmelidir”
Comments