By 
Yıllardan beri iklim kontrolü programları yürüten Çin, aralık ayında bunu bir üst seviyeye taşıyarak bu uygulamaların ülke geneline yayılacağını açıkladı.
Çinli yetkililer, 2025 yılına kadar yapay yağmur ve kar programının 5,5 milyon kilometrekarelik alana yayılmasını planlıyor. Bu oran da ülkenin yaklaşık yüzde 60’ına karşılık geliyor.
Bu planlar için kullanılacak teknolojilerin bölgesel gerilimleri nasıl etkileyeceği bilinmese de, söz konusu planlar Hindistan gibi komşu ülkelerde endişe yarattı.
Devlet Konseyi’nden yazılı açıklama
BBC Türkçe‘nin haberine göre, Çin’in iklim kontrolünü genişletme planları 2 Aralık’ta, Devlet Konseyi‘nin yazılı açıklamasıyla duyuruldu. Çok fazla detaya yer verilmeyen açıklamada, bu uygulamanın doğal felaketler sonrasında yardımı kolaylaştıracağı, tarım üretimini artıracağı, aşırı sıcaklarla kuraklığın önüne geçmeye yardımcı olacağı belirtildi.
Pekin‘de görev yapan BBC muhabiri Yitsing Wang ise konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
Açıklanan belgenin başlığında ‘geliştirilmekte olan görüş’ ifadesi var. Bu merkezi hükümetin ana çerçeveyi çizeceği, ardından bakanlıklar ve yerel hükümetlerin de büyük fonlar alarak projenin detaylarını ortaya çıkaracağı anlamına geliyor.”
Çin’in iklim kontrolü için kullandığı ve dünya genelinde de bilinen bu teknolojinin ismi, Bulut Tohumlama. Bu uygulamayla bulutlara gümüş iyodid denen bir madde serpiştirilerek, yağmuru tetiklemesi bekleniyor.
Hindistan’da da kullanıldı
Hindistan’daki Manipal Yüksek Eğitim Akademisi‘nden iklim uzmanı Dhanasree Jayaram, Çin’in bu teknolojiyi uzun süredir kullandığını hatta Hindistan’ın da kullandığını kaydetti. Jayaram, “Bu yöntem Afrika’nın kuzeydoğusunda ve Sahra Çölü’nün altındaki bölgelerle Avustralya’da da kullanıldı.” dedi.
Jayaram, ayrıca bu uygulamayla ilgili şu açıklamayı da yaptı:
Bu teknolojiye dair endişelerden biri de, bölge için hayati öneme sahip muson yağmurlarını etkileyip etkilemeyeceği. Fakat bu konuda pek fazla araştırma yapılmamış.”
Uygulama ne kadar verimli?
1940’lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri‘nde (ABD) ortaya çıkan bu yöntemin verimliliği konusunda şüpheler var.
Pekin Üniversitesi‘nden John C. Moore, konuyla ilgili şunları söyledi:
Bugüne kadar bu yöntemin verimliliği üzerine çok az bilimsel makale yayınlandı. Bu yöntem geliştirilirken de bilimsel doğrulama yöntemleri kullanılmamıştı.”
Moore, 50 bin Çin kenti ve kasabasının tarlalarının hasar görmemesi için bu yöntemi düzenli olarak uyguladığını belirterek “Dolu fırtınalarının ekinlere zarar vermemesi için bulutlardaki nemi tehlikeli hale gelmeden boşaltmaya çalışıyorlar” dedi.
Ancak, Moore’a göre, bu teknoloji yalnızca yılda 1-2 ay etkili.
‘Yağmur hırsızlığı’ söz konusu olabilir mi?
Ulusal Tayvan Üniversitesi‘nden araştırmacıların 2017’de yayımladıkları bir makaleye göre, iklim kontrolü konusunda ülkeler arasında yeterli koordinasyon sağlanmazsa ülkelerin birbirini yağmur hırsızlığıyla suçlayabileceği tezi bulunuyordu.
Moore, bu tip suçlamalarla ilgili bilimsel bir kanıt bulunmadığını ancak, “Bazılarının planladığı gibi Tibet platosunda büyük değişiklikler yaparsanız, bunun sert etkileri olabilir” ifadelerini kullandı.
Bazı bilim insanları endişeli
Moore’un sözünü ettiği plan ise, Çinli mühendislerin Tibet platosunda il bazında büyük bulut ekimleri gerçekleştirme planı. Moore, bu planla ilgili şunları söyledi:
Bu plan bir grup oto sanayi ustasının Elon Musk‘ın uzay gemisini kopyalamaya çalışması gibi bir şey. Birlikte çalıştığım Çinli bilim insanlarının çoğu bu plandan endişe duyuyor.”
Teknolojinin kendisinin endişe verici olmadığını belirten Jayaram ise şunları dile getirdi:
Gayet faydalı olabilir. Her ülkenin kendi topraklarında egemenlik hakkı vardır.
Fakat sorun bunun tek taraflı olarak yapılma ihtimali. Bu tür bir teknoloji kullanılırken bir şeyler yanlış giderse ne olacak? Kim hesap verecek?”
Jayaram ve Moore, söz konusu uygulamaları düzenlemek ve olası gerilimleri azaltmak için acilen küresel anlaşmalara ihtiyaç olduğunu kaydetti.
Comments