Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Türkiye’de orman yangınlarından etkilenen ve evlerini, bağını ve hayvanlarını kaybeden köylülere TOKİ aracılığı ile “Afet Borçlandırma Senedi” imzalatılmak istenmesine ilişkin bir açıklama yaptı.
Devletin yangına maruz kalan insanlara yardım etmesinin hem vicdani bir görev hem de Anayasal yükümlülük olduğu belirtilen açıklamada “Devlet, yangından zarar gören insanlara yapacağı yeni evler için, kredilendirme yoluyla yangınzedeleri bir de borçlu duruma sokmanın peşindedir” ifadeleri kıllanıldı.
Açıklamada bu borçlandırma senetlerinde borç miktarının ve ne kadar faiz ödeneceğinin belirtilmediği ve yangınzedelere boş olarak imzalatılmak istendiği iddia edildi.
‘Sosyal devlet ilkesine aykırı’
Bu tavrın Anayasa’da geçen sosyal devlet ilkesine aykırı olduğu belirtilen açıklamada “Her ne kadar yanan bölge ‘afet bölgesi’ ilan edilmişse de 1959 yılında çıkarılan 7269 sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun” günümüz şartlarına uygun değildir” denildi.
Açıklamada “Genel afetle baş başa kalmış afetzedelere kredilendirme (yani borçlandırma) yoluyla ve TOKİ aracılığı ile ev yapmak, devletin temel sorumluluk alanlarından çekilmesi anlamını taşımaktadır” eleştirisi yöneltildi.
‘Gerçek bir yardım değil’
Tüm malını mülkünü kaybetmiş afetzedelere, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangın söndürmede kusuru açıkken, bankalara borçlandırma yöntemiyle konut yapmanın gerçek bir yardım olmadığını belirten ÇHD şunları söyledi:
“Üstelik imzalatılmak istenen borç senetlerinde borç miktarı ve faizi de belli değildir. Bu sosyal hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşan bir durum değildir. Zaten 7269 sayılı Yasanın 40. maddesinde bu kredilere faiz işletilmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.”
‘Zarar, afet fonlarından karşılanmalı’
Yangınzedelerin tarım alanlarını, meyve bahçelerini ve bunlardan elde edecekleri ürünlerini de kaybettiği hatırlatılan açıklamada “Tarım ve Orman Bakanlığı ise sadece köylülere bir yıllık ürün desteği vereceğini ilan etmiştir. Oysa ileriye dönük tazminat bedeli olarak en az 10 yıllık ürün bedeli Bakanlık tarafından tazmin edilmelidir” denildi.
Açıklamada son olarak “Yapılması gereken afetzedelere bir an önce, yörenin sosyal dokusuna uygun evleri ve kaybetmiş olduğu tarımsal üretim araçlarını nakdi ve ayni olarak Afet Fonlarından karşılanması sağlanmalıdır” ifadeleri kullanıldı.
