By 
Fosil yakıtların kullanımıyla artan küresel ısınmanın etkisiyle sayıları artan çayır tırtılının ergin hali olan kelebekler İstanbul’da görülmeye başlandı. Uzmanlar, şu anda üçüncü jenerasyonda olan kelebeklerin önümüzdeki günlerde yumurtalarını bırakacağını belirtti.
Çayır tırtılının larva hali Trakya, Ege ve Batı Karadeniz bölgelerinde bu yıl yoğun şekilde tarlalarda görülürken türün kelebeğe dönüştüğü hali de İstanbul’da ortaya çıktı.
Çayır tırtılının özellikleri ve İstanbul’da görülen kelebek haliyle ilgili açıklamalarda bulunan Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Orman Mühendisliği Bölümü Orman Entomolojisi ve Koruma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Temel Göktürk, çayır tırtılının yaygın bir şekilde Trakya Bölgesi’nde görüldüğünü, ancak artan popülasyon nedeniyle İstanbul’a kadar ulaştığını söyledi.
Çayır tırtıllarının sadece ayçiçeğiyle değil, 150’ye yakın bitki türüyle beslendiği bilgisini veren Göktürk şöyle konuştu:
“Son dönemde ayçiçeğine zarar verdiği için popüler hale geldi. Bunun larva dediğimiz tırtıl formu zararlı, oldukça oburlardır. Normalde grup olarak beslendikleri için kısa zamanda tamamen ayçiçeğini kullanılmaz hale getirebiliyorlar. Marmara ve Ege Bölgesi’nde yoğunlukta. Karadeniz Bölgesi’nin de Marmara’ya yakın bölümünde bulunuyorlar.”
‘İstanbul’da park ve bahçelerdeki bitkilerle beslenecekler’
Kelebek türlerinin 5-6 senede bir çok yoğun üreyerek patlama yani epidemi atakları oluşturduklarını anlatan Göktürk, çayır tırtılında da bu sene epidemi yaşandığını ifade etti:
“Bu şekilde yayılmış olması popülasyon yoğunluğunun çok üst seviyede olmasından kaynaklanıyor, bu, bir dahaki sene türün aynı şekilde zarar vereceği anlamına gelmez. Seneye böyle bir yoğunluk olmayacak. Bir anda böyle oluyor ve sonraki sene doğal denge sınırına ulaşıyor. Bunun en büyük özelliği yılda 2 ile 5 jenerasyona sahip olması. İstanbul’da görülen kelebeklerin bırakacağı yumurtalar yakın zamanda İstanbul’daki park bahçelerdeki bitkilerle beslenecekler, belki de bir hafta sonra. Bunlara karşı park bahçe müdürlükleri çeşitli bakteriyel ilaçları kullanabilir. Kimyasaldan ziyade patojen ilaçları barındıran gruplar var, bunları kullanacaklar. Bunlar da böceğin beslenmesi esnasında onlara zarar vererek öldürecekler. Yumurta bıraktıktan sonra erginlerle mücadele etmeye gerek yok. Onlar jenerasyonları tamamlamışlar.”
‘İklim değişikliği yumurta miktarını ve jenerasyon sayısını artırıyor’
İklim değişikliğiyle beraber farklı böcek türlerinin farklı coğrafyalarda görülmeye başlandığını anlatan Göktürk, böceklerin daha önce yaşayamadıkları alanlarda artık yaşayabildiğini vurguladı:
“İklim değişikliği böceklerin yaşamalarına uygun alanlar sağlamanın yanı sıra, bırakacakları yumurta miktarını da artırıyor, yumurtlama sürelerini kısaltıyor ve normalde iki jenerasyon yaşaması gereken türler, bu şartlar altında 5 jenerasyon yaşıyor. İklim değişikliğinin böceklere yaptığı en büyük katkı bu. Çayır tırtılı normal şartlarda 60 adet yumurta bırakacakken, iklimsel faktörlerin etkisiyle yumurta sayıları 400’e kadar çıkabiliyor. Bu sene tehdit olmaya devam edecek. Çayır tırtılı şu anda üçüncü jenerasyonunda, 4 jenerasyona kendini tamamlayacak, bir dahaki sene aynı popülasyon yoğunluğu beklemiyorum.”
“Popülasyonları çok fazla olunca şehirlerde yoğun görülüyorlar”
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Orman Entomolojisi Ve Koruma Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem Hızal da üreticilerin sık sık tarlalarını kontrol etmesi gerektiğini söyledi:
“Bunların üreme potansiyeli yüksek. Bir kelebeğin bıraktığı yumurta sayısı fazla, yaşam döngüleri ise kısa. Bir yıl içerisinde 2 ila 5 defa üreyebiliyorlar. Yumurtadan çıkan larvalar büyüdükçe iştahları kabarıyor dolasıyla verdikleri zararlar artıyor. Popülasyonları çok fazla olunca şehirlerde yoğun bir şekilde görülüyorlar. Geceleri faal oldukları için ışığa yöneliyorlar bu nedenle duvarlarda sıklıkla görünüyorlar. Şehir merkezlerindeki bitkilerin bulunduğu alanlar çayır tırtılları için elverişli alanlar.”
Loxostege sticticalis
L’Estartit (E) 30.08.2014
Çayır tırtılının popülasyonlarının larva döneminde azaltılabileceğini ifade eden Hızal şöyle konuştu:
“Bu türün larva dönemi içerisinde, bahçelerde uygun ilaçlama yapılırsa popülasyonu azalır. Dolasıyla sonraki döneme konacak yumurta miktarı da azalacağından sayıları giderek zarar seviyesinin altına inecektir. Ayrıca bu türün larvaları ergin hale geçebilmek için toprak altına gidiyorlar. Bu dönemde toprak donarsa veya tarım alanlarında toprakta işleme yapılarak larvaların toprağın üzerine çıkması sağlanırsa diğer böcekler, kuşlar bunları yiyor, popülasyonu azalıyor. Yüzeye yaklaştıkları içinde havanın soğumasından çabuk etkilenerek ölüyorlar. Bu sene tarım alanlarında larvalara karşı mücadele yapıldı, seneye sayılarının azalması bekleniyor.” değerlendirmesinde bulundu.
‘Evlerde ilaç kullanmayın’
Çayır tırtılıyla mücadele edilirken yararlı türlere zarar verilmemesi gerektiğinin altını çizen Hızal, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu yıl olduğu gibi aşırı üreme dönemlerinde mutlaka müdahale etmek gerekiyor. Bahçeniz varsa, kışa girmeden toprağı işlemek gerekiyor, toprağı alt üst ettiğiniz zaman, toprakta bulunan böcekler, larvalar soğuktan etkilenir ve popülasyonu azalır. Saksı bitkileri için de aynı durum geçerli. Bu türün asıl zararı larva döneminde görülür. Kelebek halinin etrafta uçuşması görsel olarak rahatsızlık oluşturur. Evlerde ilaç kullanımı önermiyoruz, içeri girmesini engellemek için mümkün olduğu kadar sineklik kullanılmalıdır.”
Comments