By 
Mekanda Adalet Derneği’nin (MAD) basılı ve süreli yayını beyond.istanbulon üçüncü sayısında ilk bakışta birbirine uzak duran iki kavramı ele alıyor. “Mekânda Adalet ve İklim Krizi” başlığını taşıyan ve Gökçe Yeniev’in konuk editörlüğünü yaptığı sayıda iklim krizi ve adaletine dair tartışmaların zenginleştirilmesi hedefleniyor. İklim krizini, mekân dahil olmak üzere gıda, emek, siyaset, sağlık, toplumsal cinsiyet ve sanat gibi farklı temalarla ilişkilendirerek anlamaya çalışıyor.
Gökçe Yeniev sayının yaklaşımını şöyle özetledi:
“beyond.istanbul’un “Mekânda Adalet ve İklim Krizi” sayısında, iklim krizi ile mesafemizi, bu krizin toplum için ne anlama geldiğini mekânı bir mercek olarak kullanıp anlayarak kapatmaya çalıştık. İklim adaletini, krizin doğasını ve krize etkin bir şekilde cevap verebilmek için gereken adımları tasarlamada pratik ve kavramsal bir araç olarak kullandık. İklim krizinin sebeplerini, doğrudan ve dolaylı etkilerini ve iklim politikalarını bu krizden en çok etkilenmesi beklenen kesimlere odaklanarak ve onlara kulak vererek ele aldık.”
İklim krizinden iklim adaletine doğru
İklim adaleti üzerine düşünen, yazan, eylem üreten birçok ismin yazılarını içeren son sayının iklim krizinin politik ekonomisi, iklim adaletsizliğinin mekâna yansıması ile bu adaletsizliğin kesişimsel izdüşümlerine odaklanan ilk bölümünde Fikret Adaman ve Murat Arsel ortak kaleme aldıkları yazıda iklim krizinin politik ekonomisine kavramsal bir çerçeve çiziyor.
Hülya Çeşmeci ve Duygu Dağ, yangınlar başta olmak üzere son dönemde yaşadığımız afetlerin iklim kriziyle yakın ilişkisini irdelerken, Özlem Aslan iklim değişikliğinin akut etkilerini toplumsal cinsiyet ve bakım emeği penceresinden değerlendiriyor. Ekin Çuhadar krizin etkilerinin, bunlardan yoğun biçimde etkilenen gruplardan Romanlar tarafından nasıl yaşandığını aktarıyor. Mehtap Taşkın ise bu değişimin halihazırda yoksullukla boğuşan mevsimlik işçilerin geçimleri, sağlıkları ve yaşam koşulları üstündeki olumsuz etkilerine bakıyor.
Mücadele yöntemleri
İklim krizi ile mücadele yöntemlerinin eksikliklerine ve nasıl olması gerektiğine eğilen ikinci bölümde ise Baran Alp Uncu iklim değişikliğinin etkilerini gidermeye yönelik çabaların soylulaştırmayla sonuçlandığı örneklerden yola çıkarak adaletin iklim politikalarındaki önemine işaret ediyor. Duygu Avcı iklim krizi bağlamında teknolojik gelecek tahayyüllerinin dışarıda bıraktığı meselelerin iklim mücadelesi üstündeki olası olumsuz etkilerini tartışıyor. Ender Peker iklim adaletini sağlamada katılımcı kentsel planlamanın rolünün altını çiziyor. Ayşe Uyduranoğlu karbon fiyatlama ve iklim politikalarını toplumsal desteği arkasına alacak şekilde oluşturmanın yollarına dair örneklere dikkat çekiyor. Hayrettin Günç ise kamusal alanların iklim adaptasyonu açısından önemini, çeşitli kentlerden farklı modellere bakarak vurguluyor.
Adil dönüşüm
Adil dönüşümün imkân ve kısıtlarını tartışarak, iyi örnekler ve adil dönüşümün önündeki engelleri bir araya getiren üçüncü bölüm Ashley Dawson, New York eyaleti özelindeki mücadelelerden yola çıkarak demokratik karbonsuzlaşma süreçlerini masaya yatırıyor. Güldem Özatağan iklim krizi gölgesinde küçülmekte olan maden kentlerinin geleceğini Gökçe Yeniev’e değerlendirdiği söyleşide iklim politikalarının bu gelecekte oynadığı rolü ele alıyor. Yağız Eren Abanus yazısında adil dönüşümün kapsamlı bir tartışmasını dünyadaki örnekler üstünden sürdürüyor. Gökçe Yeniev ise adil dönüşümün gerçekleşmesinde müşterekleştirme pratiklerinin önemini vurguluyor
Aktivistler, sanatçılar…
Dördüncü bölüm iklim krizine karşı çıkan iklim adaletinin tanımlayıcısı aktörlere odaklanıyor. Deniz Gümüşel kömür madenleri ve kömür elektrik santrallerinin bölge halkının sağlığındaki yıkıcı etkilerini ortaya koyuyor. Chris Thao Trinh ise bir petrol boru hattının geçtiği topraklarda yaşayan yerli halkın buna karşı mücadelesini çarpıcı fotoğraflarla belgeliyor. Cemil Aksu, Ümit Şahin ve Ethemcan Turhan, Sinan Erensü’nün sorularını yanıtladıkları söyleşide Türkiye’de iklim aktivizminin geçmişini, bugününü ve geleceğini masaya yatırıyorlar. Özlem Katısöz, Efe Baysal ve Elif Cansu İlhan, Cemre Kara tarafından gerçekleştirilen söyleşide kömür karşıtı hareketlerin tarihi ve dinamiklerini tartışılırken Buğra Çelik, Duygu Dağ tarafından gerçekleştirilen söyleşisinde orman yangınları ile mücadelede gönüllülerin rolünü anlatıyor. Yağız Eren Abanus, Büşra Üner ve Gökçe Yeniev, beyond.istanbul’un umut veren girişimleri ele alan bölümü Umut Arşivi’nde iklim savunuculuğu yapan STÖ’leri derliyorlar. Foti Benlisoy, yazısında iklim krizinden doğan kaygıların bürünebildiği karanlık çehreyi, ekofaşizmi anlatıyor.
Son olarak; iklim krizinin medya, kültür-sanat ve özel olarak edebiyattaki izdüşümleri değerlendiriliyor. Hazal Acar ve Özgür Gürbüz Türkiye’de iklim haberciliğini, medyanın rolünü ve eksiklerini kaleme alıyorlar. Hande Paker iklim krizi ve politikalarının kültür-sanat aracılığıyla nasıl kitleselleşebileceğini örneklendiriyor. Deniz Gündoğan İbrişim ise iklim krizi ve bundan doğan yasın edebiyattaki yansımalarına bakıyor.
Sayıya katkıda bulunan yazarların katılımıyla 27 Aralık 2022 Salı günü saat 18.30’da Postane’de bir tanıtım etkinliği gerçekleştirildi. Birçok okurun ilgi gösterdiği etkinlik Mekanda Adalet Derneği’nin YouTube kanalından da canlı yayınlandı.
Comments