By The Guardian’da Juliette Jowit imzasıyla yayınlanan haberi Yeşil Gazete yazarlarından Ali Serdar Gültekin’in imzasıyla yayınlıyoruz.
***
Modern bir mikrodalga fırın (2016) // Wikipedia
En büyük etki mikrodalgalarda kullanılan elektrikten geliyor fakat yakın zamanlı bir çalışma kullan at kültürünün artan çevresel maliyetine dikkat çekiyor.
Donmuş bezelyeleri mikrodalga fırında birkaç dakika çözmek tamamen zararsız görünebilir fakat yeni bir çalışmanın ortaya koyduğu üzere Avrupa’nın bu hızlı fırınları 7 milyon araç kadar karbon salıyor.
Ve sorun büyüyor. Fiyatlar düşerken ve mutfak aletleri bir ‘statü’ sembolü haline gelirken kullanıcılar, bir mikrodalga fırını ortalama olarak 8 yılda atmaya ve yenisini alarak satışlarda artışa sebep olmaktalar.
Manchester Üniversitesi’nden bir araştırma mikrodalga fırınların imalatından bertarafına kadar karbon dioksit salımlarını ortaya koyuyor.
19 mikrodalga fırınının bir yıllık salımının bir arabaya denk olduğunu söyleyen yazarlar, “Mikrodalga fırınların doğa üzerindeki en büyük etkisi elektrik tüketimlerinden kaynaklanıyor” diyor.
“Tüketimi düşürme çalışmaları tüketicilerin farkındalığının ve aletleri daha verimli kullanma alışkanlıklarının arttırılmasına odaklanmalı. Örneğin mikrodalga fırınların elektrik tüketimleri, pişirilen yiyeceğe göre pişirme süresi ayarlanarak azaltılabilir.”
Avrupa Birliği’nde her yıl diğer tüm fırın tiplerinden daha çok mikrodalga fırın satılıyor. Bu on yılın sonunda yıllık satış rakamlarının 135 milyon adete varması bekleniyor.
Edinburgh Üniversitesi karbon yönetimi profesörü David Reay, arabaların yarattıkları zararın yanında mikrodalga fırınların zararlarının çok küçük olduğuna dikkat çekiyor. “Evet, Avrupa Birliği’nde çok fazla mikrodalga fırın var ve evet bunlar elektrik kullanıyor,” diyor.
“Fakat onların salımları arabaların yanında sadece cüce kalırlar. Sadece Birleşik Krallık’ta 30 milyon araba var ve bunlar mikrodalga fırınların saldıklarından çok daha fazlasına sebep oluyorlar. En son çalışma 2015 yılında Birleşik Krallık’taki arabaların 2015 yılındaki salımları 69 milyon ton CO2’ye eşlenik. Bu değer, yeni çalışmanın gösterdiği üzere tüm Avrupa Birliği’ndeki tüm mikrodalga fırın kaynaklı yıllık salımların 10 katı kadar.”
Mikrodalga fırınlarda kullanılan enerji herhangi bir pişirme metodundan daha düşük. Fiyat karşılaştırma sitesi olan uSwitch mikrodalga fırınları en enerji verimli pişirme şekli olarak listeliyor ve okurlara, eğer yoksa, bir mikrodalga fırın almalarını tavsiye ediyor. uSwitch’e göre mikrodalga fırınları set üstü ocaklar ve fırınlar izliyor.
Friends of Earth (ÇN – Dünya’nın Dostları) iklim değişikliği kıdemli kampanyacısı Simon Bullock, “Evet mikrodalga fırınları daha verimli kullanmak önemli” diyor. “Fakat onlara güç veren elektriğin mümkün olabildiği kadar düşük kirliliğe sahip olduğundan emin olunmalıdır. Hükümet güneş ve kıyıdan açıkta rüzgar konularında saldırma politikalarını geri çevirmelidir. Tüm ulusun televizyonlarının, mikrodalga fırınlarının ve buzdolaplarının yeşil elektronlarca çalıştırılmasına ihtiyaç duyuyoruz.”
Raporun yazarlarından birisi olan Alejandro Gallego-Schmid diyor ki: “Amacımız, mikrodalga fırınları başka pişirme aletleriyle kıyaslamak değil fakat mikrodalgalar gibi Avrupa’daki evlerin çoğunda bulunan cihazların çevreye olan etkilerine bakmak ve bu cihazların tasarımlarının, kullanımlarının ve faydalı ömrü sonunda atık yönetimlerinin daha verimli yapılmasına dikkat çekmekti.”
Aynı zamanda rapor, geçen yirmi yıl içinde mikrodalga fırınların ömürlerinin yaklaşık olarak 7 yıl azalarak, on yıldan fazla seviyelerden altı ila sekiz yıla indiğini gösteriyor. Bu on yılın sonunda her yıl 16 milyon mikrodalga fırının atılması bekleniyor.
“Avrupa Birliği’ndeki fırın satışlarının en büyük payını mikrodalga fırınlar oluştururken bu fırınların kaynak kullanımı ve kullanım ömürleri sonundaki atıklarının etkilerinin adreslemeye başlamanın önemi artıyor,” diyor Gallego-Schmid.
Mevcut yasal düzenlemeler mikrodalga fırınların çevresel etkilerinin azaltılması için yeterli olmadığı ve belirgin bazı yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulduğu raporda anlatılmaktadır.
“Mikrodalga fırınların henüz çok büyük bir etkisi yok,” diyor Bullock. “Fırın bozulmuş bir halde, köşede, onu en iyi geri dönüştürme yöntemini bulmamı bekliyor.”
Haberin İngilizce Orijinali
Muhabir: Juliette Jowit
Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin
(Yeşil Gazete, The Guardian)
Comments