By 
Avrupa merkezli sivil toplum örgütü Fosil Yakıtların Ötesi’nin (Beyond Fossil Fuels) yeni analizi, Avrupa ülkelerinin 2035 yılına kadar BM Paris İklim Anlaşması hedefleri ile uyumlu olarak elektrik sistemlerini fosil yakıtlardan uzaklaştırma taahhütleriyle [1] gaz endüstrisinin genişleme planları arasında göze çarpan bir zıtlık oluştuğunu ortaya koyuyor:
Kıtanın mevcut gaz enerji üretim kapasitesinin yüzde 98’i bir bir çıkış planından yoksun. Buna karşın 72 GW’lık yeni gaz çıkarma planları, Avrupa’nın önümüzdeki on yıl içinde gaz kapasitesinde yüzde 27’lik bir artışa doğru ilerlediğini gösteriyor. [2].
Avrupa’da hem kurulu hem de planlanan gaz kapasitesi açısından İtalya, Birleşik Krallık ve Almanya ilk üçte yer alıyor. Oysa her üçü de 2023 yılında, 2035 yılına kadar enerji sektörlerini ‘‘tamamen veya ağırlıklı olarak’’ karbonsuzlaştırmayı kabul eden G7 bildirisini imzalamış durumda. [3].
‘Yenilenebilir’e geçişi gereksiz yere maliyetli hale getirecek
Uluslararası Enerji Ajansı‘na (IEA) göre 2035 yılı, Avrupa ülkelerinin elektrik sistemlerini karbonsuzlaştırmaları ve Paris İklim Anlaşması‘nın hedeflerini yerine getirmeleri için mümkün olan en geç tarih [4]. Bunu başarmak için Avrupa ülkelerinin kömürden çıkışlarını 2030 yılına kadar tamamlamaları ve aynı zamanda on yıldan biraz daha uzun bir süre içinde tamamen yenilenebilir enerjiye dayalı fosil yakıtlardan arınmış bir Avrupa elektrik sistemi kurmak için gazdan uzaklaşmaları gerekiyor.
Fosil Yakıtların Ötesi Kampanyacısı Alexandru Mustață, konuyla ilgili şunları söylüyor:
“Avrupa ülkelerinin 2035 yılına kadar fosil gazı enerji sistemlerinden çıkarmaları gerektiği konusunda bir fikir birliği var, ancak gaz endüstrisinin genişlemeci gündemine bakarak bunu anlamak mümkün değil. Sektör planlarının iklim değişikliğiyle mücadeleyle paralel gitmemesi, yenilenebilir enerjiye dayalı enerjiye geçişi gereksiz yere maliyetli ve kaotik hale getirecek.’’
İklim aktivistlerinin eylemi gaz konferansını iptal ettirdi
Avrupa’nın gaz endüstrisi son haftalarda daha fazla mercek altına alındı. 16 Mart’ta Danimarka, Almanya, Norveç, Hollanda, İsveç ve Birleşik Krallık’taki iklim aktivistleri, hükümetin Kuzey Denizi’nde ilave petrol ve gaz arama izinleri verme kararını protesto etmek amacıyla yollarda, limanlarda ve rafinerilerde blokaj eylemleri düzenledi.
Bu eşgüdümlü eylemler, 26-28 Mart tarihleri arasında Viyana‘da düzenlenecek olan yıllık Avrupa Gaz Konferansı’nın süresiz olarak iptal edilmesinden sadece iki gün sonra gerçekleşti. Organizatörler, iptal kararının arkasında sivil toplum örgütleri tarafından planlanan protestolardan kaynaklanabilecek olası aksaklıklara ilişkin endişeleri gerekçe gösterdi.
Mustață, Avrupa’nın gazın yaygınlaştırılması peşinde koşmasının, sadece iklim çöküşüne doğru yolculuğumuzu hızlandırmakla kalmadığına, aynı zamanda kıtanın “düşmanca rejimler”den fosil yakıt ithalatına olan bağımlılığını da artırdığına dikkat çekiyor:
“Bu durum güvenliğimizi zayıflatmakta, bizi değişken elektrik fiyatlarına ve zehirli emisyonlara maruz bırakmakta ve atıl varlık riskini artırmaktadır. Hükümetlerin görevi, gaz endüstrisine günlerinin sayılı olduğuna dair net bir mesaj göndermek ve 2035 yılına kadar tamamen yenilenebilir enerjiye dayalı bir elektrik sistemine sorunsuz bir geçiş sağlamak için kararlı adımlar atılmasını zorunlu kılmaktır.”
*
[1] Fosil Yakıtların Ötesi’nin yeni ‘‘Hükümetlerin 2035 Taahhüt Sayacı’’, hükümetler tarafından verilen siyasi taahhütleri, 2035 yılına kadar fosil yakıtların Avrupa elektrik sektöründen aşamalı olarak çıkarılması ve yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması ihtiyacıyla uyumlarına göre değerlendiriyor: Gazdan çıkma taahhüdü veren 12 Avrupa ülkesi: Avusturya, Danimarka, Litvanya, Lüksemburg, İsviçre, Birleşik Krallık, Belçika, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, Hollanda.
[2] Avrupa’nın gaz santrali filosunun 27 Mart 2024 itibarıyla durumu şöyle:
- Emekliye ayrılan + emekliye ayrılacağı duyurulan: 9
- Faaliyette olan: 794
- Planlanan projeler: 70
[3] İtalya, Birleşik Krallık ve Almanya 2023 yılında bir G7 bildirisi imzalayarak 2035 yılına kadar enerji sektörlerini ‘‘tamamen veya ağırlıklı olarak’’ karbonsuzlaştırmayı kabul etti. Ancak bildiri yeterince güçlü olmadığı gibi, fosil yakıtların tamamen kullanımdan kaldırılıp kaldırılmayacağı ve ne zaman kaldırılacağı konusunda da yeterince açık değil.
[4] IEA’nın 1,5°C uyumlu küresel enerji senaryosu, gelişmiş ekonomilerin enerji sektörlerini 2035 yılına kadar karbonsuzlaştırmalarını şiddetle tavsiye ediyor.
Comments