Samsun, Ordu ve Muş‘ta bir anda bastıran aşırı yağışın ardından üç kenti de sel bastı. Sellerde iki kişi ve çok sayıda hayvan yaşamını yitirdi, evler ve işyerleri sular altında kaldı.
Samsun’un Terme ve Salıpazarı ilçelerinde başlayan şiddetli sağanak nedeniyle Bağsaray Mahallesi‘nden geçen Kocaman Irmağı taştı, bölgedeki Evci ile Sakarlı ırmakları da debileri yükselerek taşma noktasına geldi.
Taşkın sonucu tarım arazileri su altında kaldı, arazide otlayan sekiz büyükbaş hayvan da suya kapıldı. Hayvanlara, yapılan çalışma sonucu sürüklendikleri bölgede sağ olarak ulaşıldı.
Terme Sanayi Sitesi‘nde de taşkın nedeniyle su baskını yaşandı. Bölgede ekipler, iş makineleriyle çalışma başlattı.
Gece saatlerinden bu yana vatandaşları aşırı yağış nedeniyle yaşanabilecek olumsuzluklara karşı uyardıklarını belirten DSİ Samsun Bölge Müdürü Köksal Buğra Çelik, AFAD, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Terme Belediyesi, Terme Kaymakamlığı ve jandarma ekiplerinin çalışma yürüttüğünü anlattı.
Evci Mahallesi Muhtarı Selahattin Gemrik, ağaçların ana köprüleri tıkadığını, bu nedenle su taşkınları yaşandığını belirtti.
Öğle saatlerinde başlayan şiddetli yağış, ilçe merkezinden geçen Terme Çayı’nın da debisini yükseltti, cadde ve sokaklar ile iş yerlerini su bastı. Belediye ekipleri, iş makineleri ile taşkın yaşanan bölgede çalışma yürütüyor.
Yetkililer, sel ve su baskınlarına karşı vatandaşları dere kenarlarından uzak durmaları konusunda uyarıyor.
Terme Belediye Başkanı Şenol Kul, tüm ekipleriyle seferber olduklarını açıklarken, Salıpazarı Belediye Başkanı Refaettin Karaca da yüksek mahallelerden ihbarlar aldıklarını ve mahsur kalan vatandaşlara ulaşmaya çalıştıklarını bildirdi.
Bağsaray Mahallesi Muhtarı Hüseyin Ertan, ilçede dünden bu yana etkili olan yağış sonrası öğleden sonra taşkın yaşandığını söyledi.Vatandaşların aşırı yağış nedeniyle uyarıldığını anlatan Ertan, “Aniden bastıran yağmur sonrası çok yapacağımız bir şey yok. Şükür Allah’a can kaybımız yok ama mahallemizde tahmini 3 bin dönüm arazi su altında kaldı” dedi.
Bakan Yerlikaya: Mahsur kalan 34 kişi güvenli alanlara alındı
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Samsun’daki kuvvetli yağışlarda mahsur kalan 34 vatandaşın öğleden sonra bulundukları yerden kurtarıldığını duyurdu:
”Samsun’daki kuvvetli yağışlarda mahsur kalan 34 vatandaşımız bulunduğu yerden güvenlikli alanlara tahliye edildi. Ordu Çaybaşı ilçesi Çayır mahallesinde 83 yaşında 1 vatandaşımız, Muş’un Malazgirt ilçesi Bahçeköy köyünde etkili olan kuvvetli yağışlarda ise 1 vatandaşımız sel sularına kapılarak maalesef hayatını kaybetti.”
Ordu ve Muş’ta iki ölüm
Ordu’da hafta sonu aralıklarla süren ve zaman zaman şiddetini artıran yağış, Çaybaşı ve İkizce ilçelerinde günlük yaşamı olumsuz etkilemiş; 26 mahalleden oluşan Çaybaşı ilçesinin 15 mahallesinde heyelan ve su taşkınları meydana gelmişti. Çay Mahallesinde oturan 83 yaşındaki Hatice Kocakoç, sel sularına kapılarak, sürüklendi. Ekiplerin yaptığı kapsamlı arama çalışmaları sonucu kadının cesedine suya kapıldığı noktadan yaklaşık iki kilometre uzaklıkta ulaşıldı.
Ordu Valiliği İkizce ilçesine metrekareye 186,7, Çaybaşı ilçesine 78,43, Ünye ilçesine ise 89,8 kilogram yağış düştüğünü açıkladı. Açıklamada, 112 Acil Çağrı Merkezine, 6 su baskını, 10 mahsur kalma ve 1 kayıp ihbarı yapıldığı aktarıldı.
Muş’ta da aniden bastıran şiddetli yağışlar, Malazgirt‘te sele neden oldu. Yağışlar Bahçe köyünde büyük hasara yol açarken, birçok ev ve tarım arazisi sular altında kaldı.
Sel sularına kapılan 20 yaşındaki Nazar Karataş çevredekilerin tüm çabalarına rağmen kurtarılamadı. Olay yerine gelen arama kurtarma ekipleri, Karataş’ın cansız bedeni sel sularından çıkardı.
Köylüler, bu tür doğal afetlerin sıkça yaşandığı bölgede yeterli önlem alınmadığını belirterek yetkililere çağrıda bulundu. Malazgirt Kaymakamlığı ise olayla ilgili soruşturma başlatarak, sel felaketinden etkilenen vatandaşlar için acil yardım ekipleri görevlendirdi.
Meteorolojiden yeni uyarılar
Meteoroloji Genel Müdürlüğü Karadeniz ve Doğu Anadolu‘daki 12 ili gök gürültülü sağanağa karşı sarı kodla uyardı. Ordu ise turuncu kodla (tehlikeli) uyarıldı. Yağışların; Doğu Karadeniz ile Samsun’un doğusu, Ordu, Erzurum, Kars, Ağrı ve Ardahan çevrelerinde yerel kuvvetli olması bekleniyor.
Rüzgar, Marmara’nın güneybatısı, Kuzey Ege kıyıları, İç Anadolu’nun doğusu ile Orta Karadeniz’de kuzeyli yönlerden kuvvetli (40-60 km/saat) olarak esecek; hava sıcaklığının batı, güney ve iç kesimlerde 1 ila 4 derece artarak mevsim normallerinin üzerinde, Doğu Anadolu’nun doğusunda 2-4 derece azalarak mevsim normalleri civarında seyredecek.
İklim krizi aşırı hava olaylarının daha sık ve güçlü olmasına neden oluyor
İklim değişikliğinin etkisiyle dünya çapında aşırı hava olaylarının sıklığının ve şiddetinin giderek arttığı gözleniyor. Türkiye‘nin de içinde bulunduğu Akdeniz havzası, bu olumsuz durumdan en çok etkilenen bölgelerin başında geliyor.
Peki iklim değişikliği aşırı yağış ve sel olaylarını nasıl tetikliyor?
Havadaki her bir derecelik sıcaklık artışı, atmosferin su tutma kapasitesini yaklaşık yüzde 7 oranında artırıyor. Yani hava ısındıkça bulutlarda tutulan nem miktarı artıyor ve yağışlar daha yoğun gerçekleşiyor. Ani sağanaklar da sel riskini tetikliyor.
Diğer yandan sıcaklıkların artışı, daha fazla suyun buharlaşmasına yol açıyor ve aşırı sıcaklık artışları su döngüsündeki dengeyi bozuyor.
‣ İklim krizi sel riskini nasıl artırıyor?
Birleşmiş Milletler Uluslararası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) verileri, insan faaliyetlerine bağlı küresel iklim değişikliği nedeniyle dünya genelinde şiddetli yağışların çok daha sık ve yoğun yaşandığını gösteriyor.
‣ İklim krizinin dört atlısı: Sıcak dalgaları, kuraklıklar, yangınlar ve seller
‣ Yanlış kent politikaları iklim krizinin sonucu olan aşırı yağışları sele dönüştürdü
Şiddetli yağışların sebep olduğu sellerin etkisiyle geçen ay Brezilya’da 169 kişinin hayatını kaybetti. Kenya ve Tanzanya’da ise 400’den fazla can alan ve binlerce insanı da yerinden eden şiddetli yağışlar yaşandı.
İklim bilimcilere göre bu tür felaketler giderek daha sık ve şiddetli yaşanacak.
Ancak tüm bu etkilere karşı iklim kriziyle mücadelede çaresiz değiliz. İklim krizi etkilerini besleyen fosil yakıt endüstrisi ve her geçen artan emisyonları, ormansızlaşmayı ve kirliliği desteklemek yerine azaltarak krize karşı mücadele etmek mümkün. Bu eylemlerin etkili olması için ise hükümetlerin, yasa yapıcıların, finansörlerin, özellikle avantajlı konumda bulunan zengin yüzde 1’lik kesimin emisyonları yayan şirket, kurum ve kuruluşlara karşı düzenlemeler ve eylemler gerçekleştirmesi gerekiyor.
