“Korku içindeyiz. Bizim köye çok yakın. Suya karışma ihtimali çok yüksek. Orada siyanür patlamış ondan dolayı çok tedirginiz çok korkuyoruz.”
Bu sözler, İliç’te Anagold Madencilik’in Çöpler Altın Madeni tesisinde göz göre göre meydana gelen facianın ardından tedirgin bir halde yaşayan, babası madende çalışan genç bir kadına ait.
Bağıştaş köyü, Bahçeci mezrasında tanıştığımız adını vermek istemeyen 27 yaşındaki genç kadın, yığın liçinde meydana gelen kaymadan bu yana korkuyla yaşıyor.
Bir yandan genç kadının başını beklediği tavuklar, horozlar seyrek otların arasından yemlerini yiyor. Güneş kuru soğuk havada tavukların üzerine vuruyor. Bir ağacın dışarı taşmış köklerinden birinde oturup birkaç yüz metre ötedeki siyanürlü yığına, bölgeyi korkuya boğan altın madenine ilişkin konuşuyoruz.
‘Evimizde akan sudan tedirginiz’
Genç kadın tedirgin olduklarını, musluklarını günlerdir açamadıklarını söylüyor:
“Korku içindeyiz. Bizim köye çok yakın. Bizim köyün hemen arkasında. Suya karışma ihtimali çok yüksek. Orada siyanür patlamış, ondan dolayı çok tedirginiz. Çok korkuyoruz. Sürekli iki günde bir numune alınıyor. ‘Bir şey yok’ diyorlar, ‘içebilirsiniz’ diyorlar. Tabi yine tedirginiz, içemiyoruz. Evimizde akan sudan tedirginiz. Bilmiyoruz ne olacak. Su Bağıştaş Barajı’ndan geliyordu, baraj yapıldığından beri zaten içme suyuna baraj karışıyordu. [Madenin] Aşağısında hep işte. Şimdi oradan da karışıyorsa bilmiyorum artık ne olacak.”
‘Kalkıp diyorlar ki ‘suyunuz temiz’, bu kadar cana sebep olan şirket söylüyor’
Anagold Madencilik tarafından herhangi bir kirlilik olmadığı belirtilerek paylaşılan numunelerine ilişkin de konuşan genç kadın, bu açıklamanın kendisine inandırıcı gelmediğini söylüyor:
“Bana inandırıcı gelmiyor. İnanmıyorum tabi ki. O kadar toprakları görüp önlem almayan bir insan -işçileri sadece sahadan çıkarmış- başka hiçbir şey yapmamışlar. Orayı sen niye o kadar yükseltiyorsun? Niye o kadar izinler veriliyor? Kalkıp diyorlar ki ‘suyunuz temiz’, bu kadar şey yapan, bu kadar cana sebep olan şirket söylüyor.”
‘İçme suları da bitince ne yapacağız bilmiyorum’
Kayan yığının altında kalan dokuz kişiden birini tanıdığını da dile getiren genç kadın, “Göçük oldu dediğinde içme suyu aldık hemen karışmadan. Artık onlar da bitince ne yapacağız bilmiyorum” diyor.
Babası da madende çalışan genç kadın, olayla ilgili olarak “Çevreye verdikleri zarar, kuşlar ölmüş o kadar, o kadar şey… Bilmiyorum yani” diyor.
Gelecek süreçte babasının ne iş yapacağını, madende çalışmaya devam etmek isteyip istemediğini sorduğumuz genç kadın, sözleriyle bölgedeki geçim kaynaklarının yok edilişini gözler önüne seriyor:
“Babam maden şirketinde çalışıyordu. Şu an o da kapatıldı herhalde. Zaten zararını biliyoruz. Ama iş güç olmadığı için, küçük yer buralar…”
İliç’in altın madeni açılmadan önceki geçim kaynağı hayvancılıktı. Bölgede az çok tarım da yapılıyordu. Ancak Anagold Madencilik’in altın madeni için bölgenin geçim kaynaklarını adeta yok ettiği görülüyor. İnsanlar artık madende çalışıyor. İlçenin her yerinde Anagold’un finanse ettiği tesisler bulunuyor. Otellerden okul isimlerine kadar ya Anagold görüyorsunuz ya da Gold. Bölgede göze ilişen her şey madene çevrilmiş durumda.
