Bilim insanları Moungi Bawendi, Louis Brus ve Alexei Ekimov, kuantum noktalarının keşfi ve sentezi” çalışması nedeniyle 2023 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü.
Nanopartiküller ve kuantum noktaları, LED ışıklarda ve TV ekranlarında kullanılıyor ve ayrıca kanser dokusunu çıkarırken cerrahlara yardımcı oluyor.
Bu yılki ödülü kazanan isimlerden Bawendi, Massachusetts Institute of Technology‘de (MIT) profesör, Brus Columbia Üniversitesi‘nde emeritus profesör ve Ekimov ise Nanocrystals Technology şirketinde çalışıyor.
Louis Brus, 1972 yılında girdiği AT&T Bell Labs‘teki 23 yıllık çalışma hayatı boyunca zamanının çoğunu nanokristaller üzerinde çalışmaya ayırdı.
Paris‘te doğan ve Fransa, Tunus ve ABD’de yaşayan Bawendi ise doktora sonrası araştırmalarını Brus’un yanında yaptıktan sonra 1990’da MIT’ye katıldı ve 1996’da profesör oldu.
Sovyetler Birliği‘nde doğan Ekimov, ABD’ye taşınmadan önce Vavilov Devlet Optik Enstitüsü’nde çalıştı. Ekimov 1999 yılında Nanocrystals Technology Inc. şirketinde baş bilim insanı olarak görevlendirildi.
Yüzyılı aşkın bir süredir verilen ödül, sveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından takdim ediliyor ve 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) ile geliyor.
Nobel ödülleri
İsveçli dinamit mucidi ve kimyager Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine verilen bilim, edebiyat ve barış alanlarındaki başarı ödülleri, 1901 yılından bu yana veriliyor.
Dün ve önceki gün Nobel Tıp ve Kimya ödülleri sahiplerini bulmuştu.
Kimya ödülleri ise bazen fizik ödülünün ve Albert Einstein gibi ünlü kazananlarının gölgesinde kalsa da, kimya ödülünü kazananlar arasında radyoaktivitenin öncüsü Ernest Rutherford ve fizik ödülünü de kazanan Marie Curie gibi pek çok bilim insanı yer alıyor.
Geçen yılın kimya ödülü, moleküllerin bir araya gelerek yeni bileşikler oluşturmasını sağlayan reaksiyonları keşfeden “klik kimyası” alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle bilim insanları Carolyn Bertozzi, Morten Meldal ve Barry Sharpless‘e verilmişti.
Nobel Kimya Ödülü’nü 2015’te Türk bilim insanı Aziz Sancar kazanmıştı. Sancar, “Nobel Ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı” olmuştu.
