25-26 Mart tarihlerinde video konferans yoluyla gerçekleşen Avrupa Birliği (AB) Liderler Zirvesi‘nin ilk gün toplantılarında Türkiye’yle ilişkiler detaylı bir şekilde ele alındı.
Zirvede, AB’nin Türkiye’yle kademeli, orantılı ve geri dönülebilir şekilde işbirliğini geliştirmeye hazır olduğu belirtilirken, ülkedeki hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusunda önemli kaygıların olduğu vurgulandı.
AB liderleri, AB Komisyonu‘ndan Türkiye’yle iş birliğinin haklar arası temas ve seyahat konularında nasıl geliştirileceğini de araştırmasını istedi.
Türkiye’nin durumu
AB Konseyi Başkanı Charles Michel başkanlığında gerçekleşen Konsey’in ilk günü sonundaki ortak basın toplantısında zirveye ilişkin bilgiler verildi.
AB Konseyi Başkanı Michel basın toplantısında ilk konuşmayı yaptı ve AB liderlerinin aylardan beri koronavirüs salgını konusunu görüştüklerini dile getirdi.
Michel, liderler zirvesinin diğer önemli başlığının Türkiye olduğunu kaydetti ve şu açıklamaları yaptı:
Geçtiğimiz Aralık ayı zirvemizden bu yana Türkiye’nin daha yapıcı ve olumlu bir siyaset izlemeye başladığını görüyoruz. Biz de AB olarak Türkiye ile ilişkilerimizde pozitif bir ajanda belirlemeye karar verdik.
Bu konuda AB Komisyonu ve Yüksek Temsilcimizi görevlendirdik, ancak Türkiye olumlu yaklaşımına devam etmezse bu durum ilişkilerimizi doğrudan etkileyecek. Türkiye konusunda Haziran zirvemizde daha detaylı bir değerlendirme yapacağız.”
‘Süreç durdurulabilir’
Basın toplantısında konuşan bir diğer isim olan AB Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen, Türkiye’yle ilgili şu değerlendirmelerin yapıldığını söyledi:
Türkiye konusunu görüştük. Birkaç gün önce Başkan Michel ve ben sayın Erdoğan ile görüştük. Türkiye’nin olumlu bir yaklaşımı var. Bazı AB üyesi ülkelerle de ilişkilerde sakinleşme var ancak bu durum kırılgan. Yüksek Temsilci Borrel ile birlikte Türkiye ile politik, ekonomik ve ticari ilişkilerimizin durumu hakkında ve araçlar konusunda bir rapor çalışması yapıyoruz.
İki aşamalı bir plan öngörüyoruz. Birinci aşamada sığınmacılara yardım konusuyla Gümrük Birliği’nin revizyonu konusunu birlikte yürüteceğiz. Eğer Türkiye yapıcı olmazsa ve özellikle Doğu Akdeniz’de olumsuz girişimler yaparsa bu süreç duracaktır.”
Türkiye’yle ilgili kaygılar
Zirvenin ardından yayınlanan bildiride ise Türkiye’yle ilgili hukukun üstünlüğünün ve temel insan haklarının önemli kaygılar arasında yer aldığı belirtildi:
Siyasi partilerin ve medyanın hedef alınması ve yakın zamanda alınan diğer kararlar, insan hakları açısından önemli bir gerilemeye işaret etmekte ve Türkiye’nin demokrasiye saygı, hukukun üstünlüğü ve kadın hakları yükümlülükleriyle çelişmektedir.”
Ayrıca, bildiride, “Türkiye’ye uluslararası hukuka aykırı yeni provokasyonlardan ve tek taraflı adımlardan kaçınması çağrısında bulunuyoruz” ifadeleri kullanıldı.
