Kuzey Pakistan’da Himalaya Dağları’nın da etkisiyle kış hissedilmeye başlanmışken, başka bir mevsim daha gelmeye başladı.
Yakalı toy kuşlarının boyutu, hindinin yarısı kadar. Bu iki kuş türü yılın bu döneminde aynı kaderi paylaşıyor. Her yıl kış mevsiminde binlerce yakalı toy kuşu Orta Asya’dan Pakistan’a uçuyor. Havalar soğudukça ısınmak amacıyla Umman denizine uzanan Pakistan çölleri ve ovalarına doğru yola çıkıyorlar.
Ancak bu dönem başkaları da aynı bölgeye doğru yola koyuluyor. Bu başkaları özel jetleriyle geliyor, çok zenginler ve genellikle de ‘asiller’.
Yakalı toy kuşu, binlerce yıldır avlanıyor. Etinin cinsel gücü artırdığına inanılıyor. Kuşun tüyleri donuk kahverengi renginde. Bu tüyler yakalı toy kuşlarının Pakistan çöl ve ovalarında kolaylıkla gizlenmelerini sağlıyor. Ancak avcılar keskin gözleri ve pençeleri olan şahinlerle geliyorlar.
Pakistan’da bu kuşu avlamak için hükümetten izin alınması gerekiyor. Yakalı toy kuşu uluslararası çevre koruma kuruluşları tarafından nesli kırılgan olan türler listesine alınmış durumda. Ancak bu durum Pakistan hükümetinin Körfez ülkelerindeki zengin komşularına iltimas geçmesinin önünde engel değil. Yalnızca Pakistan’daki av nedeniyle bu türün popülasyonunun yılda %30 azalmasından endişe ediliyor.
Geçtiğimiz Ocak ayında bir Suudi Prensi ve arkadaşlarının üç haftada 2.100 yakalı toy kuşu avladığı ortaya çıkmıştı. Bu rakam hükümet tarafından verilen iznin 2.000 fazlasına tekabül ediyor.
Pakistan’da muhalefetteki bazı politikacılar bu durumu durdurmaya çalışıyor. Hükümetin, uluslararası yasaları çiğneyerek birçok Arap erkânına yakalı toy kuşu avlama lisansı verdiklerini ileri sürüyorlar. Bu türün avlanmasının 1992 yılında yasaklandığını ancak daha sonra kanuna Arap Kraliyet Ailesi mensupları için özel bir geçici lisans hükmünün eklendiğini ve bu yasadışı lisansların yıllardır verildiğini söylüyorlar.
Politikacılar yereldeki nüfuz sahibi kişilerin de eyalet yetkilileriyle anlaşmaları olduğunu, bu kişilerin arazilerini binlerce dönüm genişlettiklerini ve Birleşmiş Arap Emirlikleri Kraliyet Ailesi mensupları ile beraber ava çıktıklarını öne sürüyor. Toprak sahiplerinin, işçilerin ve köylülerin araziye giremediklerini, ekin ve büyükbaş hayvanlarına bakamadıklarını belirtiyorlar. Yakalı toy kuşu ile beraber dağ keçisi, burma boynuzlu keçi ve hint ceylanı gibi nesli tükenme tehlikesi altında olan diğer türlerin de avlandığını ve kış döneminde Pakistan’a göç eden yaklaşık 25.000 yakalı toy kuşunun yaklaşık 6.000’inin avlanma nedeniyle geri dönemediğini ekliyorlar.
Yakalı toy kuşu popülasyonuna olan başlıca tehdit avcılık faaliyetlerinden kaynaklanıyor. Ayrıca yüksek sayılardaki yakalı toy kuşu, şahinlerin eğitilmesi amacı ile özellikle Pakistan ve İran’dan Suudi Arabistan Krallığı’na gönderiliyor. Bölgedeki bazı alanlarda petrol sanayiine bağlı hızlı gelişme ile yakalı toy kuşunun yaşam alanları daralıyor ve bu da türlerin yok olma hızını daha da şiddetlendiriyor. Petrol arama, yol yapımı, madencilik ve taş ocağı faaliyetleri, petrol ve su boru hatları, enerji hatları ve dört tekerli araçlardan kaynaklanan huzursuzluklar da önemli ikincil tehditler olarak görülüyor. Özellikle enerji hatlarının yakın zamanda ana tehditlerden biri haline gelmesi bekleniyor.
Kaynaklar:
Ayşe Ceren Sarı
