By 
Yardım kuruluşu Christian Aid tarafından yapılan araştırma, yıkıcı orman yangınları ve sellerin, yeniden inşa etmeye en az gücü yetecek olanları ve daha az iklim felaketiyle karşılaşan zengin ülkelere kıyasla çok daha az fosil yakıt yakarak iklim krizine en az düzeyde katkıda bulunan ülkeleri vurduğunu ortaya koydu.
Bu maliyet, Hawai‘deki bir orman yangını nedeniyle kişi başına düşen 4.000 dolardan fazla, Peru’daki sel nedeniyle kişi başına düşen 9 dolar arasında değişiyor.
Araştırma, geçtiğimiz yıl 14 ülkeyi vuran ve iklim bozulmasının şiddetlendirdiği 20 doğal afeti inceledi. Kişi başına en yüksek maliyet ağustos ayında Hawaii‘de meydana gelen orman yangınları olup, kişi başına yaklaşık bin 500 dolar maliyetle ikinci en maliyetli felaket olan mayıs ayında Guam‘da meydana gelen fırtınaları geride bırakmıştı.
Çarşamba günü yayınlanan analiz, daha kötü altyapıya ve daha dayanıksız evlere sahip ülkelerin, yerleşim alanları daha kolay tahrip olduğu için bir iklim felaketinden sonra daha büyük maliyetlerle karşı karşıya kaldıklarını vurguluyor.
Guam’da Mawar Tayfunu’nun yol açtığı hasar. Fotoğraf: Joshua DuFrane / FEMA
Çifte adaletsizlik
İnsanların en yüksek maliyetlerle karşılaştığı bölgelerde, birçoğu aşırı hava koşullarına karşı savunmasız olan tarımda çalışıyor. Hükümetlerinin önleme veya yeniden inşa için yatırım yapma olasılığı ise daha düşük.
İklim krizi söz konusu olduğunda, yoksulların aleyhine işleyen küresel bir posta kodu piyangosu söz konusu olduğunu belirten Christian Aid’in genel direktörü Patrick Watt şunları söyledi:
Yoksul ülkelerde insanlar iklimle ilgili felaketlere karşı genellikle daha az hazırlıklı ve toparlanmak için daha az kaynağa sahip. Sonuç olarak daha fazla insan ölüyor ve toparlanma daha yavaş ve daha eşitsiz oluyor. Küresel ısınmadan en çok etkilenen toplumların soruna çok az katkıda bulunmuş olması çifte bir adaletsizlik.”
Hükümetlerin emisyonları azaltmak ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamak için acilen yurtiçinde ve uluslararası düzeyde daha fazla adım atması gerektiğine dikkat çeken Watt, “Etkilerin insanların uyum sağlayabileceğinin ötesine geçtiği durumlarda, en yoksul ülkelerin kendilerinin yaratmadığı bir krizin etkilerini telafi etmek için kayıp ve zarar fonuna kaynak sağlanmalı” diyor.
‘Kayıp ve zarar fonuna’ katkı sözü: Ekonomik kayıpların yüzde 0,2’sinden de az
Daha zengin ve çevreyi daha fazla kirleten ülkelerden, daha az fosil yakıt salan ancak iklimdeki bozulmanın yükünü çeken ülkelere yapılan ödemeleri ifade eden kayıp ve zarar, son yıllarda iklim müzakerelerinin bir parçası haline geldi. Düzeltilmesi son derece maliyetli olan felaketlerle karşılaşan gelişmekte olan ülkeler uzun yıllardır iklim adaleti talep ediyor.
Bu yıl Dubai‘de düzenlenen COP28 iklim zirvesinde, iklim acil durumundan en çok sorumlu olan zengin ülkeler, kayıp ve zarar fonuna toplamda 700 milyon doların biraz üzerinde bir katkı sözü verdi.
Bu rakam, gelişmekte olan ülkelerin her yıl küresel ısınma nedeniyle karşı karşıya kaldığı geri döndürülemez ekonomik ve ekonomik olmayan kayıpların yüzde 0,2’sinden daha azına denk geliyor.
2023 yılında kişi başına düşen maliyete göre ilk 20 iklim felaketi sıralaması şöyle:
1. Hawaii, ABD, orman yangını – 4 bin 161 dolar
2. Guam, fırtına – bin 455 dolar
3. Vanuatu, fırtına – 947 dolar
4. Yeni Zelanda, fırtına – 468 dolar
5. Yeni Zelanda, sel – 371 dolar
6. İtalya, sel – 164 dolar
7. Libya, sel – 105 dolar
8. Peru, sel – 66 dolar
9. İspanya, kuraklık – 50 dolar
10. Myanmar, fırtına – 41 dolar
11. Şili, sel – 39 dolar
12. Haiti, sel – 36 dolar
13. Meksika, fırtına – 35 dolar
14. Şili, orman yangını – 30 dolar
15. ABD, fırtına – 25 dolar
16. Çin, sel – 23 dolar
17. Peru, fırtına – 20 dolar
18. Malavi, fırtına – 17 dolar
19. ABD, fırtına – 16 dolar
20. Peru, sel – dokuz dolar
Comments