128 milyar dolar nerede?

Berat Albayrak’ın kasım ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı görevinden “affını isteyerek” istifa etmesiyle başlayan döviz rezervleriyle ilgili tartışmada AKP Genel Başkan Yardımcısı Nurettin Canikli’den açıklama geldi.

Muhalefet partileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası‘nın (TCMB) döviz rezervlerinden 128 milyar doların satıldığını ve bu miktarın nereye gittiğinin bilinmediğini öne sürüyor.

Hatta Reuters tarafından yapılan bir haberde eski Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal‘ın da 128 milyar doların kullanımı konusunda inceleme başlattığı için görevinden alındığı iddia edilmişti.

Annem çıldırdı?? pic.twitter.com/jaRpjL4MNL

— Aynur (@aynurkayis) April 10, 2021

Canikli: Cehalet ürünü

Canikli ise yaptığı açıklamada “Merkez Bankasının doları ucuza veya pahalıya sattığına ilişkin değerlendirmeler, en hafif ifade ile cehalet ürünüdür” tepkisini gösterdi. Açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

128 milyar dolar nereye gitti? Dolar ucuz fiyattan mı satıldı? Birilerine peşkeş mi çekildi?’. Detaylandıralım, Merkez Bankasının doğrudan veya dolaylı olarak ticari bankalar üzerinden piyasaya verdiği dolarlar piyasada oluşan fiyattan satılır.Merkez Bankası, doların fiyatını belirlemez. Fiyat piyasada oluşur. Merkez Bankası piyasada oluşan fiyattan dolar satar. Bu nedenle, Merkez Bankasının doları ucuza veya pahalıya sattığına ilişkin değerlendirmeler en hafif ifade ile cehalet ürünüdür.

Dolar kimlere satıldı?

“128 milyar doların nereye gittiğini olabildiğince basite indirgeyerek anlatmaya çalışalım” diyen Canikli 2019 ve 2020’de doların kimlere satıldığını şu ifadelerle açıkladı:

Cari açığın finansmanı için Merkez Bankası 30 milyar dolar döviz satmış. (2019’da cari denge + 6,8 milyar dolar, 2020’de cari açık -36,8 milyar dolardır.) Yani 30 milyar doları ithalatçılar satın almış. 2019 ve 2020’de toplam 36 milyar dolarlık altın ithalatı gerçekleştirildi. 75 milyar doları Türkiye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişiler tarafından satın alınmış. Yani 75 milyar dolarlık Türk Lirası cinsinden hesaplarını dolara çevirmişler. Bu 75 milyar dolar, Türkiye’deki bankalarda hesaplarda durmaktadır.”

CHP afişleri toplatıldı

CHP ise aylardır “128 milyar nerede?” isimli bir kampanya yürütüyor. CHP öncülüğünde İstanbul Büyükçekmece, Bursa Mudanya, Kırşehir ve Ardahan gibi bazı kent ve ilçelerde bulunan reklam panolarına ‘128 milyar dolar nerede?’ yazılı afişler asıldı.

CHP logosuyla basılan afişlerin savcılıklar tarafından vinçle toplatıldı. Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan açıklamada, Beylikdüzü ilçesinde bir siyasi parti ismi ve logosuyla ilan ve reklam panolarına asılan afişlerin içeriğinin, TCK’nin 299. maddesi uyarınca “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunu oluşturduğu iddiasıyla soruşturma başlatıldığı kaydedildi.

Babacan: Ciddi kural ihlali var

128 milyar doların akıbetini ve AKP’den gelen açıklamaları yeterli bulmayanlar CHP ile sınırlı değil. DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan da geçtiğimiz günlerde konuyla ilgili yaptığı açıklamada “130 milyar dolarlık rezerve kaybı, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde olmayan bir şey. 2018 seçimlerden sonra taraflı cumhurbaşkanı ve akraba bakan beraberce bu ülkenin merkez bankasının tam 130 milyar dolarlık rezervini tükettiler. Bunla ilgili hiçbir açıklama yok. Tamamen karanlıkta yapılan döviz satış operasyonları var”ifadelerini kullandı.

Babacan, bu rezervlerin serbest kur rejimine aykırı bir şekilde eritildiğini ve “ciddi bir kural ihlali” yapıldığını öne sürdü.