Yüzyılın en şiddetli kuraklığında Victoria Şelaleleri tamamen kurumak üzere

Yeşil Gazete için çeviren: Eren Yılmaz 

Güney Afrika‘nın Zambezi nehri üzerinde bulunan ve yüksekliği 100 metreyi bulan Victoria Şelaleleri, eşsiz manzarasıyla yıllardır Zimbabve ve Zambiya’ya turist çekiyor.

Ancak son yüzyılda görülen en şiddetli kuraklık; iklim değişikliğinin şelalelerin neredeyse tamamen kuruyacak seviyeye çekilmesine ve bölgenin en büyük turistik yerlerinden birinin sonunu getirebileceğine dair endişeleri de beraberinde getirdi. Yetkililer kurak mevsimde bu tür azalmaların olağan olduğunu, fakat bu yıl su seviyesinde benzeri görülmemiş bir düşüş görüldüğünü belirtti. 

Nehrin Zambiya tarafındaki Livingstone şehrinde turistlere hediyelik eşya satarak geçimini sağlayan Dominic Nyambe, daha önceki yıllarda, kuraklık olsa bile şalelenin sularının hiçbir zaman bu seviyeye düşmediğini ve ilk kez böyle bir durumla karşılaştıklarını söyledi:

“Bu durum bizi de etkiliyor, çünkü turistler su seviyesinin azaldığını internetten öğrenebiliyorlar… Çok fazla turist gelmiyor.”

Dünya liderleri, insan kaynaklı sera gazı salımlarının neden olduğu aşırı ısınmayı durdurmanın yollarını tartışmak için Madrid’te COP25 İklim Değişikliği Konferansı için toplanırken (*) Afrika’nın güneyi halihazırda en kötü günlerini yaşıyor: Musluklar kurumuş, 45 milyon insan ekin kayıpları sonrasında gıda yardımına ihtiyaç duyuyor. 

Victoria Şelaleleri’nin kuraklık öncesi ve mevcut kuraklık sırasında görüntüsü. Fotoğraf: Reuters

Ayrıca Zimbabve ve Zambiya, Zambezi nehri üzerinde bulunan Kariba Barajı’nda üretilen hidroelektrik enerjiye büyük ölçüde bağımlı oldukları için elektrik kesintileri de yaşıyorlar.

1 kilometrelik alanda uzanan bu doğa harikası, şu an kuru kayalıklardan ibaret. Su akışı da oldukça düşük seviyelerde devam ediyor.

Zambiya Cumhurbaşkanı: İklim değişikliği için sert bir uyarı

Zambiya Cumhurbaşkanı Edgar Lungu, bunun “iklim değişikliğinin çevremize neler yapabileceği hakkında sert bir uyarı” olduğunu ifade ediyor. Ancak bilim insanları, iklim değişikliğini bu örnek için sorumlu tutmak konusunda temkinli davranıyorlar. Zira su seviyelerinde değişim her zaman mevsimsel olarak görülmekteydi.

Mühendislik firması Poyry‘de hidrolog olarak görev yapan Zambezi nehri uzmanı Harald Kling, iklim biliminin çalışmalarda belirli yılları değil 10 yıllık süreçleri baz aldığını belirtiyor ve bu yüzden azalmanın iklim değişikliği yüzünden yaşandığını söylemenin zor olduğunu ekliyor: “Bu kuraklıklar daha sık görülmeye başladığında ‘tamam, bunun sebebi iklim değişikliği olabilir’ diyebiliriz.”

Kling ayrıca önceki iklim modellerinin Zambezi havzasında kuraklığın daha sık yaşanacağını tahmin ettiğini, fakat tahmin edilenden daha da sık yaşanmaya başladığını ifade ediyor. Nehirdeki su sıcaklığı arttıkça, saniyede 437 m3 su buharlaşıyor.

‘Aralarından biraz su akan kayalıklar’

Bu hafta Livingstone’u ziyaret eden dört turist, bir zamanlar suların fışkırdığı yerdeki kuru uçuruma bakakaldılar. Alman öğrenci Benjamin Konig’in hayal kırıklığına uğradığı anlaşılıyordu: “Çok su varmış gibi görünmüyor – sadece aralarından biraz su akan kayalıklar var.”

Son otuz yıldır Zambezi’yi inceleyen Uluslararası Turna Vakfı başkanı Richard Beilfuss, iklim değişikliğinin musonu geciktirdiğine ve bunun da yağmurların daha kısa süreyle, ama daha büyük miktarlarda yağacağını, yağan yağmurun depolanmasının zorlaşacağını ve bunun da daha uzun kurak mevsimler anlamına gelebileceğine inanıyor.

Makalenin İngilizce Orijinali

(*) Bu makale 7 Aralık’ta yayınlanmıştır.