By 
Bağımsız gazeteci Oliver Thring‘in TheGuardian’da çıkan haberini, Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Hakan Gözlüklü‘nün çevirisiyle sunuyoruz.
***
Yiyeceklerin yarıya yakını israf oluyor.Son kullanma tarihlerine ihtiyatlı yaklaşmaktan ‘çirkin’ sebze seçmeye kadar alabileceğimiz tedbirler var.
Rakamlar sarsıcı: Her yıl tüm dünyada üretilen yiyeceğin %30 ile %50’si olan 2 milyar tona yakın sağlıklı yiyecek israf ediliyor.Sadece İngiltere’de alınan yiyeceğin çeyreği israf ediliyor. Bu oran kişi başına 25 adetten 1.6 milyar ton elma ve 2.6 milyar ekmek dilimi içeriyor. İngiltere’de israf edilen tüm yiyecekler iyi beslenemeyen insanların karınlarına gitseydi, bu insanların üçte ikisi artık aç kalmazdı.
Yiyecek israfı kültürlere göre farklılaşıyor. Ortalama bir İngiliz yılda 112 kg yiyecek israf ediyor, yiyecek konusunda daha tutumlu olan Almanlarsa, sadece 15 kg. (Amerikalılar İngilizlerden çok daha kötü.) Bu, durumu değiştirebileceğimizi gösteriyor. Yiyecek israf etmek sadece israf adına kötü değil: Stuart Tristram’ın ‘İsraf Etmek: Küresel Yiyecek Skandalını Açığa Çıkarmak’ (Waste:Uncovering the Global Food Scandal ) adlı etkili kitabında ortaya koyduğu gibi, yiyecek israfı doğaya zarar veriyor, azalan kaynakları kullanıyor, gelişmekte olan ülkelerdeki yiyecek maliyetininin artmasına sebep oluyor. Yemeye ihtiyacımız olmayanı aldıkça,dünyanın güneyi açlığa biraz daha itiliyoruz. ‘İsraf ve Kaynaklar Eylem Programı’ (Waste and Resources Action Programme – WRAP ) tipik bir İngilizi ailesinin yiyecek israfını en aza indirerek ayda £50 tasarruf edebileceğini hesap ediyor.
Yiyecek israfını azaltmak için çoğumuzun takip edebileceği çeşitli seçenekler var. En önemlilerinden biri son kullanma tarihine kuşkuyla yaklaşmak. Süpermarketler doğal olarak müşterilerini zehirlemekten çok korkuyorlar. Stuart son kullanma tarihinin, yiyeceklerini saatlerce sıcak arabalarında tutanlar, kötü çalışan buzdolaplarında saklayanlar ve buna benzer durumlar göz önünde bulundurularak hesaplandığını anlatıyor. Oysa evrim size etin veya ürünün bozulup bozulmadığına karar vermenize yardım edecek açık ve güçlü duygular vermiştir. Son kullanma tarihlerini göz önünde bulundurun elbette, ama sütün kokusundan onu içip içmemeniz gerektiğini bilirsiniz.
Tipik bir İngiliz ailesi yiyecek israfını en aza indirerek ayda £50 tasarruf edebilir.
Güncel bir rapor, kısmen, batı dünyasındaki muazzam boyuttaki yiyecek israfı için ‘kusursuz gıda maddeleri’ talep eden süpermarketleri suçluyor. Birçok insan küçük çileklerin en az büyük çilekler kadar hatta onlardan daha lezzetli olduğunu anlasa bile, bazılarımız bükülmüş havuçları veya şekilsiz armutları almaktan kaçınıyoruz. Geçen seneki çok kötü hasat bazı İngiliz süpermarketlerini ‘çirkin’ meyve ve sebze depolamaya itti, ki bu durumu devam ettirmeleri için teşvik edilmeleri gerekiyor. Birçok insanın yumrulu, büyük, alacalı, sulu, bahçede yetişmiş domateslerden ziyade tatsız, birörnekleşmiş, gazla büyültülmüş Hollanda domateslerini seçmesi üzücü bir gerçek. Buraya kadar, sloganlaştırırsak, bu insanlar farklılığı tadıyorlar. Meyve ve sebzenizi yerel bakkalınızdan alıyorsanız daha az miktarda alabilirsiniz.Eğer bir çiftçiden alıyorsanız, yiyecekler daha taze olabilirler.
Bazı insanlar hazır yemek aldıklarında daha az yiyecek israf ettiklerini düşünürler. Bireysel olarak bu belki doğru ama tüm süreç gözönüne alındığında kesinlikle değil. Hazır yemek üretiminde yapılan israfa, yiyeceklerin kırpılmasından kabul edilmeyen et ve sebzelere ve yiyeceklerin yeknesak olması için yapılan araştırmalara kadar bir çok etken sebep oluyor. Bunların yarattığı israfın boyutları, karardı diye çöpe attığınız birkaç muzun yarattığı israftan çok daha büyük. Eğer zamanınız varsa, kendi yemeğinizi yapmanız daha az yiyecek israfı anlamına geliyor. Kalan yemeklerden de güzel öğle yemekleri çıkar.
Ben bir şehirde yaşıyorum, yani tavuk veya arı besleyemem, ve bütün bir domuz veya kuzuyu saklayacak büyüklükte bir soğutucum yok.Fakat bunu yapan , tüm hayvanı yiyebilmenin hem daha keyifli olduğunnu ve daha az israf ettirdiğini söyleyen insanlar tanıyorum.Daha az yiyecek israf etmek sadece bütçelerimiz ve gezegenimize değil,aynı zamanda zihnimize de faydalı.Sizde yiyecek israfını azaltmanın tüyolarını herkesle paylaşın.
Yeşil Gazete için çeviren: Hakan Gözlüklü
Haberin özgün hali için (ingilizce) tıklayınız
(TheGuardian, Yeşil Gazete)
Comments