Yargı, Yeşiller Partisi’nin kurulmasını engelleyen Bakanlığı haksız buldu: İşlem hukuksuz, yürütmesinin durdurulmasına…

Yeşiller Partisi’nin İçişleri Bakanlığı nezdinde,  “kuruluş için gerekli evraka alındı belgesi vermeyerek partinin kuruluşunu fiilen engellediği” gerekçesiyle açılan davada, Ankara 8. İdare Mahkemesi partinin talebini haklı buldu.

Ankara 8. İdare Mahkemesi, yasal kuruluş için gerekli “alındı” belgesini vermeyen Bakanlığın işleminin yürütmesinin durdurulmasına karar verdi. Mahkeme kararında, Anayasa’nın ”Parti Kurma, Partilere Girme ve Partilerden Çıkma” başlıklı 68. maddesinde; ”Vatandaşlar, siyasi parti kurma ve usulüne göre partilere girme ve partilerden ayrılma hakkına sahiptir. Parti üyesi olabilmek için on sekiz yaşını doldurmuş olmak gerekir. Siyasi partiler, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır. Siyasi partiler, önceden izin almadan kurulurlar ve Anayasa ve kanun hükümleri içinde faaliyetlerini sürdürürler” hükmüne yer verildi.

‣ ‘İçişleri Bakanlığı Yeşiller Partisi’ne politik blokaj uyguluyor’

Siyasi partilerin ilgili belgeleri Bakanlığa iletmelerinin ardından, önceden izin almadan serbestçe kurulabileceğini ve tüzel kişilik kazanacağını hatırlatan 8. İdare Mahkemesi, ayrıca İdari Yargılama Usulü Kanununun “Yürütmenin Durdurulması” başlıklı maddesinde “Danıştay veya idari mahkemelerin, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler” ifadelerini de zikretti.

‣ Yeşiller Partisi’nin kurulamayışının tarihsel anekdotları

5 Ocak 2021’de bakanlığa başvurulmasına ve birkaç kez başvurunun tekrarlanmasına rağmen 13 aralık 2020’de konuyla ilgili açılan davaya kadar İdare’nin Yeşiller Partisi yetkililerine herhangi bir yanıt vermediği kaydedilen mahkeme kararında, İçişleri Bakanlığı’nın kendilerinin gerekçeyle ilgili sorularına da yanıt vermediği belirtildi.

‘Parti kuruluşu izne tabi değil, alındı belgesi verilmemesi hukuka aykırı’

‘Alındı belgesinin verilmemesinin idarenin takdirine bağlı olmadığı dile getirilen mahkeme kararında şunlar denildi:

“Bu duruma göre, temel hak ve hürriyetler arasında yer alan örgütlenme özgürlüğü kapsamında siyasi partilerin kuruluşunun herhangi bir izne tabi olmadığı, siyasi parti kurabilme şartını taşıyanlara yüklenen yükümlülüğün yalnızca Kanun’un 8.maddesinde belirtilen belgelerin eksiksiz olarak idareye sunulması olduğu, idarece yapılacak incelemenin de bu belgelerin eksik olup olmadığı ve yasal şartların gerçekleşip gerçekleşmediği ile sınırlı olduğu, davacılar tarafından sunulan belgelerde herhangi bir eksiklik bulunduğu yolunda idarece somut bilgi ve belge sunulmadığı gibi, davacıların yasal şartları taşımadığı yolunda bir tespitin de bulunmadığı anlaşılmış olup, alındı belgesinin verilmemesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmamıştır.”

‣ Yeşiller Partisi’nin kuruluşunun engellenmesi Meclis gündeminde

Bakanlığın tutumunun devamı halinde Anayasayla güvence altına alınan siyasi parti kurma hakkının ihlal edileceğini ve telafisi güç veya imkansız zararlar oluşacağını belirten 8. İdari Mahkemesi, işlemin yürütmesinin durdurulmasına oybirliğiyle karar verdi.

Ne olmuştu?

Yeşiller Partisi, 22 Mart’ta partinin kuruluş sürecini tamamlamalarını, “alındı belgesi” vermeyerek engelleyen İçişleri Bakanlığı’na  dava açmıştı.

Ankara 8. İdari Mahkemesi, belgeyi vermeyerek partinin tüzel kişilik kazanmasını sekteye uğratan Bakanlıktan gerekçeli yanıt ve savunma istemiş, ancak herhangi bir cevap alamamış; bunun üzerine Yeşiller Partisi’nden “parti kurmaya ilişkin başvuru dosyasının bir örneğinin kendilerine gönderilmesini” istemişti.

Dosyanın mahkemeye ulaştırılması üzerine bugün, bakanlığın işleminin hukuka aykırı olduğu ve yürütmesinin durdurulması kararı oybirliğiyle alındı.