By Arjantin’de 30 Kasım – 1 Aralık 2018 tarihlerinde yapılacak olan G20 Zirvesi yaklaşırken, zirvenin gündem maddelerinden olan düşük karbon ekonomisi hakkında önemli bir rapor kamuoyu ile paylaşıldı.
Yeni yayımlanan Brown to Green Raporu, sadece iki G20 ekonomisinin -Kanada ve Fransa- karbon fiyatlandırma programları ile fosil yakıt sübvansiyonları için harcadıklarından daha fazla gelir elde ettiğini ve G20 Ülkeleri’nin halen Paris Anlaşması’na uygun finansal mekanizmaları hayata geçirmediklerini ortaya koyuyor.
Raporda iklim değişikliğini durdurmak için Nisan 2016’da New York’ta imzalanan Paris Anlaşması’na taraf olmayan Türkiye ile ilgili de detaylı bir analiz yer alıyor.
Dekarbonizasyon, Türkiye – Kömür, Petrol, Doğalgaz, Yenilenebilir ve Diğer Enerji Kaynakları, Kaynak: Climate Transparency
G20 ülkelerinden Türkiye ve Rusya hâlâ Paris Anlaşması’na taraf değil
1- Türkiye’nin kişi başına sera gazı emisyonu (ormancılıktan kazanılanlar dahil) 5,2 ton CO2, bu rakam 8 ton olan G20 ortalamasının altında.
2- Türkiye enerjisinin yüzde 88’ini fosil yakıtlardan temin ediyor. G20 ortalaması ise yüzde 82.
3- Türkiye’de yenilenebilir enerjinin elektrik üretiminde payı %29. Bu oran G20 ortalaması olan %24’ün üzerinde.
4- Türkiye’de enerji sektörü emisyonları 2012-2017 yılları arası %31 artış gösterdi.
Türkiye’de enerji bağlantılı karbondioksit emisyonları, Kaynak: Climate Transparency
5- Sıfır karbonlu teknolojilerin Türkiye enerji karmasındaki oranı %10’un altında ve bu rakam G20 ortalamasının (%14) da altında. Ancak, sıfır emisyonlu enerji yatırımları, 2012 -2017 yılları arasında büyük artış gösteriyor. Son dönemdeki performansı ile Türkiye G20 ülkeleri arasında da ön plana çıkıyor.
6- Kişi başına enerji kullanımında ise Türkiye G20 ülkeleri arasında en hızlı artışın gerçekleştiği ülke (%18 – 2012-2017). 2017’de Türkiye’de kişi başına 79 PJ enerji kullanımı gerçekleşti.Artışlara rağmen, Türkiye’de kişi başı enerji kullanımı halen G20 ortalamasının altında.
7- Ekonominin enerji yoğunluğu ise Türkiye’de son yıllarda düşüşe geçmiş görünüyor (2012-2017 yılları arası yüzde 2 azalma). Enerji yoğunluğu G20 ortalamasının da altında, ancak G20 ülkeleri bu rakamlarını daha hızlı düşürüyor (2012-2017 arası ortalama %11 azalma).
8- Türkiye, özellikle gıda, sağlık, ekosistem servisleri alanlarında iklim değişikliği yüzünden yüksek ekonomik hasarlar ile karşılaşacak.
Dekarbonizasyon, Türkiye – Yenilenebilirler: Güneş, Rüzgâr, Jeotermal ve Biokütle, Kaynak: Climate Transparency
Bununla beraber G20 ülkelerine bakıldığında 2017 yılında Kanada’nın karbon fiyatlandırmasından elde edilen gelir, 2016’da fosil yakıt sübvansiyonları için harcadığı miktarın neredeyse iki katıydı.
Bu alanda öne plana çıkan ve kirliliği önlemek ile fosil yakıtlara verdiği teşvikten daha fazla kazanç elde eden diğer ülke ise Fransa’ydı.
Diğer tüm üye ülkelerde ise, fosil yakıtlara verilen teşvik, karbon fiyatlandırma ile elde edilen gelirden daha fazlaydı.
2017 itibari ile, 5 G20 ekonomisinde –Avustralya, Hindistan, Endonezya, Rusya ve Suudi Arabistan- herhangi bir karbon fiyatlandırma mekanizması bulunmuyor.
“Yüksek miktarda teşvikler veriliyor”
Partner kuruluşlardan Overseas Development Institute (ODI)’da çalışan Charlene Watson “Küresel sıcaklıklar arttıkça, ekonomiler üzerinde iklim değişikliğinin yıkıcı etkileri ve uyum ve azaltım için gerekli finansman ihtiyacı artacak. Yeşil enerjiye geçişi hızlandırmak tüm G20 ülkelerinin çıkarına ancak halen fosil yakıtlara önemli yatırımlar yapılıyor, yüksek miktarda teşvikler veriliyor” diyor.
Brown to Green Raporu, G20 ülkelerinin iklim eylemine dair, dünyadaki en kapsamlı yıllık analiz ve bu sene dördüncüsü yayımlandı. Rapor, uluslararası sivil toplum kuruluşu Climate Transparency tarafından, G20 ülkelerinden 14 iklim araştırma kuruluşu ve sivil toplum kuruluşu ile işbirliği yapılarak hazırlandı. Rapor, 2017 yılı emisyonları ile dekarbonizasyon, iklim politikaları, finans ve iklim değişikliğinin potansiyel hasarlarını içeren 80 kriter üzerinden G20 ülkelerinin performansını değerlendiriyor. Ülke puanlamaları yaparak, bu alandaki liderleri ve geride kalanları ortaya çıkarıyor. Raporu destekleyen Unilever CEO’su Paul Polman, “İş dünyası düşük karbonlu ekonomiye geçmek ve ekonomilerini dönüştürmek zorunda. Brown to Green Raporu, G20 ülkelerinin daha etkin iklim eylemlerini hayata geçirmesi zaruriyetini ortaya koyuyor” diyor.
Raporda ön plana çıkan bulgular ise şöyle:
1- 2015 yılındaki Paris Anlaşması’ndan itibaren önemli bir düşüş olsa da G20 ülkeleri 2016 yılında toplam 147 Milyar ABD Doları’nı kömür, petrol ve doğal gaz teşvikleri olarak harcadı. Bu rakam 2007’de 75 Milyar Dolar seviyesindeydi. Bu rakam, sadece fosil yakıt üretimi ve tüketimi için verilen vergi muafiyetleri ve doğrudan bütçe desteklerini içeriyor. Avustralya, Brezilya, İtalya, Suudi Arabistan ve Güney Afrika, GSMH’lerine oranla en yüksek teşvik veren ülkeler.
2- G20 ülkeleri arasında, fosillere verilen kamu finansmanı, yeşil finansmanı hayli hayli geçiyor. 2013’ten 2015 yılına kadar, tüm G20 ülkeleri yılda ortalama 19 Milyar ABD Doları’nı fosil yakıt projelerine aktardılar.
3- Arjantin, Çin, İtalya ve Güney Afrika yeşil yatırımlar için finansal yol haritaları hazırlıyorlar. G20 ülkeleri giderek artan miktarda yeşil finansmanı genişletiyorlar, ancak çok az bir kısmının sistematik bir biçimde fosil yakıt finansmanını terk etme planları var.
4- 2015’te G20 Finansal Sürdürülebilirlik Kurulu, İklim Bağlantılı Finansal Bildirimler Görev Gücü’nü kurdu. G20 ülkeleri arasında sadece Fransa, bu kurumun prensiplerini benimseyip ilgili yasaları hayata geçirdi. AB ile Japonya ise ilgili eylem planlarını hazırladı.
(Yeşil Gazete)
Comments