Türkiye’den İsrail’in İstanbul Başkonsolosu’na: Bir süreliğine ülkene dön

ABD’nin Kudüs’te büyükelçilik açmasını protesto eden Filistinlilere yönelik İsrail müdahalesini “devlet terörü” olarak gören Ankara’dan ikinci diplomatik adım geldi.

Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in Ankara büyükelçisinin ardından İstanbul başkonsolosu Yosef Levi’nin de bir süreliğine ülkesine dönmesini istedi.

Türkiye’nin Filistin nezdindeki Kudüs başkonsolosu Büyükelçi Gürcan Türkoğlu’nun dün İsrail Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığı ve istişarelerde bulunmak üzere bir süreliğine Türkiye’ye dönmesinin istendiği bildirilmişti.

İsrail Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Türkiye’nin Kudüs’teki başkonsolosu Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak, kendisinden istişarelerde bulunmak üzere bir süreliğine ülkesine dönmesi istendi” ifadesi kullanılmıştı.

ABD’nin büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma kararından sonra İsrail güvenlik güçlerinin Filistinlilere yönelik katliamında 62 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

Bunun üzerine Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Tel Aviv büyükelçisi Kemal Ökem ile Washington büyükelçisi Serdar Kılıç’ı istişareler için Türkiye’ye çağırdı. Dışişleri Bakanlığı ayrıca İsrail’in Ankara Büyükelçisi Eitan Naeh’in bir süre ülkesine dönmesinin uygun olacağını kendisine bildirdi.

İsrail’den karşı hamle

Ankara’nın kararının ardından İsrail de Türkiye’nin Kudüs başkonsolosu Hüsnü Gürcan Türkoğlu’nu Dışişleri Bakanlığı’na çağırarak, “bir süre için istişarelerde bulunmak üzere” Türkiye’ye dönmesini istedi.

Krizden sonra geldi

Türkiye ile İsrail arasında 2010 yılında yaşanan Mavi Marmara krizinin ardından iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler, ikinci katip seviyesine indirilmişti.

Türkiye-İsrail ilişkilerin normalleştirilmesi yıllar süren bir dizi temas ve girişimlerin ardından 2016 yılının sonlarına doğru sağlanmıştı.

İsrail; ilişkilerin yeniden büyükelçi seviyesine çıkartılmasının ardından 2016 yılı Aralık ayında Eitan Na’eh’i Ankara’ya büyükelçi olarak atamıştı.

Türkiye de Tel Aviv’e Kemal Ökem’i göndermişti.

BM’den Gazze’deki katliam için soruşturma çağrısı

Öte yandan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, İsrail’in Gazze’de uyguladığı katliam nedeniyle acil koduyla toplandı.

BM Güvenlik Konseyi’ndeki acil toplantı, Konsey Başkanı Polonyalı Büyükelçi Joanna Wronecka’nın Gazze’de öldürülenler ve “çok uzun süredir devam eden çatışmalar sonucu ölen diğer kurbanlar” için bir dakikalık saygı duruşu istemesiyle başladı.

BM Güvenlik Konseyi’nde İsrail Ordusu’nun Gazze’de Filistinlileri öldürdüğü saldırının ele alındığı oturumda Filistinli ve İsrailli temsilciler arasında sert tartışmalar yaşandı.

Filistinli BM Temsilcisi “insanlığa karşı suç işlendiğini” söylerken, İsrailli Büyükelçi Gazze’yi kontrolü altında tutan Hamas’ı “kendi halkını rehin almakla” suçladı.

Bazı ülkeler yaşanan şiddet olaylarıyla ilgili kaygılarını dile getirirken, bazıları da soruşturma talebinde bulundu.

Filistin’in BM Büyükelçisi Riyad Mansur “İsrail’in Gazze Şeridi’nde yaptığı iğrenç katliamı en güçlü şekilde kınıyoruz” dedi.

Mansur İsrail’in askeri operasyonlarının durdurulmasını talep etti ve “direnişlerini ifade eden Filistin halkına gaddar İsrail saldırısı” diye tanımladığı olayların şeffaf bir uluslararası soruşturmada ele alınmasını istedi.

Geçmişte soruşturma yapılmadığı için BM’yi de eleştiren Mansur “Harekete geçmeniz için kaç Filistinli’nin ölmesi gerekiyor. Ölmeyi hak ettiler mi? Çocuklar anne ve babalarının elinden alınmayı hak ettiler mi” diye konuştu.

İsrail’in BM Büyükelçisi Danny Danon da, Gazze-İsrail sınırında yaşanların “gösteri ya da protesto değil, şiddet dolu bir ayaklanma olduğunu” saöundu.

Danon Hamas’ın “Gazze halkını rehin aldığını” idda etti.

İsrailli temsilci ayrıca, “İnsanları şiddete teşvik ediyorlar, sivil kayıplarını arttırmak için ateş hattına ellerinden geldiği kadar çok sivil yerleştiriyorlar, sonra da İsrail’e suçu atıp, BM’ye şikayete geliyorlar. Bu, masum çocuklar pahasına oynanan ölümcül bir oyun” dedi.

Diğer ülkeler neler söyledi?

-BM’de konuşan ABD’nin BM Büyükelçisi Nikki Haley, İsrail’in güç kullanmasını savundu ve “Bu odadaki hiçbir ülke İsrail’den daha itidalli davranmazdı” dedi. ABD’nin can kaybına üzüldüğünü belirten Haley, Hamas’ı suçladı ve “Hamas dünkü sonuçlardan memnun” diye konuştu.

-İngiltere, İrlanda ve Belçika bağımsız bir soruşturma çağrısı yaptı. İngiltere’nin BM Büyükelçisi Karen Pierce “Gazze’de kullanılan canlı mermi sayısı ve ölümler tedirgi edici ve konsey bunu görmezden gelemez” dedi.

-İrlanda İsrail Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı.

-Türkiye, İsrail Büyükelçisi’nden geçici olarak ülkeyi terk etmesini istedi. İsrail de aynı şekilde karşılık verdi.

-Fransa Cumhurbaşkanı İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yla yaptığı telefon görüşmesinde, sivillerin barışcıl gösteri hakkı olduğunu söyledi.

İsrail’le anlaşmaların iptal edilmesi önerisi TBMM’de reddedildi

(Hürriyet, Milliyet, Deutsche Welle Türkçe, Euronews)