Türkiye’de çevre ve iklim mücadelesi büyüyor: 2023’te 600 binden fazla imza toplandı

Türetim Ekonomisi Derneği ve Change.org Türkiye‘nin “İklim Programı 2023 Değerlendirmesi” başlıklı raporu, 18 Ocak 2024’te yayınlandı. Rapora göre, geçen sene Türkiye’de çevre ve iklim mücadelesi için 70’ten fazla kampanya başlatıldı ve bu değişim taleplerine 600 binden fazla imza geldi. Yılın ve kampanyaların ana gündemi, Akbelen Ormanı mücadelesi, deprem ve iklim afetleri oldu.

Raporda iklim konusunun Türkiye için önemi, 2053 yılına kadar karbon nötr olma taahhüdüne rağmen, bu hedefi destekleyecek yeterli politika ve mekanizmaların hala eksik olduğu belirtilerek vurgulanıyor. Özellikle Türkiye’nin güncellenmiş Ulusal Katkı Beyanı‘nın 2053 karbon nötrlüğü taahhüdüyle tutarsız olması ve 2030’a kadar sera gazı üretiminde yüzde 32,32’lik bir artış planlaması, yerel aktivistlerin mücadelesini daha da önemli kılıyor.

Türkiye’nin 2038’e kadar karbon emisyonlarını en üst seviyeye çıkaracağının açıklanması ve kömürden çıkış için net bir taahhüt verilmemesi de, yerel yönetimler için şehir bazında uyum stratejilerini belirleme ihtiyacını artırıyor.

Halk en büyük desteği ormanları korumak için verdi

Rapora göre, yılın en çok imzalanan kampanyası 62 binden fazla imza ile “İkizköy Akbelen’de Kömür Madenini Durdurun” kampanyası oldu. Diğer en fazla imza gelen kampanyalar, ormanların maden, santral ya da turizm gibi amaçlarla kullanılmasına değil, korunmasına yönelikti. Ayrıca, fosil yakıtlardan, özellikle kömürden çıkışa yönelik, maden ve santral karşıtı kampanyalar etki yarattı. Gençlerin, iklim ve gelecek haklarının korunmasına yönelik talepleri kamuoyunda karşılık buldu. Ayrıca halk, 6 Şubat depremleri sonrası afet dirençli kentlere yönelik de birçok imza kampanyası başlattı.

Türetim Ekonomisi Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Uygar Özesmi, “Ekibimiz birçok ilde yerel halkın başlattığı imza kampanyalarına destek oldu. Onlarla buluştu, kampanyacılık ve savunuculuk eğitimleri verdi, ilgili karar alıcılar ile bir araya gelmelerinde kampanya başlatanlara destek verdi. Bunların arasında çevre mücadelesinin simgesi haline gelen mücadele, 24 Temmuz sabahı Akbelen Ormanı’nda kömür madeni için ağaçların kesilmeye başlanması ile ortaya çıktı. Hızlıca Akbelen’e gittik ve sahadan güncel haberlerin basına ulaşmasına destek olduk” açıklamasında bulundu.

Çevre ve iklim mücadelesi için 72 yeni kampanya başlatıldı

Change.org Türkiye Direktörü Didem Korkut, “Ortak projemizde mücadelenin git gide artarak ve güçlenerek sürdüğünü görmek umut verici ve çok sevindirici. 2023’te 72 yeni iklim kampanyası açıldı ve bunların içinde net sıfır sera gazı salımı odaklı kampanyaların sayısı da artışta. Tüm bu kampanyaların farkındalığı artıracağı ve Türkiye’nin iklim hedefi üzerinde olumlu etkisi olacağından eminiz” dedi.

İkizköy Çevre Komistesi’nden Esra Işık ise, “Yeniköy ve Kemerköy Termik Santralleri kuruldukları günden bu yana kömür madeni işletmek için havamızı, suyumuzu, toprağımızı kirleterek, köylerimizi, yaşam alanlarımızı yok ederek çalışmaya devam ediyor. Bunu da yaşlı genç demeden, hasta mı değil mi bakmadan; şiddet ve darp ile baskılandığımız ve engellendiğimiz büyük bir barikatın arkasında, gözlerimizin önünde yapıyor. Bu haksızlıklar sırasında yanımızda olan, yaşadığımız şiddete karşı sessiz kalmayan, sesimize ses olan ve imza kampanyamıza destek veren herkese ve bu imkânı bizlere yaratan iklim ekibine sonsuz teşekkürler” dedi.

‣ Change.org’dan ‘İklim için Kampanyacılık Rehberi’

‣ İmza kampanyası: Memleket yanıyor, önlemler yetmiyor

Genç iklim aktivistleri karar alıcılara taleplerini iletti

Karar vericilerle iletişimin önemine vurgu yapan İklim Programı Yöneticisi Yaz Güvendi ise “Bu sene de genç kampanyacıların karar vericilerle bir araya gelmesine, genç iklim hareketine destek olmaya devam ettik: Gençler Eskişehir, Tepebaşı, Odunpazarı, Edirne ve Tunceli olmak üzere 5 belediye başkanıyla görüştüler. İklim aktivistleri, TBMM’de 15 milletvekilini ziyaret etti. Yerelde gençleri desteklemeye devam ettik. Yeni başlattığımız Değişim Elçileri programına yedi ilden, 14 üniversite öğrencisi, 11 yeni kampanya ile dahil oldu” dedi.

2023’te başarılı olan ve etki yaratan mücadeleler

Türetim Ekonomisi Derneği ve Change.org Türkiye tarafından hazırlanan raporda, 2023’te imza toplayan ve başarılı olan mücadeleler şöyle sıralandı:

• Muğla Deştin’e çimento fabrikası iptal edildi.
• Kastamonu’da sel alanına okul projesi iptal edildi.
• Avdan’a kömür madenine yürütmeyi durdurma kararı verildi.
• Zonguldak’ta yer alan Çatalağzı Termik Santrali, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca koruma altına alındı.
• Latmos Dağları’na arkeolojik sit alanlarında madencilik yapılamaz kararı verildi.
• İzmir Belediyesi zehirsiz uygulamalara geçti.
• Sığla ağaçları kurtuldu.
• İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) artık vegan menü var.
• Plastik atık ihracatı konusunda umut verici kararlar alındı.

İklim alanında 2023’te en fazla imza toplayan kampanyalar

2023 boyunca dokuz farklı kampanya için on binlerce imza toplandı:

• “İkizköy Akbelen’de Kömür Madenini Durdurun” – 62 bin 140 imza
• “Deprem, Sel ve Tüm Afetlere Dirençli Kentler İstiyoruz” – 27 bin 663 imza
• “Köyceğiz’de Sığla Ağaçları Kesilmesin!” – 27 bin 293 imza
• “Avrupa’nın Plastik Atıkları Ülkemize Gelmesin” – 26 bin 884 imza
• “Molozlar ve Diğer Atıklar Çevre ve Sağlık Felaketine Sebep Olmasın” – 19 bin 968 imza
• “Türkiye’nin Zeytinliklerinin Ölüm Fermanına Hayır!” – 17 bin 50 imza
• “Özel Ormanları İmara Açacak Olan Yasa Teklifi Geri Çekilsin” – 16 bin 542 imza
• “Can’lar Yanmasın: Orman Yangınlarında Zarar Gören Hayvanlar İçin Tahliye Planı ve İlkyardım Merkezleri Oluşturalım” – 16 bin 309 imza
• “Yargı Kararını Uygulayın, Muğla’daki Termik Santralleri Kapatın!” – 16 bin 106 imza
• “Depremden Yıkılan Kentleri Kurmak İçin Orman ve Meraları Yok Etmeyin” – 15 bin 742 imza

Yayınlanan raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.