Trakya termik santral tehdidi altında

1970’lİ yılların başında İstanbul’daki sanayinin Trakya’ya taşınmaya başlamasıyla insan eliyle yaratılan çevre kirliliği bugün çok ciddi boyutlara ulaştı. Çevre kirliliğinin boyutları termik santrallerin de bölgede yer etmesi ile doğa tahribatını önüne geçilemez bir seviyeye getirdi.

Trakya’nın birçok bölgesinde kömürlü termik santral projeleri hayata geçirilmeye çalışılıyor. Yerel hareketler ve sivil toplum kuruluşları ise bu projelere karşı çıkıyor. “Trakya Termik Santral Tehdidi Altında” diyen sivil toplum kuruluşları bu gidişe bir dur diyebilmek adına 15 Mart Çarşamba günü 15:30’da Tekirdağ Tabip Odası Çorlu Temsilciliği’nde bir araya gelerek yaşanan son durumu paylaştılar.

Tekirdağ Tabip Odası, Sağlık ve Çevre Birliği – HEAL (Health and Enviroment Alliance), Greenpeace ve Yuva Derneği tarafından yapılan basın açıklamasının tam metni şu şekilde.

“Trakya Termik Santral Tehdidi Altında

1970’li yılların başında İstanbul’daki sanayinin Trakya’ya taşınmaya başlamasıyla insan eliyle yaratılan çevre kirliliği, bugün çok ciddi boyutlara ulaştı. Trakya Bölgesi’nin verimli toprakları korunması gerekirken. İstanbul’un arka bahçesine çevrilip sanayiye açılmış bunun sonucunda ise bölgede 3 bine yakın fabrika kurulmuştur. Ağır sanayi ve tekstil fabrikalarının yoğunlukla bulunduğu bölgedeki sanayi atıkları Ergene Nehri’ne akmakta ve korunması gereken Ergene Havzası başta olmak üzere bölgedeki canlıların sağlığını riske atmakta, su varlığını tehdit etmektedir. Trakya’da İçme suyu olarak kullanılan yer altı sularına 15 sene önce 8 metreden erişilebilirken, bugün 350 metreden erişilebiliyor.

Trakya’nın birçok bölgesinde kömürlü termik santral projeleri hayata geçirilmeye çalışılıyor. Yerel hareketler ve sivil toplum kuruluşları ise bu projelere karşı çıkıyor.

Çerkezköy Termik Santrali İstanbul İçin de Sağlık Riski

Elektrik ihtiyacının temel nedeninin sanayi sektörü olduğu Tekirdağ’da, planlanan iki termik santral bulunuyor. 2011 yılında onanan Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası Revizyon Çevre Düzeni Planı ile bölgeye kömüre dayalı termik santral, demir-çelik üretimi ve maden işlenmesine yönelik ağır sanayi faaliyetlerinin yapılması yasaklandığı halde Çerkezköy İlçesi Enerji Üretim Alanı ilan edildi. Bölgeden çıkartılan düşük kalorili ve yüksek kirleticiye sahip linyit kömürünün kullanılması planlanan Çerkezköy Termik Santrali de Çerkezköy İlçesi Pınarca mevkiinde bölgedeki OSB’ye ve yerleşim alanlarına çok yakın bir konuma planlanıyor.

Üst ölçekli kararlara, halkın ve yerel karar vericilerin bütün itirazlarına rağmen EÜAŞ tarafından planlanan termik santral projesinde geri adım atılmıyor. Sağlık uzmanlarına göre  Termik santral zaten kritik seviyede olan içme ve kullanma suyu varlığını olumsuz etkileyecek, bölgeye yeni hava kirliliği ve buna bağlı hastalık yükü getirecek.

Tekirdağ Zaten Kirli Hava Soluyor

2018 yılında Sağlık ve Çevre Birliği – HEAL tarafından yayınlanan ve Tekirdağ’daki beş hava kalitesi izleme istasyonunun verilerini değerlendiren rapora göre Tekirdağ merkezde yaşayanlar 2017’de yılın yarısında, 2016’da ise üçte ikisinde sınır değerlerin üzerinde, sağlıksız, kirli hava soludu [1]. HEAL Türkiye Danışmanı Funda Gacal “Tekirdağ ve Tekirdağ Merkez MTB’de yıllık PM10 (partikül madde 10) ve SO2 (kükürt dioksit) ortalamaları Türkiye mevzuatındaki sınır değerleri aşarken, bölgeden çıkartılan ve yüksek kükürt içeren linyitin kullanılacak olması endişe kaynağı”dır dedi.

Greenpeace Akdeniz’in hazırladığı hava kirliliği modellemesine göre Çerkezköy’de yapılması planlanan kömürlü termik santral çalışmaya başlarsa yılda 141 kişinin erken ölümüne neden olacak. Trakya’da Termik Santral Tehlikesi adlı rapora göre Çerkezköy termik santrali kurulur ve 40 yıl boyunca çalışırsa, 5 bin 640 kişi hava kirliliği nedeniyle daha erken ölecek. Greenpeace Akdeniz Kampanyalar Yöneticisi Özgür Gürbüz, “Gerçekleştirdiğimiz modelleme termik santrallerin yaşama etkisini somut biçimde ortaya koyuyor. Vize’de kurulması planlanan santralle birlikte termik santral kaynaklı hava kirliliğininyol açacağı erken ölüm sayısı 11 bine çıkıyor. Sadece Çerkezköy, Tekirdağ değil, Trakya Bölgesi’ndeki birçok ilçeyi olumsuz etkileyecek projelerden bahsediyoruz. Bu yüzden de Trakyalılar, geçen ay yaptırtmadıkları halkın katılımı toplantısında da net bir şekilde ifade ettikleri gibi termik santrale hayır diyor.  [2].

Kömür Kullanımının Sağlık Etkisi

Kömürlü Termik Santrallerin neden olduğu hava kirletici emisyonlar ve ağır metal içerebilen küller, akciğer, kalp, beyin, damar ve kan rahatsızlıklarına sebep olmakta; küller toprağa ve yer altı sularına sızarak tarımsal ürünler ve içme suyu ile insan sağlığına daha fazla yük getirmektedirler. Ayrıca erken doğum ve özürlü çocuk doğumuna sebep olabildiğinden kadın ve çocuk sağlığına olumsuz etkileri olabiliyor.

Hava kirliliği ise solunum yollarını tahrişten ölüme kadar uzanan geniş bir yelpazede akut ve süreğen sağlık sorunlarına yol açar. Hamile kadınlar, çocuklar, yaşlılar, solunum sorunları veya ciddi hastalıkları olanlar ya da düşük gelir grubunda bulunan kişiler gibi duyarlı ve savunmasız gruplar, bu durumdan özellikle etkilenmektedir. Trakya bölgesinden çıkartılan linyit kömürünün yüksek kükürt içerdiği ve Tekirdağ’da SO2 (kükürt dioksit) kirliliğinin olduğu bilinmektedir. Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Gamze Varol “Tekirdağ ili Süleymanpaşa ilçesinde SO2 düzeyleri ile ölüm sayıları arasında bir ilişki olduğunu düşünüyoruz. 1 Ocak 2016 – 25 Aralık 2016 döneminde gerçekleştirdiğimiz bir çalışmaya göre bu tarihlerde 24 saatlik SO2 ve PM10 ortalamaları, ulusal mevzuatta belirtilen sınır değerlerini birden çok defa aşmıştır.  Bu araştırmanın süresi kapsamında Süleymanpaşa ilçesinde 1.865 ölüm vakası gerçekleşmiştir. 24 saatlik hava kirliliği düzeyleri  hesaplanmış, kirlilik ve gerçekleşen günlük ölüm sayıları arasındaki ilişki korelasyon analizi ile değerlendirilmiş ve SO2 düzeyleri ile ölüm sayıları arasında ilişki olduğu saptanmıştır” dedi.”

[1] HEAL -Sağlık ve Çevre Birliği “  Çanakkale, İzmir ve Tekirdağ’da Kömürden Elektrik Üretimi ve Sağlık”

[2] Greenpeace Akdeniz, “Trakya’da Termik Santral Tehlikesi”

(Yeşil Gazete)