Sıcak dalgaları birkaç ayda yüzlerce can aldı, sağlık çalışanları endişeli

İklim krizinin etkisiyle birlikte sıcak dalgaları giderek daha yaygın hale geliyor, artan sıcaklıkların yol açtığı yıkım her geçen gün artıyor.

Geçen aydan beri birçok ülke, sıcak dalgalarının yol açtığı can kayıpları ve sağlık sorunlarıyla mücadele ediyor.

Copernicus İklim Değişikliği Servisi‘ne göre son 12 aydır mevsim normallerinin üzerinde ortalama küresel sıcaklıklar yaşanıyor. Haziran 2023’ten beri, endüstri öncesi sıcaklık ortalamalarının 1,63 derece üzerine çıkıldığı tespit edildi.

Deniz yüzeyi sıcaklıklarına bakıldığında ise 2024 Mayıs’ı, art arda sıcaklık rekorunun kırıldığı 14’üncü ay oldu.

Uzmanlar, dünya fosil yakıtlardan vazgeçip iklim taahhütlerini yerine getirmediği sürece küresel ısınmaya bağlı can kayıplarının giderek artacağını, hatta bölgelerde yaşamın tamamen son bulacağını tahmin ediyor.

‣ Bilim insanları açıkladı: İklim krizi yaşanmasaydı, aşırı sıcaklar neredeyse imkansızdı
‣ İklim krizi ve El Nino etkisiyle ‘Sıcaklığa bağlı can kayıplarında artış yaşanabilir’

Hindistan’da en uzun sıcak dalgası dönemi yaşandı

Pakistan ve Hindistan, son aylarda sıcak dalgalarından en ağır etkilenen ülkeler arasında.

Hindistan’da sıcak dalgasının vurduğu dönemde yapılan seçimlerde en az 33 kişi hayatını kaybetti. Mayıs ayında termometrelerin 50 dereceyi gördüğü Delhi‘de ve Haryana, Madhya Pradesh, Pencap ve Racastan eyaletlerinde okullar tatil edildi.

BBC‘nin aktardığına göre Hindistan Meteoroloji Dairesi, 24 gün boyunca devam eden sıcak dalgasının ‘en uzun sıcak dalgası’ olduğunu söyledi.

İklim değişikliğinin etkilerinden en ağır etkilenen 5’inci ülke olarak gösterilen Pakistan’ın Sindh eyaletinde daha yaz ayları gelmeden sıcaklıklar 52 dereceyi aştı.

Bangladeş’te ise mayıs ayındaki sıcak dalgasında en az 15 kişi yüksek sıcaklıklara bağlı olarak hayatını kaybetti, okulların tatil edilmesine karar verildi.

‣ [İklim Krizi] Pakistan’da sıcaklıklar 52 dereceyi aştı
‣ Hindistan seçimlerinde 33 görevli aşırı sıcak nedeniyle öldü
‣ [İklim Krizi] Delhi’nin tarihindeki en sıcak günde ibre 50°C’yi gösterdi

Mali’de dört günde 102 can aldı

Afrika‘nın batısında ve Sahel‘de, mart ayının sonundan itibaren yüksek sıcaklıklar hissedilmeye başladı.

Mali‘de, 48 derece ulaşan sıcaklıklar nedeniyle can kayıpları yaşandı.

Başkent Bamako‘daki Gabriel-Toure Hastanesi yetkililerinin açıklamasına göre nisan ayının ilk dört günü, 102 kişi hayatını kaybetti. Bu kişilerin yarısının 60 yaş üstü olduğunu belirten yetkililer, ölümleri sıcak havanın tetiklemiş olabileceğini açıkladı.

Burkina Faso Kızıl Haç İklim Değişikliği Merkezi‘nden iklim bilimci Kiswendsida Guigma, BBC‘ye bazıları için iklim değişikliğinin etkisiyle oluşan sıcak dalgasının sıcaklıkları 1,4-1,5 derece artırması bir şey ifade etmese de bu artışın birçok insan için yaşam ve ölüm artasındaki farkı ifade ettiğini söyledi.

ABD’de sıcak havaya bağlı ölümler üç yıldır artıyor

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) de haziran ayına sıcak dalgalarının etkisinde girdi. California‘da sıcaklığın 50 dereceye çıktığı kaydedilirken Phoenix‘te sıcaklıklar 45 dereceye kadar yükseldi, Florida gibi doğudaki bölgelerde de 40 derecenin üzerinde sıcaklık görüldü.

Bir ısı kubbesinin etkisiyle oluşan sıcak dalgası sırasında Phoenix’te bir kişi hayatını kaybetti.

Ülkede sıcak havaya bağlı ölümler son üç yıldır artarken uzmanlar, bu yılki ölümlerin daha da artacağını düşünüyor. Geçen yıl sıcak havaya bağlı olarak 2302 ölüm kaydedilmişti.

‣ ABD Güneybatısı’nda sıcak dalgası: Rekor sıcaklar devam ediyor

ABD’nin komşusu Meksika‘da da durum çok farklı değil. Mayıs ayının son iki haftasında rekor sıcaklıklar gören ülkenin 14 eyaletinde termometreler 40 derecenin üzerine çıktı.

Mayıs ayının son günlerinden haziranın başına kadar 29 kişi hayatını kaybetti, böylece ülkede 2024’te sıcaklıklara bağlı ölüm sayısı 90’a çıktı. İki bine yakın kişi ise sıcak çarpmasına bağlı şikayetlerle sağlık hizmetlerine başvurdu.

Meksika’daki sıcak dalgasında yüzlerce uluyan maymun da hayatını kaybetti. Halsiz kaldıkları için tutundukları ağaçlardan düşen maymunların ölüm sebebininin şiddetli dehidrasyon olduğu bildirildi.

‣ Meksika’daki şiddetli sıcak dalgası, yüzlerce ‘uluyan maymun’un ölümüne neden oldu

Arap ülkeleri yanıyor

Suudi Arabistan, Mısır, Irak, Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Filistin, Suriye, Libya ve Tunus, son günlerde yaşanan sıcak dalgalarıyla baş etmeye çalışıyor.

Arabia Weather internet sitesinin tahminlerine göre, Arefe Günü ve Kurban Bayramı‘na denk gelen günlerde birçok Arap ülkesinde sıcak ve çok sıcak hava etkili olacak. Sıcak hava kütlesi, Afrika kıtasından Mısır üzerinden yayılarak Ürdün, Filistin ve Suriye’yi etkileyecek.

Tunus’un güneyindeki Remada şehrinde ölçülen 47 derecelik sıcaklık, normalin üzerinde seyrediyor. Bu durum, geçmiş yıllara kıyasla belirgin bir artışı işaret ediyor.

Mısır Meteoroloji Kurumu, 13-15 Haziran tarihlerinde yaşanacak sıcak dalgası için uyarı yaptı.

Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da da sıcaklıkların 40 derecenin üzerine çıkması bekleniyor. Bu ülkelerdeki bazı bölgelerde 45 dereceyi aşması tahmin ediliyor.

Sağlık bakanlığı hacı adaylarını uyardı

Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’da da sıcaklıkların 40 derecenin üzerine çıkması bekleniyor. Bu ülkelerdeki bazı bölgelerde 45 dereceyi aşması tahmin ediliyor.

Suudi Arabistan’da Dammam‘da 48, El-Asha‘da 47, Arafat‘ta 46 ve Riyad‘da 45 dereceye ulaşan sıcaklıklar üzerine Sağlık Bakanlığı sözcüsü Muhammed el-Abdulali, hacı adaylarını yüksek sıcaklıkların yol açabileceği sağlık riskleri konusunda uyardı.

El-Abdulali, 14-19 Haziran tarihlerinde gerçekleştirilecek olan hac ibadetleri sırasında uyulması için yönergeler paylaştı.

Geçen yıl hac döneminde sıcaklıklar 48 dereceye ulaşırken 8 bin 400 hacı adayı sıcağa bağlı rahatsızlıklar yaşamıştı.

Arap yarımadası yaşanılamaz hale gelebilir

Arabistan’daki sıcaklıklar hac dönemine özgü bir durum değil. Suudi Arabistan Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi‘nin bir araştırmasına göre 40 yıldır sıcaklıklar her on yılda bir 0,4 derece artıyor. Artış böyle devam ederse yüzyılın sonuna kadar Arabistan’da sıcaklıklar 5,6 derece artacak.

DW‘ye konuşan Heidelberg Üniversitesi‘nden araştırmacı Tobias Zumbrägel, tahminlere göre Arap yarımadasının bir bölümünün yüzyılın sonuna kadar tamamen yaşanılamaz hale geleceğini söylüyor.

Zumbrägel, iklim değişikliğinin etkilerinin sıcaklık artışıyla kısıtlı olmadığına dikkat çekerek zaten kurak olan bölgenin kum ve rüzgar fırtınaları, yükselen deniz seviyeleri ve artan su kıtlığından da etkileneceğini söylüyor.

Basit bir sıvı kaybından ölüme sıcaklık etkileri

AA‘ya konuşan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Geriatri Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet İlkin Naharcı da aşırı sıcaklıkların etkisinin basit bir sıvı kaybından ölüme kadar birçok sağlık sorununa yol açabileceğini söyledi.

Bu sağlık sorunlarının görülme sıklığı ve ölüm riski özellikle 65 yaş üstü gruplarda artıyor. Naharcı, sıcaklık artışının yaşandığı bölgelerde yaşlı ölümlerinin sıcaklık artışının yaşanmadığı bölgelere göre iki kat daha fazla olacağının tahmin edildiğini söyledi.

Sıcak çarpması kendini mide bulantısı, kalp çarpıntısı, halsizlik, bağ ağrısı, baş dönmesi veya zihinsel bulanıklıklar ile gösterebiliyor.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), sıcak çarpmasının etkilerinden korunmak için açık hava aktivitelerinin mümkün olduğunca sınırlanmasını ve dışarı çıkılması durumunda hafif ve bol giysiler tercih edilmesini öneriyor.

Sıcak çarpmasının temel sebebi ise vücudun ısı dengesinin bozulması olduğu için sıcak dönemlerinde sıvı tüketiminin artırılması ve su kaybına yol açabilecek alkol, kafein gibi içeceklerden kaçınılması tavsiye ediliyor.

‣ Sıcaklıklar 40C’yi geçecek: Sıcak dalgalarında sağlıklı kalabilmenin, rahat uyumanın yolları